FILM
Voorjaar 1945. De oorlog nadert zijn einde. Steeds meer Nederlandsers bejubelen hun bevrijders. Uitzinnige burgers vieren dagenlang feest. In colonnes rijden de bevrijders door de straten van de bevrijde steden. Ze gooien voedsel, sigaretten en chocola naar de menigte, pikken af en toe een meisje mee en proberen al het leed, het weinige slapen en hun angst te vergeten. Ook na de bevrijding, toen veel geallieerden verplicht nog een tijdje in Nederland achterbleven, wisten de helden heel wat meidenharten te veroveren. De liefdes waren pril, kortstondig en vaak niet gemeend. Zodra de soldaten terug naar huis mochten keren deed men dit ook, vaak niet wetend dat hun kortstondige avontuurtjes grote gevolgen zouden krijgen: meer dan zevenduizend Nederlandse vrouwen bleven zwanger en alleen achter. Allen getekend door die bewuste Zomer van ’45.
Het begon allemaal met een klein krantenbericht over een vrouw die ‘kinderen van de bevrijding’ opspoorde: kinderen met een Canadese vader en Nederlandse moeder, verwekt in die bewuste zomermaanden. Het schrijverstrio Hugo Heinen, Willem Capteyn en Carel Donk – ook bekend van de series De Rivier waarin ik zwom, Twee Mensen en Sanne – zag meteen de dramatische kracht van het gegeven en besloot een scenario te schrijven op basis van authentieke verslagen van zowel Nederlanders, als Canadezen. Vrouwen die op zoek zijn naar hun eerste liefde en kinderen die op zoek zijn naar hun echte vader: verhalen over mensen die de laatste stukjes van de puzzel van hun eigen identiteit met man en macht proberen te vinden.
De research leverde veel aangrijpende verhalen op, waarvan diverse facetten van een aantal uiteindelijk zijn samengevoegd in de personages van Anna en Maria. Anna uit Zeeland wordt verliefd op de Canadese soldaat Jim en hij ook op haar. De relatie is serieus en men besluit te trouwen, maar door de maalstroom van gebeurtenissen wordt de idylle wreed verstoord: Jim keert terug naar Canada. Anna blijft alleen achter in Nederland, zwanger. De twee verliezen elkaar uit het oog, maar niet uit het hart. Jim bouwt een bestaan op in Canada, Anna in Nederland, maar beiden blijven aan elkaar denken en hopen ooit de belofte om met elkaar te trouwen in te lossen. Jarenlang gebeurt er niks, maar dit doet niks af aan de gevoelens die beiden koesteren. Op de spaarzame en dierbare momenten dat het moet, zijn ze er voor elkaar. Anna besluit Jim op te zoeken, in de hoop om met dat laatste puzzelstukje uit haar verleden eindelijk rust te krijgen. Ook zoon Robert besluit zijn vader te bezoeken.
In Breda beleeft de speelse Maria de bevrijding als een onwezenlijke roes. De bevrijders worden vanzelfsprekend als helden onthaalt en pikken het ene na het andere meisje op. Ook Maria besluit in een kort moment van naïeve verliefdheid het bed te delen met een Canadese soldaat. Van liefde is geen sprake, laat staan wederzijdse liefde. Niet wetende dat de soldaat vlak voor de overgave van de Duitsers gesneuveld is, bevalt Maria in een klooster van een dochter. Ze krijgt het kind niet te zien en wordt gedwongen het af te staan. Deze traumatische ervaring blijft haar haar hele leven achtervolgen. In de eerste jaren besluit ze voor het moederschap te vechten, zonder succes. Ze besluit het verleden te laten rusten. Als dochter Irene oud genoeg is, wil ze weten wie haar echte moeder is. Ook onderneemt ze de verre reis naar Canada in de hoop daar haar vader te vinden.
Onder de bezielende regie van Bram van Erkel maakt De Zomer van ’45 vooral indruk op acteergebied. In de internationale cast schitteren Will van Kralingen, Renée Fokker en David Palffy in de hoofdrollen. Met veel gevoel voor het kleine gebaar en een ingetogen en integere aanpak van hun rol weten de drie de kijker mee te slepen in hun eigen leefwereld. Ook de bijrollen van Gees Linnebank, Tom Jansen en Christianne Hirt zijn tot in de puntjes verzorgd. Een kleine smet is de wat weifelende Bert Wagenaar, die zijn rol net iets te enthousiast benadert.
