Poortwachters en Hemelbestormers, De Meester en de Leerling

Dubbelvertoning van een aanstormend en een gevestigde filmmaker. Gevolgd door een nagesprek met de makers

Een Ingewikkeld Verhaal, Eenvoudig Verteld, Korte film (26 min.) van Jaap van Heusden, die in 2005 afstudeerde van de Filmacademie.

Tussenstand, Film (80 min.) van Mijke de Jong, regisseuse van films als Uitgesloten en Bluebird. Met Tussenstand wist ze vorig jaar o.a. de gouden kalf voor Beste regie weg te slepen. Dit jaar dingt De Jong met Het Zusje van Katia opnieuw mee naar de prijzen.

Nagesprek
Mijke de Jong meldt als eerste dat ze Van Heusden’s eindexamenfilm heel mooi vindt en begrijpt waarom de organisatie Van Heusden en haar gekoppeld hebben. De overeenkomsten zijn volgens haar dat er altijd goed gespeeld dient te worden en dit altijd gezocht wordt in de kleine details. Van Heusden geeft goed het gevoel weer, wat iedereen in de zaal had tijdens het kijken naar Tussenstand; Halverwege schreeuw je in jezelf dat de personages moeten stoppen met elkaar zo’n pijn te doen en dan moet je nog dik een half uur. Dat het zo onder de huis gaat zitten vindt hij dan ook onbegrijpelijk.

Volgens De Jong is het altijd belangrijk dat je van je personages blijft houden, hoe onsympathiek ze ook zijn. De onderlinge verhouding tussen de personages moet echter wel in balans zijn; “het moet wel één-één blijven”, aldus De Jong. Dat De Jong van haar personages houdt, komt vooral doordat er veel van haarzelf en van haar vrienden in terug te vinden is. Grappig genoeg behoren zowel Marcel Musters als Elsie de Brauw tot De Jong’s vriendenkring. De Jong: “Het helpt dan ook dat je zowel als acteur en regisseur dezelfde smaak en vooral dezelfde manier van kijken hebt.”

Van Heusden weet te melden dat hij voor zijn film het personage Lukas, gespeeld door Dragan Bakema, al vrij snel gevonden had, maar dat er voor de casting voor de rol van Johnny de Mol wel dertig mensen op auditie zijn geweest voordat Johnny de Mol als ‘winnaar’ uit de bus viel. Van Heusden wilde echter niet alleen dat De Mol zou spelen, hij wilde ook graag wat voorbereiden en repeteren met hem, maar dit bleek erg lastig. Volgens Van Heusden – en De Jong beaamt dit – is het belangrijk als acteurs met je kunnen lezen en schrijven. “Er zijn meisjes die Johnny leuk vinden, maar dat interesseert me geen zak […] Ik wilde graag dat hij lelijk speelde.” En voor die lelijkheid moest Johnny hoesten en rochelen totdat hij er letterlijk bij neerviel. “Ik wilde wel dat Johnny mij kon vertrouwen, dat ik dit deed omdat ik dacht dat de film er beter van zou gaan worden.”

De Jong: “Ik word met de film strenger in mijn concepten; mijn manier van vertellen”. Tussenstand is hier een mooi voorbeeld van. De camera zit de personages enorm dicht op de huid. Je ziet elke porie en elke spiertje vertrekken. Dit kent weer een enorm andere – maar niet minder effectieve – uitwerking in De Jong’s nieuwste film Het Zusje van Katia, waar het hoofdpersonage ook op de huid gevolgd wordt. Beiden zijn enorm pakkend, maar nauwelijks te vergelijken. De Jong hoopt ook niet in herhaling te vallen: “Als regisseurs weten hoe het werkt, gaan ze hele mechanische films maken.” Gelukkig hebben we De Jong hier tot nu toe nog niet op weten te betrappen, omdat ze haar kennis keer op keer op een inventieve manier weet toe te passen. Ervaring is volgens De Jong dan ook ontzettend belangrijk: “Hoe meer ervaring je krijgt, hoe minder je een ‘controle-freak’ wordt en hoe meer je uit handen durft te geven aan de mensen om je heen.” En als De Jong maar enigszins het idee krijgt dat ze alles al weet, besluit ze het op een andere manier aan te pakken.