+ Rembrandt, Schilder van de Mens
+ De Muiderkring herleeft
+ Nederlandse Beeldhouwkunst in de Late Middeleeuwen
+ God Shiva

 

 

 

De Zaak M.P. maakt deel uit van de tiendelige dvd-box Bert Haanstra Compleet. Op 11-10 werd deze dvd ook apart gereleased.

 

FILM
Na het grote succes van Fanfare – de film trok ruim 2,5 miljoen bezoekers – zag Haanstra, die tot op dat moment enkel (succesvolle) documentaires had afgeleverd, mogelijkheden verder te gaan in de speelfilmindustrie. Daarbij kwam dat hij zoveel plezier had gehad in het maken van zijn debuutfilm dat hij zijn uitstapje naar de speelfilmwereld maar al te graag nog wat wilde verlengen. Zijn tweede speelfilm, De Zaak M.P., zou gaan over de strijd tussen Nederland en België, op meerdere niveaus.

 

Tijdens de voetbalwedstrijd België – Nederland wordt het Vlaamse cultuurmonument Manneken Pis gestolen door Kamiel (Albert Mol), die achter de dochter van Philidoor Peters (Ko van Dijk) aanzit. Nederlandse studenten krijgen hiervan de schuld en een aantal Belgen met nationalistische gevoelens – Philidoor Peters voorop – koesteren wraak. Ze besluiten naar Nederland te vertrekken om daar het beeld van Hans Brinker – de jongen die het gat in de dijk met zijn vinger dichtte – te ontvreemden. Dit loopt echter anders dan gepland.

 

Het idee voor de film ontstond toen Haanstra midden jaren vijftig de Vlaamse komedie De Roof van Hop-Marianneke onder ogen kreeg, waarin studenten als grap de pop Hop-Sinjoorke stelen uit een stedelijk museum. Het leek hem een geschikt uitgangspunt om een grappige film af te kunnen leveren. Toeval of niet, het scenario van De Zaak M.P. toont veel gelijkenissen met dat van Fanfare. Ook dit keer staat de strijd tussen twee groepen centraal, wordt er van beide kampen iets gestolen en speelt een romance een centrale rol.

 

Toch is de invulling op veel fronten anders. Waar in Fanfare het pittoreske Giethoorn het decor vormde voor de komische avonturen, speelt de handeling zich dit keer voornamelijk in Brussel af. De fraaie landschapsbeelden zijn hier vervangen door stijlvolle shots van steegjes en straten van de Vlaamse hoofdstad. De uitgekiende belichting, kadrering en positionering van de camera zorgen veelvuldig voor prachtige beelden, die doen denken aan de cinematografie van de klassieke Hollywood film.

 

 

Haanstra’s honger naar beelden van water wordt vanzelfsprekend ook gestild: zowel Manneken Pis als het beeld van Hans Brinker hebben met water te maken. En wat gebeurt er wanneer we beide beelden van hun plaats verwijderen? Jawel, het water kan gaan en staan waar het wil. In het eerste geval levert het onder andere beelden op van spelende kinderen in de Brusselse binnenstraten, en in het tweede geval zien we koeien met hun poten in het water staan achter de Nederlandse dijk. Deze laatste shots doen denken aan de openingsshots van Fanfare, waar koeien over het landschap lijken te zweven.

 

Ook de uitwerking van het conflict verloopt in De Zaak M.P. op een andere manier. In Fanfare stond de botsing tussen Krijns en Geursen centraal en ontstonden de komische situaties ook vrijwel allemaal vanuit dit gegeven. In De Zaak M.P. zoekt Haanstra de komedie echter meer in de kleine details en nevensituaties. Zo zijn er rondom de twee hoofdrolspelers – Albert Mol als goeiige jongeman en Ko van Dijk als Belg met hoge nationalistische gevoelens – een aantal personages geplaatst die elk weer garant staan voor een aantal grappige momenten. Wat te denken van Kamiels tante Leontien (Julia de Gruyter), een rasechte non, die hij betrekt in een smokkelzaak? Of een dronken kraandrijver (Kees Brusse) die Kamiel steeds maar weer tegen het lijf loopt?

