“Nog steeds word ik de Wild Man van de Nederlandse film genoemd. Waar baseren ze dat op?”

Iedere nieuwe film van filmmaker Cyrus Frisch zorgt voor ophef. Tijdens Vergeef Me was men vooral ontzettend kwaad, bij Waarom heeft niemand mij verteld dat het zo erg zou worden in Afghanistan ging de ophef vooral over het feit dat dit de eerste lange speelfilm was die werd gedraaid op een mobiele telefoon. Ook met Oogverblindend trekt Frisch weer de aandacht naar zich toe. De film bestaat uit één lang telefoongesprek tussen Georgina Verbaan en Rutger Hauer. “Veel filmmakers zeggen: ‘ik heb niet de illusie dat mijn films de wereld verbeteren’. Dan denk ik: ‘stop dan gewoon met films maken’.”

Woest
Van gebrek aan aandacht kan Cyrus Frisch niet spreken, al lijkt hij er zelf niet altijd even blij mee. “In de film Vergeef Me speel ik zelf de rol van een verdorven regisseur en waanzinnig genoeg wilde ik dit ook in het echt doen, zodat ik kon zien hoe dit werd opgepakt door de media om dit weer in mijn film te integreren. Ik deed daar jarenlang mijn best voor, dat ik als dit figuur gezien werd en gek genoeg prikte niemand daar doorheen.”

Een tijdlang kon in de media de naam Frisch niet verschijnen of er werden de wildste verhalen over hem geschreven. “Ik heb het er een paar jaar lang heel zwaar mee gehad, omdat ik nooit had gedacht dat iedereen het serieus nam. En ik dacht: ‘als ze mijn film zien, dan zullen ze snappen waarom ik deze rol gesuggereerd heb’. Iedereen vond het echter maar al te leuk om dat serieus te nemen en ze schreven het graag van elkaar over. Nog steeds word ik de Wild Man van de Nederlandse film genoemd. Allerlei artikelen in Amerika zeggen dat. Waar baseren ze dat op?”

Inmiddels lijkt in Nederland de mening over Frisch langzamerhand te zijn bijgesteld, maar ook Frisch zelf lijkt zich te veranderen als filmmaker. Waar hij bij Vergeef Me zichzelf duidelijk een grote rol toeeigende, lijkt hij steeds minder nodig te hebben om de kijker op eenzelfde manier te emotioneren. “Ik denk heel pragmatisch na bij ieder ding dat ik doe. In Oogverblindend zit één lange dialoog, in mijn vorige twee films zat bijna geen dialoog en Vergeef Me is weer totaal anders in zijn vorm. Vóór die film heb ik heel veel verschillende dingen gedaan; een toneelstuk, een documentaire en enkele korte filmpjes. Hierdoor kregen mensen het idee dat ik een heel oeuvre had gemaakt omtrent outcasts, maar voor mij had dit allemaal te maken met maar één film; Vergeef Me. Het was voor mij ook nooit de bedoeling om te provoceren met deze film, maar het bleek de meest effectieve vorm om die boodschap door te krijgen. Ik heb er jaren aan moeten werken voordat het zo goed werkte, dat ik het publiek woest kreeg.”

Misbruiken
Ook na meerdere kijkbeurten blijft Vergeef Me een compleet ambivalente kijkervaring. Enerzijds zorgt het voor een prikkelende en spannende kijkervaring, maar anderzijds word je ook woest op de diabolische figuur die Frisch in de film speelt. “Ik wilde destijds het gevaar van de reality tv – die net in opkomst was – tonen en dat kon voor mijn gevoel alleen maar door het zelf ook te doen, maar dan veel eerlijker en opener. Dus ik zeg dat ik de mensen in de film ga misbruiken en dan gá ik het ook doen.” Maar ook hierin blijkt Frisch de kijker weer te manipuleren. “Voordat ik met de acteurs ging werken kenden we elkaar door en door. Zij wisten exact wat mijn beweegredenen waren en ik heb getest of ze slim genoeg waren om hieraan mee te doen. Ik heb de vijf acteurs geselecteerd omdat ze, als ze nuchter zijn en zich rustig voelen, erg intelligente mensen zijn. En ze vonden het zelf geweldig; ze speelden het ook gedeeltelijk. Ze gingen hun eigen gedrag aanzetten, omdat ze wisten dat dit aan zou komen bij de kijker.”

Waar in Vergeef Me de ‘acteurs’ opvielen doordat het eigenlijk geen acteurs waren, zo valt het in Oogverblindend op dat Frisch twee uitzonderlijke keuzes heeft gemaakt. “Al mijn werk tot nu toe ging in essentie over de vraag hoe we moeten omgaan met de stroom van informatie over het leed van andere mensen. En ik wilde dit keer ook iets verder gaan,  iets explicieter worden dan die andere keren. In december 2000 schreef ik in anderhalve dag de tekst voor Oogverblindend. Vervolgens dacht ik: ‘het is maar de vraag of dit iets wordt, want het kan een heel zwaar verhaal worden dat je niet trekt’. Het zou dus een vorm moeten krijgen die acceptabel en prettig is. Ik wist hierna al vrij snel dat Georgina Verbaan het zou moeten gaan spelen. Zij heeft namelijk het bijzondere talent om van zware dingen iets lichters te maken.”

Remake
Frisch heeft samen met Verbaan – ter voorbereiding op de film – de dialoog als een toneelstuk opgevoerd. Daarnaast maakte hij zelf een film met zijn mobiele telefoon (Waarom heeft niemand mij verteld …), die onder andere op het filmfestival van Rotterdam draaide. Hier bleek ook Rutger Hauer aanwezig te zijn. “Ik ontmoette Rutger in de kleedkamer van een tv-programma, waar ik als maker van Waarom heeft niemand mij verteld … aanwezig was. Hij was daar te gast vanwege zijn eerste masterclass voor regisseurs tijdens het Rotterdams filmfestival. Ik zag hem en dacht ‘laat ik hem eens de hand schudden’. En toen maakte ik een grapje. Ik zei tegen hem: ‘Heeft het je interesse om eens te praten over een remake van Turks Fruit met dezelfde acteurs?’ Even was hij verbijsterd, maar al snel zag ik een lachje tevoorschijn komen op zijn gezicht. Pas later realiseerde ik me wat mijn echte vraag aan hem was. Ik heb hem gemaild met in de kop van de mail: ‘Interesse in een hoofdrol naast Georgina Verbaan met alleen je stem?’ Binnen tien minuten kwam het antwoord: ‘Dat is nog eens een uitdaging!’”

Deel 2
Lees morgen ook het tweede deel van het interview met Cyrus Frisch. Hierin praat hij onder andere openlijk over Oogverblindend, die op 27 augustus in première gaat, over het gebrek aan engagement in de Nederlandse filmwereld en de volgens de regisseur zijn talent verkwanselende Quentin Tarantino.