web analytics

DVD: De eenzame Oorlog van Koos Tak (serie)

Reacties zijn gesloten

FILM
Schrijver en journalist Eelke de Jong had het begin jaren tachtig zo druk, dat hij moeite had om zijn contractuele verplichtingen met het weekblad Haagse Post na te komen. Omdat hij toch iets moest schrijven, zocht hij naarstig naar een constante oplossing. Uiteindelijk bedacht hij het verhaal van een sullige journalist, Koos Tak, die in zijn professie niet serieus genomen wordt, maar naar buiten toe de schijn ophoudt dat hij een groot verslaggever is. Samen met Rijk de Gooyer werkte De Jong het typetje verder uit.

Het feuilleton verscheen vervolgens voor het eerst1983 in het weekblad Haagse Post, bleek uiterst succesvol en zou later ook in diverse bundeltjes op de markt verschijnen. Het was vooral De Gooyer die de ideeën aandroeg voor gebeurtenissen en situaties waarin Tak terecht zou komen. Hierbij putte hij veel uit persoonlijke gebeurtenissen. Dat een aantal personages veel gelijkenissen vertonen met bestaande personen, is geen toeval. De Jong gaf later ook toe dat het deels ging om een “vrolijk uit de hand gelopen” wraakactie richting enkele personen. Niemand kon er echt boos om worden. De eerste gebundelde versie die op de markt verscheen, heette ‘De eenzame Oorlog van Koos Tak’.  Deze bundel vormt de basis voor het scenario van deze televisiebewerking. Rijk de Gooyer werd in eerste instantie gevraagd om de rol van Koos Tak te vervullen, maar hij weigerde omdat hij, naar eigen zeggen, “Koos Tak niet wàs”.

De eenzame Oorlog van Koos Tak bestaat uit de volgende zeven afleveringen:

1. Het boekenbal
2. Tante Heintje
3. Elfstedentocht
4. Bevrijdingsdag
5. Villa Cupido
6. Het diner
7. De adoptie

Koos Tak is een wat sullige journalist, die ooit één scoop heeft gehad en daarna niks meer heeft kunnen klaarspelen in de journalistiek. Hij wordt dan ook niet meer serieus genomen in zijn eigen kringen, maar naar buiten toe houdt hij de schijn op dat hij een groot verslaggever is. Ook zijn oorlogsverleden stelt eigenlijk niks voor, maar volgens Tak zelf was hij “in de Bange Jaren ’40-45” hét voorbeeld van heldhaftigheid. Zijn echtgenote, die ondanks zijn potsierlijkheid onvoorwaardelijk van hem houdt, realiseert zich dat Koos’ gewichtigdoenerij niet voortkomt uit eigendunk, maar een aangeboren lafhartigheid verhult. Koos Tak is geen klootzak, maar een anti-held voor wie de wereld te groot is en die zichzelf beschouwt als te groot voor de wereld.

Theo van Gogh omschreef het maken van De eenzame Oorlog van Koos Tak later als een ongeluk dat hem trof. Niet omdat het ook echt zo was, maar om zijn punt zoals altijd op een provocerende en overdreven manier duidelijk te maken. Het ging hem namelijk niet zo zeer om de serie zelf, maar om de samenwerking met hoofdrolspeler Gerard Thoolen, die al was aangenomen voor Van Gogh bij het project werd betrokken. “Van alle verschrikkingen die men bij acteurs tegemoet mag zien, was deze zeikerd zonder twijfel de ergste,” vertelde de regisseur later. “Thoolen’s brandstof was een diep, diep zelf-medelijden, dat bij voorkeur tot ons kwam in de vorm van half snikkend gepresenteerde samenzweringen tegen het geluk van kleine Gerard, die als knaap al ’t zwaar te verduren scheen te hebben gehad.”

Wellicht verklaart deze bijzonder moeilijke band tussen regisseur en hoofdrolspeler het feit dat de serie in de eerste twee afleveringen vaak wat mat en plichtmatig aandoet. Er wordt green grammetje te veel gegeven en het plezier en enthousiasme zijn ver te zoeken. Gelukkig komt hier langzaam verandering in, en groeit de serie uit tot een bijzonder cynisch, met veel zwarte humor doordrenkt portret van een sullige, maar (te) lieve journalist, die wil leven in het verleden, maar moet leren omgaan met het heden.

Uit de memoires van Theo van Gogh en verhalen van andere mensen die met Thoolen hebben samengewerkt, blijkt dat de acteur op de set en in het dagelijks leven vaak een onuitstaanbaar persoon moet zijn geweest. Daartegenover staan echter zijn ongekende en lovenswaardige vakmanschap en passie in zijn spel. Ook in Koos Tak is Thoolen weer uitstekend op dreef en geeft hij het karakter van Tak een extra laag mee. Zijn charismatische uitstraling, tot in de puntjes verzorgde spel en enthousiasme zorgen ervoor dat je makkelijk meegaat in de cynische wereld van Tak, die vooral bestaat uit het ophalen van gebeurtenissen uit “de Bange Jaren ’40-45” om totaal onbelangrijke situaties van nu mee te vergelijken.