 

Haanstra’s gevoel voor timing en tempo zorgt er tevens voor dat de film in een gemoedelijk en lekker tempo van de ene naar de andere komische situatie hobbelt en vrijwel elke grap een raak effect heeft. Zo nu en dan zijn de grappen wat oubollig of burgerlijk, maar grotendeels zijn ze erg geslaagd en subtiel. De kleine verwijzingen naar de eeuwige (vriendelijke) vete tussen de Nederlanders en Belgen zijn herkenbaar en doeltreffend. Tel daarbij op dat een aantal grappen op zo’n droge en typische ‘Haanstra-manier’ gemonteerd is, dat deze onvermijdelijk tot een gulle lach leiden. De scène waarin Kamiel met Manneken Pis via een steiger uit het ziekenhuis probeert te vluchten, kan door Haanstra’s associatieve manier van montage zijn uitwerking haast niet missen. Ook de parallelle situaties en beelden die de film kent, verhogen het komische gehalte van De Zaak M.P.

 

Met Albert Mol in de hoofdrol voorziet Haanstra zich van een stevige basis. Door zijn sympathieke, zachtaardige uitstraling en onschuldige (lange) hoofd, is hij de ideale schoonzoon en is identificatie voor de kijker geen enkel probleem. Daarnaast is Mol sterk in zijn mimiek en is – naast de taalgrappen en komische situaties en details – ook de fysieke komedie goed vertegenwoordigd. Ook grootheden als Ko van Dijk en Kees Brusse blijken in het bezit van een uitstekende timing en spelen hun rollen met verve.

 

De Zaak M.P. is een fijne en komische film, die lichtjes voortborduurt op Haanstra’s debuutfilm Fanfare, maar duidelijk uitgaat van zijn eigen kracht en op vrijwel elk vlak weet te boeien. Haanstra’s observerende oog en gelikte montage, het meer dan aardige scenario en het goede spel van de cast zorgen niet alleen voor voorspelbare doch rake grappen, maar ook voor subtiele en fysieke komedie.

 

Waardering: *** half 

 

 

 

BEELD
In april van dit jaar schonken de erven Haanstra een groot deel van het werk van Bert Haanstra aan het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. In slechts enkele maanden tijd werd diens complete oeuvre geconserveerd en gerestaureerd. Het resultaat is hierdoor vanzelfsprekend niet altijd optimaal. Zo zijn bij De Zaak M.P. nog redelijk wat spetters en ander soort beeldvuil aanwezig. Positief zijn echter het zwartniveau en contrast, wat bij deze zwart-wit film een absolute meerwaarde is. Ook scherpte en detail zijn meer dan redelijk. De optionele Nederlandse en Engelse ondertiteling is adequaat uitgevoerd en staat mooi geplaatst in beeld.

 

Ook het beeld van de extra korte films is – echter niet al te intensief – onder handen genomen. De transfers maken een redelijk frisse indruk en zijn eveneens voorzien van optionele Nederlandse en Engelse ondertitels.

 

  

GELUID
Het geluid staat in een Dolby Digital (224 kb/s) track op dvd. Net als het beeld is ook het geluidsspoor gerestaureerd. De dialogen zijn goed verstaanbaar en de muziek komt helder en kraakvrij uit de speakers. Beschadigingen doen zich nergens voor.

 

 

 

EXTRA’S
Het menu van de dvd is simpel, maar stijlvol vormgegeven en biedt de mogelijkheid een van de vijf films met of zonder extra’s te starten. Daarnaast is er de mogelijkheid de films of extra’s los te selecteren en de taal- en ondertitelingstellingen te selecteren. De extra’s bij de hoofdfilm en korte films zijn dit keer karig.

