web analytics

Q&A Van God Los

Reacties zijn gesloten

Tijdens het filmfestival mochten enkele Nederlandse cabaretiers hun favoriete film presenteren. De keuze van cabaretier én acteur Martin van Waardenberg (o.a. ‘De Majoor’ uit Loenatik) koos voor Van God Los, geïnspireerd op de gebeurtenissen rond de Bende van Venlo. Regisseur Pieter Kuijpers maakte met deze wervelende film zijn debuut en tekende samen met Paul Jan Nelissen voor het script. 

Verleiding
Na afloop van de film was er een uitgebreide Q&A, gepresenteerd door presentatrice én actrice Sophie Hilbrand (die we volgend jaar mogen bewonderen in Monique van der Vens Zommerhitte, naar een boek van Jan Wolkers). Als gasten waren aanwezig regisseur Pieter Kuijpers, producer Hanneke Niens en acteur Egbert Jan Weeber, die de rol van Stan vertolkt. Niet zozeer Hilbrand leidde het gesprek, het zijn Weeber en vooral Kuijpers die veelvuldig het woord voeren. 

Hilbrand opent met “Wat een kutfilm … afgrijselijk, maar wel mooi.” Al snel domineren zowel Weeber als Kuijpers, elkaar aanvullend, het gesprek. Kuijpers: “Ik wilde oppassen dat het geen te Tarantino-achtige film werd. Niet alleen lachen om geweld.” Kuijpers groeide zelf op in Tegelen, een plaatsje in de buurt van Venlo. “Ik kende de jongens van de Bende van Venlo, of eigenlijk de oudere broers ervan. Iedereen in Venlo kende ze wel. Maar ze waren een generatie jonger dan ik was.” Kuijpers vertelt over het leefklimaat destijds in Venlo: “Het was makkelijk om de verkeerde kant op te gaan. Je kon voor een paar euro achter de kassa gaan zitten, maar je kon ook als koerier gaan werken. De verleiding was erg groot.” 

Kuijpers heeft deze verleiding in Van God Los mooi laten zien doordat Stan (Weeber) uit een geheel ander milieu komt dan Maikel (Gernandt) en juist hierdoor Maikel erg interessant vindt. Wat je van ver haalt, is lekker. Kuijpers: “Iemand als Maikel; betere vrienden kan je niet hebben. Ze doen echt alles voor je”. Hoewel de verleiding dus groot was om in ‘het verkeerde circuit’ terecht te komen, is Kuijpers zelf niet gezwikt voor het snelle geld. “Ik ben weggegaan, maar sommige mensen niet, die zitten er nog steeds. En het is nog niet over hoor; het is er [in Venlo] nog steeds rumoerig. […] De verhalen op straat zijn anders dan die je in het nieuws hoort”. 

Executie
Voor Van God Los, die volgens een schatting van producente Niens zo’n 1,2 miljoen euro kostte, is erg snel gecast ‘zodat de acteurs snel zelf dingen konden toevoegen’, aldus Kuijpers. “Er werd [hierdoor] een half jaar van te voren gerepeteerd, een luxe positie in Nederland uiteraard.” In de film zelf zitten enkele executies, die op een wel heel aparte manier door Tygo Gernandt gerepeteerd werden. “Tygo deed er bij de repetitie wel eens een kwartier over om iemand te executeren. Dan moesten ze met hem mee naar de wc, om iets over hun jeugd te vertellen. Sommige acteurs huilden echt op het eind. Deze dingen staan op tape, die moeten nog wel ergens zijn”. Tijdens het draaien werd er echter minder geïmproviseerd, meldt Weeber. “We hebben wel geïmproviseerd, maar daar is weinig van in de film te zien. We hebben wat dialogen veranderd in het script. Improvisatie helpt je wel. Je stuurt hiermee een soort fantasiewereld, waardoor je op de set precies weet wat je karakter voor persoon is.” 

Weeber vertelt hoe het er op de set aan toe ging, als hem gevraagd wordt hoe ze omgingen met het zware onderwerp. “De grofheid, daar maakten wij alleen grappen over. Het had een soort lichtheid, die moorden. We hadden veel lol op de set, om het dragelijk te maken.” Ondanks de grofheid en de moordpartijen in de film krijg je wel sympathie voor de razende Gernandt en de introverte Weeber. “Vanwege de zieke dingen wilden we de karakters ook een soort kwetsbaarheid meegeven. Het meest heftige moet een lichte tint hebben, maar dat ging vanzelf.” 

 

Accent
Martin van Waardenberg, die zo nu en dan een vraag stelt, zegt dat hij de film voor het eerst aanzette en na vijf minuten niet zeker wist of hij het Limburgse accent de hele film zou gaan ’trekken’, maar het al snel niet meer doorhad. Toen de film pas uitkwam, werd er wel wat gemokt over het accent (vooral door mensen uit Venlo en omstreken), maar voor ieder ander persoon klinkt het als écht plat Venlo’s in de oren. Producente Niens had voorafgaand aan de film wel wat problemen met het accent. “Ik was bang dat iedereen ging kijken hoe goed hun accent was, in plaats van mee te gaan in de film”. Kuijpers weet te melden dat er op de set mensen rondliepen die luisterden of het accent wel accuraat werd uitgesproken. Weeber: “We hadden het script door mensen uit Venlo laten inlezen en toen zijn we het maar gaan doen.” 

