FILM
Frans Weisz noemde het de film die hem ‘het meest dierbaar’ is. Happy End, het afsluitende deel uit de unieke trilogie over een getraumatiseerde joodse familie, verenigt en vereeuwigt Weisz’ decennialange vakmanschap en talent, drie generaties acteurs en; het leven.

Het begon allemaal in 1989 met de film Leedvermaak, naar het gelijknamige toneelstuk van Judith Herzberg. Onder regie van Frans Weisz speelde een ensemble topacteurs een turbulente dag uit het minstens zo roerige leven van de ‘tweede generatie’– de kinderen van de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog – anno 1970. Lief en leed werd met de kijker gedeeld, pijnlijke herinneringen halsstarrig verdrongen. De film werd bekroond met drie Gouden Kalveren, voor beste acteur, beste actrice en beste regie.

Twaalf jaar later kwam onder de titel Qui Vive een langverwacht vervolg, hoewel Weisz vooraf die bedoeling niet had gehad. Pas toen Herzberg midden jaren negentig een vervolg schreef op haar toneelstuk ‘Leedvermaak’,  begon hij te denken aan een familieportret. ‘Pas toen Qui Vive als filmscript bestond, zijn de plannen voor een trilogie daadwerkelijk ontstaan,’ zei de regisseur later. Qui Vive, met dezelfde hoofdcast, had minder succes dan zijn voorganger, maar dat hier iets uniek in de maak was, werd steeds duidelijker.

Met Happy End werd het drieluik over een Joodse familie vorig jaar triomfantelijk afgesloten. Een uniek filmproject, met een looptijd van ruim twintig jaar, kreeg een passend slot: met vaste hand geregisseerd, acteerprestaties om je vingers bij af te likken en drijvend op een mix van een melancholisch verlangen en hoop.

Voor Weisz vormde Happy End een soort bekroning op zijn werk, een film die alles omvatte waar de regisseur voor stond. ‘Dit is meer dan film, dit is het leven zelf. De film gaat over leven, overleven.’ De dubbelzinnigheid van deze uitspraak onderstreept Weisz’ passie voor het vak, voor het medium en voor het leven zelf – een combinatie die zijn films, ondanks de schoonheidsfoutjes, altijd van meerdere lagen voorziet. Aan de kleinste details is de liefde en het enthousiasme voor de materie zichtbaar. Waar Weisz niet met volle overtuiging achterstaat, begint hij ook niet aan.

Zo had de gevreesde afwezigheid van Rijk de Gooijer, die sinds zijn herseninfarct in 2005 nimmer meer acteerde, roet in het eten kunnen gooien. Maar Rijk moest en zou meedoen. Zonder Rijk geen film, luidde Weisz’ credo. Uiteindelijk lukte het Pierre Bokma De Gooijer over te halen, niet in de laatste plaats door de hechte band die er tussen de acteurs is ontstaan gedurende de ruim twintig jaar tussen Leedvermaak en Happy End.

Voor de camera’s wilde het echter niet meer lukken met Rijk. Tijdens de repetities en tussen opnames door was hij (relatief) nog vrijwel de oude, pestte hij zijn collega’s liefdevol en las hij zijn tekst vlekkeloos voor, maar wanneer de camera’s eenmaal begonnen te draaien, sloeg de acteur dicht. In de uiteindelijke film zegt De Gooijer dan ook geen woord, maar de paar blikken die hij richting de camera werpt en de manier waarop hij stilzwijgend, als een pater familias, op zijn familie toekijkt zijn krachtig genoeg.

De filmliefhebber zal even slikken bij het zien van de film en de meegeleverde making of op de dvd. Het besef dat dit De Gooijers laatste kunstje was stemt weemoedig. De man die met name in de jaren zeventig en tachtig niet was weg te denken uit de Nederlandse filmwereld had zich echter geen beter afscheid kunnen wensen. Onder de bezielende hand van Weisz zijn zijn laatste filmminuten memorabel geworden. Bovendien, en misschien moest het wel zo zijn, verenigt de film meer dan alleen die paar minuten van Rijk, namelijk ruim twintig jaar. Een periode waarin verschillende stadia van zijn carrière naar voren komen en zijn veelzijdigheid wordt benadrukt.

