FILM
De populariteit van Wim Sonneveld nam in de jaren vijftig van de vorige eeuw grootse vormen aan. Vooral zijn radiotypetje Willem Parel bleek een doorslaand succes. Sonneveld zelf had echter al snel genoeg van de creatie omdat hij naar eigen zeggen te eenzijdig geassocieerd werd met het typetje van de Amsterdamse orgeldraaier. Door middel van de speelfilm Het Wonderlijke Leven van Willem Parel (1955) nam de cabaretier afscheid van zijn typetje en ging tegelijkertijd een van zijn grootste wensen in vervulling: het maken van een eigen speelfilm.

Onder regie van good-old Gerard Rutten, die voor de oorlog artistiek succesvolle films als Dood Water (1934) en Rubber (1936) afleverde, is Het Wonderlijke Leven van Willem Parel een ietwat onevenwichtige film geworden. Rutten wilde wel weer eens een serieuze, artistiek verantwoorde film maken met mogelijke technische hoogstandjes, terwijl Sonneveld enkel uit was op een zorgeloze, vrolijke komedie. Hierdoor is de uiteindelijke film een mengeling van mooie (buiten)opnames, visuele foefjes en een excellerende Sonneveld, die aan zijn rol in de film een kortstondige Hollywood-carrière dankte. Dat de regisseur en zijn hoofdrolspeler tegenstrijdige ideeën hadden, heeft echter ook tot gevolg dat de film scenariotechnisch niet al te sterk in elkaar steekt.

Dit is echter geen al te groot bezwaar, aangezien de film in de eerste plaats luchtig vermaak biedt. De fragmentarische opbouw, stereotype karakters en vele typetjes – Wim Sonneveld als Willem Parel voorop – zijn boeiend en grappig genoeg om de kijker anderhalf uur lang te onderhouden. Het ontbreken van een duidelijke verhaalstructuur en karakteruitdieping doen hier niks aan af. De strijd tussen Wim Sonneveld en Willem Parel zorgt voor voldoende komische situaties en zorgt er zo nu en dan zelfs voor dat Gerard Rutten zijn technische interesses op geslaagde wijze in de praktijk kan brengen.

Zo zijn er scènes waarin Sonneveld en Parel – beiden (vanzelfsprekend) gespeeld door Sonneveld – samen te zien zijn. Door middel van technieken in de montage zijn de makers erin geslaagd om beiden geloofwaardig en overtuigend in één shot te tonen. Willem Parel is – voor zover ik weet – de eerste Nederlandse film waarin deze techniek is toegepast. Om de scène toch van enige dynamiek te voorzien, is er eveneens gebruik gemaakt van de shot/reverse shot techniek, waarbij er een stand-in is gebruikt voor de speler die met de rug naar de camera toestaat.

Ook in diverse andere scènes heeft Rutten zijn drang naar kunstzinnigheid de vrije loop kunnen laten gaan. De geestesverschijning van Willem Parel, de visuele foefjes zoals het omkeren van de camera en de fraaie buitenopnames zijn hier treffende voorbeelden van. Sfeervol en met oog voor detail registreert de camera het Nederlandse straatleven van de jaren vijftig. Deze nostalgische aanblik wordt niet alleen bereikt door de zorgvuldig geregistreerde beelden, ook een aantal thema’s die worden aangesneden en gastoptredens van (jonge) acteurs zijn hiervoor verantwoordelijk.

Achter het dunne verhaaltje rondom Sonneveld en Parel gaan namelijk een aantal – inmiddels nostalgische – thema’s schuil, die kenmerkend zijn voor de Nederlandse maatschappij in het begin van de jaren vijftig: de klassenstrijd tussen de rijke bewoners van de Apollolaan en mensen uit de Jordaan, het verheffen van de status van de arbeider en de verheerlijking van de radio – de Nederlandse overheid had angst voor het medium televisie – zijn heden ten dage nog erg treffend (en komisch) neergezet.

Nostalgisch en komisch zijn ook de bijrollen van Hans Kaart en Joop Doderer, die beiden niet veel méér doen dan dat we inmiddels gewend zijn uit respectievelijk Fanfare en Swiebertje. Aandoenlijk is ook het optreden van Albert Mol, die hiermee pas zijn tweede (kleine) filmrol speelde. Meest opmerkelijke is echter het filmdebuut van Rijk de Gooijer. In de paar korte shots die hij krijgt, zien we hem meteen zoals we hem later nog veel vaker zouden zien: tegendraads, provocerend, maar dit alles op een bijzonder onschuldige en sympathieke manier.

Het Wonderlijke Leven van Willem Parel is een luchtige en frisse komedie, met een uitstekende Sonneveld, goede bijrolacteurs en een prima technische verzorging, die door de karakteristieke thema’s en leuke gastoptredens ook nog eens interessant is als tijdsdocument.

Waardering: ***

BEELD
Het beeld van deze 4:3 uitgevoerde dvd maakt een goede indruk. Ondanks dat de film meer dan vijftig jaar oud is, zijn contrast en zwartniveau goed, met incidenteel een minder fris ogende scène. Beeldvuil en -beschadigingen in de vorm van spettertjes, kabels en filmspots zijn aanwezig, maar nemen nergens de overhand. Beeldruis is in lichte mate aanwezig. Er is geen ondertiteltrack aanwezig.

 

GELUID
Het geluid staat in een Dolby Digital 2.0 (224 kb/s) track op de dvd. Ook het geluid laat een goede indruk achter. Ruis en andere vormen van beschadigingen zijn afwezig en de dialogen en muziek komen helder en goed verstaanbaar uit de speakers. Niks op aan te merken.

EXTRA’S
Het menu van de dvd is statisch vormgegeven. De film is opgedeeld in acht hoofdstukken. In eerdere recensies van dvd’s uit de reeks ‘Nederlandse Filmklassiekers’ wees ik op het ontbreken van de door Thom Hoffman verzorgde inleidingen voor een aantal van de films, geproduceerd voor de Amsterdamse televisiezender AT5. Bij Willem Parel is deze introductie wel aan de dvd toegevoegd. In zes minuten wordt er meer informatie gegeven over de productie en wordt er gesproken met ‘betrokkenen’ en Henk van Gelder, auteur van het boek ‘Hollands Hollywood’. Tussen de interviews door zien we beelden uit de film. Een erg leuke toevoeging en eigenlijk ook eenmust voor de reeks. Voorts treffen we nog tekstschermen aan met daarop achtergrondinformatie over de productie. Ook deze toevoeging is erg informatief, maar vanzelfsprekend is het leuker dit soort informatie in een mooie making-of aan te treffen. Als laatste treffen we nog een fotogalerij aan.

 

Speelduur
ca. 87 minuten
Distributie
TDM Entertainment
Filmmuseum
Release datum DVD
23 oktober 2007
Verpakking
Keepcase
Regio
2
Beeld
4:3 Fullscreen
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Geen
Extra’s
Inleiding Thom Hoffman
Tekstschermen
Fotogalerie

Met dank aan TDM Entertainment voor het beschikbaar stellen van deze DVD !