Morgen gaat de film Hobo with a Shotgun, met onze nationale filmheld Rutger Hauer in de hoofdrol, in première. Een profiel van Nederlands meest beroemde en succesvolle filmacteur.

Paspoort
Naam: Rutger Oelsen Hauer.
Geboren: 23 januari 1944 te Breukelen.
Films: o.a. Turks Fruit (1973), Soldaat van Oranje (1977), Grijpstra & De Gier (1979), Blade Runner (1982), The Hitcher (1986), Blind Fury (1989), Fatherland (1994), Confessions of a dangerous Mind (2002), Bride Flight (2008), Black Butterflies (2011). Binnenkort is hij te zien in o.a. De Heineken Ontvoering en Portable Life.
Televisie: o.a. Floris (1969), Duel in de Diepte (1979), Merlin (1998), The 10th Kingdom (2000).
Prijzen: Golden Globe voor zijn hoofdrol in Escape from Sobibor, Gouden Kalf voor zijn oeuvre tot 1981, Gouden Kalf Cultuurprijs in 2008. Vele oeuvre-awards, waaronder recentelijk nog op het Imagine Filmfestival 2011.

Charisma
Rutger Hauer is een van de weinige acteurs – wereldwijd – die elke rol, hoe klein ook, tot een onvergetelijke kan maken. Met zijn karakteristieke hoofd, en onvergetelijke stem en mimiek zorgt hij altijd voor een imposante, charismatische verschijning. Of hij nu een kleine bijrol heeft in Bride Flight of Sin City, of een hoofdrol in Soldaat van Oranje of Flesh & Blood; kleine kans dat de kijker nadien niks meer van zijn rol kan herinneren.

Met zijn charisma en uitstraling is Hauer een van de weinige Nederlandse filmacteurs die heldhaftige rollen geloofwaardig en vol overtuiging kan spelen. Het bekendste voorbeeld uit zijn Nederlandse periode is natuurlijk Soldaat van Oranje, een rol die hem niet alleen karakteriseert, maar ook als persoonlijke titel van toepassing kan zijn gezien zijn indrukwekkende status over de gehele wereld.

Hauer debuteerde in 1969 met de titelrol in de spannende en ontzettend succesvolle jeugdserie Floris. Onder regie van Paul Verhoeven maakte hij van Floris een onvergetelijk karakter uit de vaderlandse televisiegeschiedenis. Hetzelfde gebeurde met zijn hoofdrollen in Turks Fruit en Soldaat van Oranje. In 1981 brak hij internationaal definitief door met zijn hoofdrol in de film Nighthawks. Nadien speelde hij in grote films als Blade Runner, The Hitcher en Blind Fury, maar ook talloze B-films als Lying in Wait, Surviving the Game en Omega Doom.

De laatste jaren is Hauer weer wat vaker in Nederlandse producties te zien. Zo speelde hij in 2008 een bijrol in Ben Sombogaarts Bride Flight, was hij te horen in Cyrus Frisch’ Oogverblindend en speelde hij de vader van Carice van Houten in de Ingrid Jonker-film Black Butterflies. Op dit moment verblijft Hauer in Nederland voor de opnamen voor de film De Heineken Ontvoering. Later dit jaar is hij te zien in Fleur Boonmans Portable Life.

Rutger Hauer over zijn vak
(In 1978 over zijn oeuvre tot dusver): ‘Ik weet niet hoeveel films ik nou gemaakt heb; dat zal zo rond den tien liggen, of zo. En van de tien films in de afgelopen zes jaar, zijn er twee waar ik echt met hart en ziel aan gewerkt heb. Nou, die kans krijgt echt één op de duizend acteurs. Die rol in Pastorale 1943 was echt een grapje. Dat doe je, en dat is ook zo maar weer voorbij. Alleen, ik vond het wel leuk.’ (Prime-Cut, 1978)

(Over waarom hij acteur is geworden): ‘Per ongeluk. Ik wist niet wat ik moest worden. Omdat m’n vader en moeder veel met het toneel te maken hadden, heb ik het toelatingsexamen gedaan. Ik ben er nog afgestuurd en later weer terug gekomen. Maar toen ik er mee bezig was vond ik het wel aardig en ik vind het nog wel aardig. Maar ik heb het geluk dat ik met film bezig kan zijn, en dat vind ik leuk hoor.’ (Prime Cut, 1978)

‘Op de eerste opnamedag van Floris wist ik: dit is mijn medium. Het was een bijlslag. Ik wist ook: als ik dit wil leren, dan moet ik mijn vleugels uitslaan. Nou, dat heb ik gedaan. Terwijl ik nooit wist wat er precies van zou komen. Maar als ik het niet had gedaan, had ik ook nooit geweten of het was gelukt.’ (Cinema.nl, 2007)

‘Mijn probleem is dat ik niet zo goed ben in het beoordelen van scripts. ‘Hartstikke leuk’, denk ik als ik ze lees, maar die blijken dan hele middelmatige films te worden. Misschien gebruik ik wel teveel mijn fantasie als ik scripts doorneem. Ik moet gewoon kijken wat er staat.’ (Trouw, 1994)

(Over roem): ‘In Amerika word ik regelmatig op straat door mensen aangesproken, omdat ik in een film zat die een deel van hun leven is geworden. In Nederland komt dat bijna niet voor, omdat de mensen – en nu zeg ik het een beetje zwart-wit hoor – over het algemeen niet zo extravert zijn. In Rusland en Italië heb ik meegemaakt dat mensen voor mij op de knieën gingen, dat ze smeken om een handtekening. Of ze steken van wal over een film en gaan maar door.’ (Veronica Magazine, 2011)

Aanraders
Hoewel zijn oeuvre vol zit met titels die zijn aan te raden – en net zo goed met titels die we liever vergeten, al ligt dat niet aan Hauers bijdragen – zullen we ons hier beperken tot de volgens ons beste Nederlandse en beste buitenlandse film waarin Hauer zijn opwachting maakte.

–         Soldaat van Oranje (1977)
Onder regie van Paul Verhoeven speelt Hauer in 1977 de rol van Erik Lanshof, in werkelijkheid de bekende Nederlandse verzetsheld Erik Hazelhoff Roelfzema. Het betekende voor Hauer, na Floris, Turks Fruit en Keetje Tippel, alweer de vierde samenwerking met Verhoeven. Zijn prestatie maakte zoveel indruk, dat men ook in de Verenigde Staten interesse voor de acteur begon te tonen. Begin jaren tachtig maakt hij vervolgens definitief de overstap naar het buitenland.

–          Blade Runner (1982)
Eén van zijn eerste rollen in de Verenigde Staten, en direct één waar hij het meest beroemd door werd. We volstaan voor het gemak even door zijn indrukwekkende, geïmproviseerde eindmonoloog uit de film hier neer te zetten, die krachtig laat zien wat Hauer in huis heeft.

“I’ve seen things you people wouldn’t believe. Attack ships on fire off the shoulder of Orion. I watched C-beams glitter in the dark near the Tannhauser gate. All those moments will be lost in time … like tears in rain … Time to die.”

Nu te zien
–          Black Butterflies, film van Paula van der Oest over de Zuid-Afrikaanse schrijfster Ingrid Jonker, gespeeld door Carice van Houten. Hauer speelt in deze internationale co-productie de vader van Ingrid Jonker.
–          Hobo with a Shotgun, grindhouse-film van Jason Eisener over een zwerver (Hauer) die zijn leven weer op de rails probeert te krijgen in een Canadese plaats waar misdaad en corruptie vrij spel hebben.