De aangrijpende documentaire Vel over Probleem maakte een half jaar geleden veel los. Plots stond het anorexia-vraagstuk weer bovenaan de agenda. Niet alleen bij de gewone televisiekijker, ook bij hulpverleners en politici. Even gloorde er hoop op een betere toekomst, maar Vel over Probleem II: de Wanhoop nabij, morgenavond te zien bij de KRO, toont genadeloos aan dat er nog weinig veranderd is.

Vel over Probleem
In Vel over Probleem portretteerde regisseuse en zelf ex-anorexiapatiënte Jessica Villerius negen jonge meiden die vechten tegen deze dodelijke ziekte. De openhartigheid waarmee ze hun verhaal doen werkt ontwapenend en versterkt het gevoel dat er iets gedaan moet worden eens te meer.

Anorexia is, net als  bijvoorbeeld (chronische) hyperventilatie en stress, een sluipmoordenaar; volgens buitenstaanders stelt de ‘patiënt’ zich aan en is de oplossing eenvoudig, voor de getroffene echter beïnvloedt het zijn of haar hele leven. Ieder uur, elk moment van de dag. “Als het antwoord ‘gewoon gaan eten’ was, had ik dat zelf wel kunnen bedenken. Er zit zoveel meer achter en het wordt tijd dat de rest van Nederland dat ook in gaat zien,” aldus de zeventienjarige Josje.

Villerius: “Anorexia sluipt je lichaam binnen en gaat er heel langzaam weer uit. Het maakt je volledig kapot en neemt op een gegeven moment je karakter over. Het is een ziekte en overkomt je. Het enige waar je op dat moment voor je gevoel nog controle over hebt, is je eetpatroon. En dat is levensgevaarlijk.”

Wachtlijsten
Op 15 juli van vorig jaar fungeerde Vel over Probleem als middelpunt in een thema-avond over anorexia. Al tijdens de uitzending stroomden de reacties in groten getale binnen. Zoals gewoonlijk stonden ze vol met medeleven, afschuw over zoveel onrecht en vooral: het is onnodig. Waarom zijn zoveel mooie, slimme en aantrekkelijke jonge meiden slachtoffer van de ziekte?

Met Vel over Probleem hoopte Villerius dat de politiek, maatschappelijke instanties en hulporganisaties eindelijk actie zou ondernemen. Ondanks dat anorexia al decennia onderwerp van gesprek is, zijn er nooit conrete stappen ondernomen er ook daadwerkelijk iets aan te doen.

In Nederland lijden tienduizenden mensen aan een eetstoornis, maar volgens Villerius wordt de ziekte nog veel vaker niet herkend door hulpverleners. Vast staat wel dat het de meest dodelijke psychische aandoening is. Villerius: “Ik heb hulpverleners aangetroffen die heel erg ver gaan met hun persoonlijke inzet. Maar ze lopen aan tegen een chronisch geldtekort. De wachtlijsten zijn enorm.”

Vel over Probleem II: de Wanhoop nabij
Nu, een half jaar later, is er weinig veranderd. Van de negen meiden gaat het met slechts één relatief goed. De andere acht zijn nog geen stap verder dan een half jaar geleden. Twee meiden zijn na de documentaire bijna overleden. Eén door ondervoeding en de andere na een poging tot zelfdoding. De tweede documentaire van Villerius laat zien hoe de hulpverlening blijft falen in de aanpak van anorexia-patiënten. Hoe klinieken hun patiënten keihard aan hun lot overlaten nadat ze de kliniek, om wat voor reden dan ook, hebben verlaten.

“Na het maken van de eerste film was ik wel even klaar met het thema anorexia. Ook omdat ik er zelf aan heb geleden, wilde ik het achter me laten. Maar die meiden kon ik niet loslaten. Ze kregen steeds nul op het rekest van de hulpverleners. Eén meisje heb ik naar het ziekenhuis gebracht waar bleek dat ze een hartslag had van een comapatiënt. Ze moest per direct aan de sondevoeding en de artsen vertelden dat als we een paar uur later waren geweest ze weinig meer hadden kunnen doen. Ik vind het schandalig dat zo’n meisje door de kliniek waar ze heeft gezeten niet in de gaten werd gehouden.”

Vel over Probleem II: de Wanhoop nabij is woensdag 13 januari om 20.30 uur te zien op Nederland 3.