Rondom Gerard Thoolen zijn veel andere grote namen gesitueerd. Zijn vrouw wordt gespeeld door Olga Zuiderhoek, die zoals altijd zorgt voor bijzonder sterk tegenspel. Haar uitdrukkingsloze gezicht en de toon waarop ze praat zorgt in de scènes waarin ze tegenover Thoolen staat voor een leuke wisselwerking. Peer Mascini tekent voor de rol van eindredacteur van de krant waarvoor Koos Tak schrijft en is een bijzonder zelfingenomen man, die dubbel ligt om zijn eigen grapjes en Tak liever kwijt dan rijk is.

Een andere grote bijrol is er voor de komische Joop ‘Swiebertje’ Doderer. Hij fungeert als vaste drinkpartner van Tak. Hij is de slimme, afpersende zakenman, die Tak constant het geld uit zijn zakken klopt, maar hem altijd helpt wanneer dat nodig is. Naast deze grote bijrollen wordt elke aflevering letterlijk en figuurlijk opgefleurd door de aanwezigheid van speciale gastacteurs, waaronder Sylvia Kristel, Frederik de Groot, Ursul de Geer en Conny Palmen. De (kleine)  gastrollen die deze acteurs spelen zijn vaak erg komisch. Zelfs Van Gogh bleek het naderhand beter naar zijn zin te krijgen door zelf  voor een leuke cameo te zorgen.

Naast de uitstekende cast is een andere grote kracht van de serie het scenario van Arno Kantelberg en Henri de By, dat vanzelfsprekend grotendeels bestaat uit het schrijfwerk van De Jong en De Gooyer. De dialogen, personages en situaties waarin Koos Tak terecht komt zijn vaak hilarisch. De twee scenarioschrijvers hebben aan het oorspronkelijke verhaal een aantal verwijzingen naar – toentertijd – actuele zaken toegevoegd, die ook vandaag de dag nog voor een meerwaarde zorgen.

De eenzame Oorlog van Koos Tak is een cynische, met zwarte humor doorspekte komedie-serie, die door het sterke spel van de cast en de uitstekende locaties een fijne sfeer om zich heen heeft hangen. Na een wat plichtmatig en tam begin komt de serie plots goed op stoom en zorgen de gevatte dialogen en de leuke gastrollen voor een vrijwel constante hilariteit.

Waardering: *** half

BEELD
Achterop de dvd-hoes staat de waarschuwing dat “de kwaliteit van deze DVD niet gelijk staat aan de DVD standaard in verband met het slechte bronmateriaal. Toch hebben we de keuze gemaakt alle afleveringen uit te brengen om de serie compleet aan te bieden”. Deze waarschuwing is echter compleet overbodig. De kwaliteit van het geheel doet absoluut niet onder voor vele andere releases van oude(re) Nederlandse films en series. Buiten de flinke portie filmgrain en het zeer beperkte aantal videoartefacts en andere kleine beschadigingen oogt het geheel zeer redelijk. Grote problemen levert de portie filmgrain niet op, daar zij enkel echt in het oog sprint wanneer de scène zich afspeelt tegen een lichte achtergrond. Wel oogt het beeld door deze grain wat grof korrelig en is het geheel minder scherp (door de korrel lijkt het af en toe alsof er een waas meebeweegt) dan tijdens de televisie-uitzending destijds. De paar videoartefacts zijn te verwaarlozen en de paar andere kleine beschadigingen zijn ook niet storend. Af en toe zijn er wat digitale foutjes te ontdekken (lichte blokvorming) en ogen de kleuren in een aantal scènes wat flets. De waarschuwing vind ik echter overbodig, zeker in vergelijking met een aantal andere Nederlandstalige releases.

In aflevering 4 en 5 is het beeld anamorf vastgelegd, de overige afleveringen staan 4:3 letterbox op de DVD. Dit zal ongetwijfeld te maken hebben met het beperkte bronmateriaal.

GELUID
Het stereogeluid staat in een Dolby Digital 2.0 (192  kb/s) track op de DVD. Deze stereotrack voldoet. Ze is vrij van beschadigingen en de muziek komt goed uit de speakers. De dialogen zijn goed te volgen, al klinken ze op een aantal momenten wat hol. Waarschijnlijk is er op een aantal locaties gewerkt met live-geluid, waardoor in een lege omgeving het geluid wat holler klinkt.

EXTRA’S
De zeven afleveringen staan verspreid over twee DVD’s. De eerste DVD herbergt de eerste vier afleveringen, op de tweede DVD staan de laatste drie afleveringen. Het statische menu van de DVD’s is voorzien van achtergrondmuziek uit de serie. De afleveringen zijn niet opgedeeld in hoofdstukken. Helaas zijn er geen extra’s aanwezig.

Speelduur
ca. 173 minuten
Distributie
Video Film Express
Release datum DVD
14-11-2006
Verpakking
DVD-box
Regio
2
Beeld
4:3 /16:9
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Geen
Extra’s
Geen

Met dank aan Video Film Express voor het beschikbaar stellen van de DVD !