De Gooijer is hiermee misschien nog wel het meest sprekende voorbeeld van de kracht van het drieluik. We zien niet alleen zijn personage groeien en ouder worden, maar ook de acteur zelf. Springlevend en ‘jongensachtig volwassen’ in de eerste film, berekenend in de tweede en vechtend in de laatste. Vechtend tegen de herinneringen, tegen de beperkingen, tegen de toekomst; tegen het leven. En dat is, hoe noodlottig uiteindelijk ook, precies wat Weisz voor ogen had.

Waardering: *** half

ACHTERGRONDINFORMATIE
Voor achtergrondinformatie over het eerste deel uit het drieluik Leedvermaak klik hier. Voor een (dvd-)bespreking van die film klik hier. Voor een interview met Frans Weisz naar aanleiding van de première van Happy End kunt u hier terecht.

BEELD
Happy End staat in de originele 1,85:1 verhouding anamorf op de DVD. De kwaliteit van de transfer is goed. Beeldbeschadigingen  in de vorm van spetters of vuil zijn, zoals we van een recente film mogen verwachten, nagenoeg afwezig. Af en toe is er een kleine filmspot op te merken. Filmgrain is in redelijke mate aanwezig. Scherpte en detail zijn goed. Het geheel oogt ondanks de vele binnenopnames filmisch. De optionele Engelse ondertiteling is goed uitgevoerd.

GELUID
De voornamelijk dialooggerichte film is voorzien van een Dolby Digital 2.0 track (256 kb/s) en 5.1 track (448 kb/s). De kwaliteit van beide geluidssporen is prima. Beschadigingen zijn afwezig en de dialogen zijn goed verstaanbaar. De sfeervolle en prachtige muziek van Fons Merkies komt mooi uit de speakers. Op de momenten dat die te horen is, zoals gedurende de openingssequentie, verdient de 5.1 track de voorkeur door een betere spreiding, maar veel verschil is niet waar te nemen.

EXTRA’S
Via het geanimeerde menu van de dvd is het mogelijk de film af te spelen, een hoofdstuk te kiezen of taal- en geluidsinstellingen te veranderen. Ook is het mogelijk een aantal trailers te kijken, waaronder de originele bioscooptrailer van Happy End en de trailer van de binnenkort op dvd verschijnende Komt een Vrouw bij de Dokter. Voordat het menu bereikt wordt, worden een aantal trailers ook als promotietrailers getoond. Deze zijn gelukkig te skippen.

De enige inhoudelijke extra betreft een half uur durende making of. Hoewel niet geheel geslaagd, is dit eindelijk wel eens een making of met een duidelijk richting en een achterliggend idee. Normaliter is het vooral een promotiepraatje, dit keer worden echter bijzondere aspecten belicht, zoals Weisz enorme passie voor het vak, de uitgebreide achtergrondgeschiedenis van het drieluik en de bijzondere plaats die Rijk de Gooijer in de film(s) inneemt. Alleen al de beelden waarop hij op kenmerkend sarcastische wijze enkele collega’s liefdevol pest maken het document memorabel. Het plaatje wordt compleet als we Rijk zijn laatste draaidag zien afsluiten, hem voor het laatst een filmset zien afrijden en hij door Pierre Bokma geëmotioneerd wordt nagekeken. Het besef dringt onherroepelijk door: dit was het dan.

Speelduur
ca. 87 minuten
Distributie
Video Film Express
Release datum DVD
23 februari 2010
Verpakking
Keepcase met kartonnen slipcase
Regio
2
Beeld
16:9 Anamorphic (1,85)
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Dolby Digital 5.1 – Nederlands
Ondertiteling
Engels
Extra’s
Making of
Originele bioscooptrailer
Trailers

Met dank aan Video Film Express voor het beschikbaar stellen van de DVD !