Al sinds het begin van het medium film worden boeken verfilmd en putten makers inspiratie uit een geschreven verhaal. Films en boeken gaan dan ook al decennia hand in hand samen. Voor de één vreselijk om te zien, voor de ander een welkome toevoeging aan het originele bronmateriaal. Ook Nederland kent vele boekverfilmingen; van ‘Turks Fruit’ tot ‘De Tweeling’ en van ‘Dorp aan de Rivier’ tot ‘Het Schnitzelparadijs’. Drie (universele) verschillen tussen boek en film van De Brief voor de Koning.
‘De Brief voor de Koning’ stond al jaren bovenaan op menig regisseurs lijstje als hét boek om te verfilmen. Zo koesterde Karst van der Meulen lange tijd de wens een film naar het boek te maken en was ook Pieter Kuijpers even de beoogde regisseur. Uiteindelijk werd de film gemaakt door Pieter Verhoeff (Van Geluk Gesproken, De Dream en Nynke), die het boek eveneens hoog op zijn lijstje had staan. Verhoeff schreef een scenario, met als uitgangspunt een eerdere versie van scenarioschrijver Maarten Lebens (´n Beetje Verliefd). Ter gelegenheid van de televisieuitzending vandaag bespreekt NeerlandsFilmdoek drie grote en minder grote verschillen tussen film en boek.
Verschil I: de love interest
Een film is geen film zonder de welbekende love interest. Je kunt er bijna niet omheen en zo ook in De Brief voor de Koning niet. In het boek is dit liefdesverhaal, tussen Tiuri en Jonkvrouw Lavinia, minimaal en eigenlijk niet eens een liefdesverhaal als zodanig; Tiuri houdt haar handschoen als zij deze laat vallen en hij vraagt haar of hij haar eer mag verdedigen tijdens een toernooi. Verhoeff: “Ik heb een paar dingen toegevoegd. De Brief voor de Koning is onder meer een film over vriendschap, tussen Tiuri en Piak en tussen Tiuri en Lavinia. Dit heb ik iets sterker aangezet dan in het boek.”
In de film is vooral het einde tussen Tiuri en Lavinia veel grootser, hoewel het maar één moment betreft. Lavinia komt hier, nadat alles goed is afgelopen, in slow motion op haar paard aangegaloppeerd, als een Prinses (eigenlijk een jonkvrouw, maar dan werkt de woordgrap natuurlijk niet) op het witte paard. Door dit ene moment laat de film de liefde tussen beide personages duidelijk zien. In het boek wordt in enkele fragmenten een licht-opbloeiende liefde beschreven, maar blijft het gevoel dat bovenstaande filmscène oproept uit. Wat film al wel niet kan doen met één moment .
Verschil II: de achtergrond
Het zal een hele klus zijn geweest om het 450 pagina’s tellende boek van Tonke Dragt te bewerken tot een scenario voor 100 minuten film (110 pagina’s). Regisseur Verhoeff: “Vele mensen – drie, vier generaties – hebben ‘De Brief voor de Koning’ gelezen. Dan mag je geen al te drastische ingrepen maken in plot en personages. (…) Er moest het één en ander uit. Dit was echter niet lastig. In het boek staan uitgebreide beschrijvingen. Dus ik kon veel schrappen.”
Hier zit echter het eerste (en wellicht grootste) probleem van de film ten opzichte van het boek. Die beschrijvingen in het boek zorgen er juist voor dat personages en situaties een duidelijke achtergrond krijgen. Iets wat er tevens voor zorgt dat er rondom sommige personages een bepaalde mythe ontstaat. Denk aan de zwarte ruiter met het witte schild (Edwinem) en de Grauwe Ruiters onder leiding van Ristridin, waar je vele interessante wetenswaardigheden over te horen krijgt. Door het tekort aan achtergrond in de film ontstaat er in sommige gevallen een gebrek aan geloofwaardigheid bij acties en handelingen die door deze personages verricht worden, omdat je gewoonweg niet weet met wat voor mensen je te maken hebt. Als lezer van het boek heb je de kennis wel, maar iemand zonder deze kennis zal het een stuk lastiger vinden om met deze personages mee te leven. Door dit gebrek aan achtergrond worden enkele personages nogal oppervlakkig, en vallen ze nogal eens in clichématig en zelfs bijna cartoonesk gedrag.
Verschil III: het verteltempo
Waar het boek, met zijn 450 pagina´s, nogal eens wat minder interessante zijpaden insloeg, hebben Verhoeff en Lebens zich aardig tot de kern weten te beperken. In het boek duurt het lang voor je als lezer weet wat er nu eigenlijk in de brief staat. Het valt wel enigszins te raden, maar het uitstellen van deze bekendmaking zorgt voor nogal wat onnodig gekeuvel rondom enkele personages. In de film gaat dit allemaal een stuk vlotter. Ook de terugtocht van Tiuri duurt in de film veel minder lang dan in het boek. Waar de vele bezoeken langs alle al eerder tegengekomen personages in het boek soms een beetje teveel van het goede zijn, zorgt het einde van de film voor een lichte anti-climax en gaat men wellicht iets té snel. Dit komt mede doordat de film eigenlijk ook geen grote, échte climax kent, net als het boek overigens.
ISBN: 978 90 258 5244 3
Omvang: 496 bladzijden
Uitvoering: Paperback
Prijs: € 12.50
Extra: foto’s uit de film, setfoto’s, uitgebreid setverslag.
Met dank aan Uitgeverij Leopold voor het beschikbaar stellen van het boek !
Reacties zijn gesloten.