Naast het innemen spel zijn vanzelfsprekend ook de ontroerende en herkenbare verhalen verantwoordelijk voor het meeslepende karakter van de serie. Want ondanks dat veel van de huidige kijkers de oorlog niet bewust hebben meegemaakt, hebben de thema’s die de serie behandelt – zoals de zoektocht naar de eigen identiteit – een universele geldigheid. Dat deze zoektocht plaatsvindt in een dramatisch historische context, gepaard gaat met diverse andere aangrijpende gebeurtenissen, zoals het overlijden van dierbaren, en dat men vooral een verhaal vertelt over (het handelen van) de gewone mens, maakt van de serie een herkenbaar en levensecht portret. Het schrijverstrio heeft ervoor gekozen het drama nergens aan te dikken en vooral in te spelen op de herkenbaarheid bij de kijker. Deze sobere en directe aanpak zorgt voor een fijne en oprechte sfeer, en versterkt bovendien de band die je als kijker hebt met de personages. Deze band wordt op een aantal momenten echter abrupt onderbroken door de grote tijdssprongen die het verhaal maakt. Ondanks de lange speelduur worden een aantal periodes gevoelsmatig nog te makkelijk en snel overbrugd.
Op technisch gebied brengt de serie niks nieuws. Ondanks het ruime budget van negen miljoen gulden (vier miljoen euro), wordt er niet opvallend uitgepakt op het gebied van special effects. Positief zijn de aankleding van de acteurs, de decors en attributen: deze ogen allen authentiek en dragen bij aan de realistische sfeerschepping van het geheel. Daartegenover staat echter de knullige make-up – personages dienen er ouder uit te zien door enkel opzichtige rimpels rondom de ogen, goedkope (liefst grijze) snorretjes en wat dikkere kleding – en weinig verheffende cinematografie. De sobere aanpak van cameraman Rob van der Drift past ongetwijfeld in het plaatje van het geheel, maar voorop staat dat we hier nog altijd te maken hebben met het medium film en dat de filmische elementen ook optimaal en passend in hun context gebruikt dienen te worden. Op een aantal momenten had juist een close-up een groter effect bereikt dan een afstandelijke registratie, of andersom. Ook Stokkermans muzikale bijdrage – kwalitatief hoogstaand – bereikt door een inconsistente geluidsmontage niet altijd het gewenste effect.
De Zomer van ’45 is al met al een sober en oprecht drama, dat door de prima cast en het herkenbare en meeslepende verhaal het kijken meer dan waard is. Daar doen de paar schoonheidsfoutjes niets aan af.
Waardering: ****
BEELD
De serie staat in haar oorspronkelijke 1.33:1 verhouding op de dvd. Men heeft gebruik gemaakt van de uitzendbanden van de herhaling enkele jaren geleden. De kwaliteit is redelijk te noemen. Scherpte en detail zijn degelijk. Grote beschadigingen doen zich niet of nauwelijks voor. Incidenteel verspringt het geheel even, is het contrast niet optimaal of hebben we te maken met een video-artefact. Zo nu en dan heeft het beeld last van spettertjes, filmspots en andere soorten vuil, zonder dat deze de overhand nemen. Filmgrain is wel in grote mate aanwezig. De optionele Nederlandse ondertiteling voor doven en slechthorenden is prima uitgevoerd. Tevens is er een optioneel Nederlands ondertitelspoor aanwezig op de momenten dat er Engels gesproken wordt.
GELUID
Het geluid staat in een degelijke Dolby Digital 2.0 track op de dvd. Op het geluidsspoor valt niks aan te merken. De kwaliteit voldoet prima voor een televisieserie waarin de nadruk ligt op de gesprekken en er weinig gebruikt wordt gemaakt van geluidseffecten en muziek. De dialogen zijn goed verstaanbaar en komen helder en vol uit de speakers.
EXTRA’S
De serie bestaat uit acht afleveringen van elk een klein uur, die verspreid staan over drie dvd’s. Het menu van de dvd’s is statisch en zonder achtergrondmuziek. De afleveringen zijn elk opgedeeld in twee hoofdstukken. Op de eerste dvd treffen we trailers aan voor twee andere producties van de NCRV: Het Meisje met de Blauwe Hoed en De Kleine Waarheid. Op de derde dvd vinden we verreweg de interessantste extra terug: de 47 minuten durende documentaire De Kinderen van de Bevrijding. Deze documentaire is gedraaid tijdens het draaien van de serie en bevat naast interviews met leden van de cast en crew ook gesprekken met echte geallieerde soldaten van destijds. De thema’s en verhalen die de serie aansnijdt, komen ook in de documentaire aan bod. Tevens bevat de documentaire enkele setopnames van de serie. Leuke en informatieve toevoeging aan deze goed verzorgde uitgave.
Speelduur
ca. 425 minuten
Distributie
Bridge Entertainment
Release datum DVD
6 november 2007
Verpakking
Digipack met kartonnen slipcase
Regio
2
Beeld
1.33:1
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Nederlands
Nederlands (doven en slechthorenden)
Extra’s
Documentaire ‘De Kinderen van de Bevrijding’
promotrailers
Met dank aan Bridge Entertainment voor het beschikbaar stellen van deze DVD !