Repetitie
Kuijpers vertelt over het productieproces: “Wat ik probeer te doen is alles uit te besteden; het door andere mensen te laten doen. Belangrijk tijdens de repetitie is dat de acteurs repeteren én dat ik mijn regie kan repeteren. Uiteindelijk heb je iedereen nodig om een goeie film te maken (ook voor een slechte trouwens). Je hebt ook acteurs nodig die vol willen gaan.” 

Dat deze acteurs er vol voor gingen is vooral te zien in de manische rol van Gernandt, die als een wildeman overal blind inspringt. Maar ook het ingetogen spel van Weeber valt enorm op. “In het spel probeerde ik niet veel mensen aan te kijken, onder het petje door. Een jongen die stoer staat en doet, maar niemand durft aan te kijken.”, aldus Weeber. Acteur Huub Stapel speelt een extreem klein rolletje, als de stiefvader van Stan,  in de film. Kuijpers: “Stapel kwam er zelf mee om niets tegen Stan te zeggen. Ik dacht nog: “Heb ik eindelijk Huub Stapel in mijn film, komt ie hier mee”. Maar uiteindelijk werkte het heel goed natuurlijk.”

Eerste stap
Pieter Kuijpers vertelt ook langdurig over zijn samenwerking met cameraman Bert Pot (die ook onder andere de geweldig gedraaide Nachtrit draaide). Kuijpers vertelt dat hij jaren voor Van God Los al eens met Bert Pot een korte film draaide. “Bert bleef maar zeuren dat ik een speelfilm moest gaan maken en mede door hem heb ik hem gedraaid.” De samenwerking bij Van God Los heeft zo zijn vruchten afgeworpen, aangezien Kuijpers zelf een Gouden Kalf won voor beste regie en de film verder zowel nationaal als internationaal nog enkele prijzen in de wacht sleepte. Pot zelf was niet genomineerd voor een Gouden Kalf, maar een stukje van het door Kuijpers’ gewonnen Kalf mag volgens ondergetekende ook op Pots naam worden gezet. Kuijpers deelt deze mening: “Ik moet volledig op Bert kunnen vertrouwen.[…] Elk shot moest iets nieuws vertellen en moest een begin en een eind hebben. Bert bedacht om scènes met daglicht te draaien en achteraf de film te vernaggelen [dialect voor ‘lelijk maken’] en alle soberheid zichtbaar te maken.” 

Signatuur
Producente Hanneke Niens zat er naast en luisterde vooral. Toch weet ze mooi te verwoorden waarom Kuijpers een geslaagd debuut met Van God Los heeft weten te maken. “Het bijzondere aan Pieter is dat beginnende regisseurs bang zijn, hun stekels opzetten en hun eigen ding willen doen. Pieter staat open voor andere ideeën, maar maakt er geheel zijn eigen ding van. Hij heeft zijn signatuur afgegeven. Zich heel kwetsbaar opgesteld en er zijn eigen ding van gemaakt.”  

Kuijpers zelf is overigens niet geheel kritiekloos. Hij vertelt over een cruciale scène aan het eind, als Stan een ouder echtpaar van vroeger herkent. De interieur-scènes bij dit echtpaar moesten allemaal op locatie gedraaid worden, wat nogal eens voor problemen zorgde.  “Ik zie veel dingen waarvan ik denk: “oh, jammer.”  In Venlo mochten we van de gemeente niet draaien. We hadden geen huis met een kelder en toen werd het maar een kruipruimte”, aldus Kuijpers. 

Bezemkast
Als Kuijpers gevraagd wordt of hij zich door enkele scènes door Stanley Kubrick – en dat met name A Clockwork Orange – heeft laten inspireren, antwoordt hij met een volmondig ja. “Kubrick en Scorsese zijn mijn voorbeelden. Ik ben op zoek naar rare invullingen voor dingen. […] De klassieke muziek heb ik natuurlijk wel erg van Scorsese afgekeken.”  

Dat Van God Los niet zo veel kostte (in de filmwereld is één miljoen namelijk bijzonder weinig) lag aan meerdere factoren. Naast het probleem om geld bij elkaar te krijgen en de bezuinigingen, weet Kuijpers nog een leuke ‘kostenbesparing’ te melden. “Ik had een afscheidsclip voor de Venga Boys gemaakt, dus die muziek kon ik voor heel weinig geld hebben”.  

Van God Los is dus geïnspireerd – en niet gebaseerd – op de verhalen van de Bende van Venlo. Toch is de persoon waar Egbert Jan Weeber’s peronage Stan naar gemodelleerd is alweer op vrije voeten. “Ik stond een keer in de discotheek toen iemand op me afstapte en zei: “Jij speelt mijn beste vriend in Van God Los. Die jongen die ik speelde is inmiddels weer vrij en blijkt bij de UPC te werken, rijdend in een bestelwagentje”, aldus Weeber. Een laatste vraag uit het publiek is gericht aan diezelfde Weeber: of hij de behoefte heeft om ‘de echte Stan te ontmoeten’. Weeber lacht, zegt nee, en voegt er aan toe dat Sanny P. (waar Stan naar gemodelleerd is) hem wel weet te vinden, als ie dat wil.

Reacties zijn gesloten.