web analytics

The Making of Soldaat van Oranje; Deel 2: de opnames en de filmmuziek

Reacties zijn gesloten

Dit jaar is het precies dertig jaar geleden dat Soldaat van Oranje – nog altijd trots aangekondigd als de grootste Nederlandse film aller tijden – zijn feestelijke première beleefde. Op 22 september 1977 werd de film onder toeziend oog van koningin Juliana aan cast en crew gepresenteerd. Gastredacteur Aart van Grootheest neemt u mee terug naar de jaren zeventig van de vorige eeuw en laat u onder andere zien hoe de productie is ontstaan, welke problemen ze met zich meebracht en hoe de film ontvangen werd door pers en publiek. Dit tweede deel concentreert zich voornamelijk op de opnameperiode, de problemen tijdens de draaiperiode en de filmmuziek van Rogier van Otterloo. Hierbij is een recent interview met Bas van Otterloo opgenomen, de zoon van Rogier.

Opnames
De film is in twee periodes opgenomen. Er werden opnames gemaakt in Den Haag, Scheveningen, Noordwijk, Leiden, Delft, Amersfoort, Wassenaar, Dordrecht, Cambrigdgeshire, Londen, de Betuwe en in Friesland op het Tjeukemeer. De eerste periode duurde van 25 september tot en met 15 november 1976. Gedurende deze eerste periode blijkt langzamerhand dat het verfilmen van het script van 620 pagina’s geen sinecure is. Er wordt veel gevraagd van het productieteam dat soms 16 uur per dag aan het werk is. In het contract dat met Rob Houwer getekend is, staat dat iedereen die bij de productie betrokken is, zich 24 uur, 7 dagen per week ter beschikking dient te stellen.

Contract door Rob Houwer
24 uur per dag, 7 dagen per week

Niet alleen de zeer hoge werkdruk leidt tot problemen. De spanningen tussen producent Rob Houwer en regisseur Verhoeven lopen op. Het dagboek van Rutger Hauer meldt:

“Paul is in woede uitgebarsten. De producent heeft hem een schrijven doen toekomen dat we al ver over schema zitten. Dat schrijven is slechts bestemd voor een zeer select groepje. Maar een ieder die weet wat filmen is, weet ook dat het selecte groepje bestaat uit de hele crew. Ik lees verwonderd en ben verstoord. Gedurende zes weken hebben zijn werknemers van drie vrije dagen mogen genieten om tot zichzelf te kunnen komen. Je kent de werktijden. Een wanhopig stencil. Moet de neiging onderdrukken om gewoon te stoppen. Ook op de set heerst zoiets als voor-mij-hoeft-het-echt-niet meer “

Ook zijn er spanningen tussen de beide hoofdrolspelers, Rutger Hauer en Jeroen Krabbe, al zijn deze minder evident dan de spanningen tussen Verhoeven en Houwer. Bekend is het verhaal waarbij Jeroen Krabbe denkt dat een scène gerepeteerd wordt en Rutger Hauer weet dat het een werkelijke opname is. Hauer houdt het niet voor noodzakelijk dit te melden aan Krabbe, met als gevolg dat deze in de betreffende scène nogal sullig in beeld komt.

Voor Rutger Hauer stond bij deze film als een paal boven water dat dit deze hem de benodigde ingang naar Hollywood kon beteken. Hierbij kon hij waarschijnlijk geen ‘glansrol’ van Jeroen Krabbe gebruiken.

Na de eerste draaiperiode was ongeveer 60% van de film opgenomen, maar was het budget van 3,5 miljoen gulden op. De rustpauze van enkele maanden betekende voor Rob Houwer een tijd waarin nijverig gezocht moest worden naar extra geld. Voor de start van de tweede draaiperiode moest Houwer dus op zoek naar geld. De financiering van de film heeft Rob Houwer rond kunnen krijgen met de hulp van Excelsior Films (uit België) en de Rank Organisation (uit Engeland). Ook heeft de TROS geholpen door uitzendrechten van de film als televisieserie (Voor Koningin en Vaderland) te kopen. De uiteindelijke kosten van de film bedragen ongeveer 6 miljoen gulden, al is daar door geheimzinnigheid van de producent nooit echte duidelijkheid over gekomen.

De tweede draaiperiode duurde van 17 april 1977 tot en met 29 mei. In deze draaiperiode werden onder meer de bevrijdingsscènes en de scènes in de kazerne (uit het begin van de film) gedraaid. De opnames werden afgesloten met de scènes uit het begin van de film; de ontgroening. Dit is bewust zo gekozen omdat de hoofdrolspelers met kale hoofden gefilmd moesten worden.

Rutger Hauer tijdens de opnames bij het Tjeukemeer Rutger Hauer wordt kaal geschoren voor de laatste opnames

Filmmuziek
“Geen film zonder muziek”. Toch is de muziek bij Soldaat van Oranje niet zomaar muziek “bij een film”. Met name de openingstune van de film is erg bekend geworden en wordt nog vaak gebruikt. Het is echter niet alleen de openingstune die bijzonder is. Ook de gebeurtenissen en emoties in de film worden op een sublieme wijze ondersteund door de muziek van Rogier van Otterloo. Van Otterloo had na afloop van de eerste draaiperiode (rond de kerst van 1976) de eerste stukken van de film gezien en kon zo inspiratie op doen. De uiteindelijke muziek is pas 9 augustus 1977 in Londen met een groot orkest opgenomen. In relatief korte tijd tot de première van 22 september is de muziek geïntegreerd in de film. De filmmuziek is in 1977 ook op LP en MC uitgekomen bij Polydor. De LP is een mooie klaphoes met in het midden foto’s uit de film en een begeleidende tekst van Paul Verhoeven.

Lees hier een interview over de filmmuziek van Soldaat van Oranje met Bas van Otterloo, de zoon van Rogier.

Making of – deel 3:
In dit derde en tevens laatste deel worden de feestelijke première en de reacties van de binnenlandse en buitenlandse pers besproken. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de verschillende versies van de film en de verschillende dvd versies van de film. Ter afsluiting geeft Aart van Grootheest nog een slotbeschouwing.

Klik hier om naar het derde artikel te gaan.

Soldaat van Oranje: de making of
deel 1: De voorbereidingen
deel 2: De opnames en de filmmuziek
deel 3: De première, reacties en verschillende (dvd-)versies van de film
Interview: Bas van Otterloo

Reacties zijn gesloten.