 

 

 

De Zaak M.P.:
1960, zwart-wit, 89 minuten

 

De Zaak M.P. is opgedeeld in een nette negen hoofdstukken. De enige extra betreft een kort verslag vanaf de set (1 minuut). We zijn getuige van een interieuropname met Albert Mol en horen Bert Haanstra aanwijzingen geven. Dit promofilmpje lijkt te zijn ingestudeerd.

 

Rembrandt, Schilder van de Mens:
1957, kleur, 20 minuten

 

In deze korte film toont Haanstra door enkel beelden te laten zien van schilderijen van Rembrandt dat de schilder een grote interesse had in de individuele mens. Ook laat hij zien hoe enkele belangrijke momenten uit het leven van de schilder van invloed zijn geweest op zijn werk. Beroemd zijn de laatste twee minuten van de documentaire, waarin Haanstra op chronologische en ingenieuze wijze beelden van zelfportretten van Rembrandt monteert op een manier die doet denken aan computertechnieken van tegenwoordig. Dit filmpje is voorzien van een korte terugblik met Bert Haanstra (3 minuten).

 

Waardering: *** half

 

De drie onderstaande korte films achtte Bert Haanstra niet goed genoeg om nog in omloop gebracht te worden. In Bert Haanstra Compleet mogen ze echter niet ontbreken.

 

De Muiderkring herleeft:
1949, zwart-wit, 12 minuten

 

De Muiderkring herleeft was Haanstra’s eerste film. Het resultaat, waarin Haanstra direct al speelt met de camera en montage, is duidelijk een vingeroefening. Direct in één van de eerste shots valt Haanstra’s fascinatie met water op, wanneer hij de weerspiegeling van het Muiderslot in een wateroppervlak sfeervol vastlegt op celluloid. Deze sfeervol gedraaide film moet het niet hebben van goed spel of een interessant verhaal, maar weet met name door Haanstra’s camerawerk en montage redelijk te boeien. Ook dit filmpje is voorzien van een korte terugblik met Bert Haanstra (3 minuten). 

 

Waardering: ***

 

 

Nederlandse Beeldhouwkunst in de Late Middeleeuwen:
1951, zwart-wit, 13 minuten

 

Na een veelbelovend begin, waarin Haanstra beelden van het drukke stadsleven en industrie laat overgaan in de rustige en prachtige vormen van kunstwerken uit de Late Middeleeuwen, zakt deze korte documentaire al snel in. Zowel op technisch als op informatief gebied wordt weinig nieuws uit de doeken gedaan. Haanstra laat de camera observeren – en bedient op die manier de liefhebber van Gotische beelden op diens wenken – maar vergeet te vertellen wat er nu zo speciaal is aan deze Laat Middeleeuwse beeldhouwkunst. De paar sfeervolle plaatjes en de korte speelduur redden het geheel nog enigzins.

 

Waardering: ** half

 

God Shiva:
1955, zwart-wit, 12 minuten

In deze korte documentaire voorziet Haanstra de kijker van informatie over de hindoegod Shiva. Diepgravend is het portret echter niet en ook de dans-opvoering van Radan Mas Jodjana weet niet de volle speelduur te boeien. 

 

Waardering: **

 

Bij dit filmpje zijn geen extra’s aanwezig. 

 

 

Speelduur
ca. 89 minuten
Distributie
Just Entertainment
Release datum DVD
11 september 2007
Verpakking
Slimcase
Regio
2
Beeld
1.33:1
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Nederlands (doven en slechthorenden)
Engels
Extra’s
De Zaak M.P.:
Kort setverslag
Rembrandt, Schilder van de Mens:
Terugblik met Bert Haanstra
De Muiderkring herleeft:
Terugblik met Bert Haanstra
Korte film Nederlandse Beeldhouwkunst in de Late Middeleeuwen
Korte film God Shiva

 

Met dank aan Just Entertainment voor het beschikbaar stellen van deze DVD !