FILM
In de weken na de première van Twee Vrouwen op 23 mei 1979 hermonteerde regisseur George Sluizer eigenhandig elke vertoningskopie. Zowel pers als publiek hadden namelijk kritiek op de warrige vertelstructuur van de film. De versie van Twee Vrouwen zoals die op deze dvd staat betreft de definitieve versie, maar nog steeds valt er genoeg aan te merken op de manier waarop Sluizer het verhaal construeert.
Twee Vrouwen is gebaseerd op het gelijknamige boek van Harry Mulisch. De film vertelt het dramatische verhaal van een voor de omgeving onmogelijke liefde. De veertigjarige Laura, gespeeld door Ingmar Bergman-ster Bibi Andersson, raakt verwikkeld in een lesbische relatie met de veel jongere Sylvia, gespeeld door debutante Sandra Dumas. Als Laura’s ex-man Alfred (Anthony Perkins) lucht krijgt van de relatie, reageert hij geprikkeld. Sylvia verleidt de man en raakt zwanger, om Laura het kind te geven dat ze niet krijgen kon. De verlaten minnaar neemt daarop wraak.
Sluizers bedoelingen waren van meet af aan duidelijk: de film moest internationaal ogen om zo de commerciële mogelijkheden te vergroten. Met Engels als voertaal, een thema dat destijds in vele landen over de gehele wereld voor de nodige commotie zorgde en Bibi Andersson en Anthony Perkins in de hoofdrol, leek zijn opzet op voorhand te slagen. Toch lukte het de film niet (inter)nationaal te overtuigen. Het grootste struikelblok voor pers en publiek betrof de gekunstelde en warrige structuur van de film. Een struikelblok dat na 29 jaar nog steeds voor de nodige problemen zorgt.
Ondanks de vele hermontages en ingrepen van de regisseur ben je als kijker namelijk nog regelmatig het spoor bijster. Hoewel de strekking van het verhaal duidelijk is, heden en verleden grotendeels goed te onderscheiden zijn en de belangrijkste gebeurtenissen voor de kijker chronologisch zijn onder te brengen, blijven een aantal fragmenten moeilijk te plaatsen binnen het geheel of lijkt hun relevantie nagenoeg nihil te zijn. Door deze gekunstelde structuur van de film, die een natuurlijk (montage)tempo in de weg zit, ontstaat er enige afstand tussen de kijker en datgene wat er op het scherm gebeurt.
Deze afstandelijkheid wordt benadrukt door het vrijwel ontbreken van muzikale ondersteuning en de veelal statische, doch stijlvolle cinematografische aanpak. Het drama van Twee Vrouwen zit hem oorspronkelijk vooral in de kleine, dagelijkse dingen. Shots van veelzeggende blikken terwijl Laura in de auto zit, waarin ze verstild achter het aanrecht staat of waarin ze doelloos in haar kamer vertoeft, schieten hun doel door het ontbreken van een (emotionele) band met de personages echter voorbij. Door iets meer dynamiek – zowel in beeld als geluid – in het geheel te leggen, had hier meer mee kunnen worden gedaan.
Het tragische uitgangspunt van de film wordt zo geen recht gedaan, slechts enkele scènes bereiken de gewenste ontroering of intimiteit. Dit is met name de verdienste van Sluizers spelregie. Waar het Sluizer in het gehele plaatje niet lukt te overtuigen, daar laat hij in een aantal kleine, intieme scènes zien zijn vak goed te verstaan. In het bijzonder de confrontaties tussen Laura en Alfred, Andersson en Perkins, resulteren in een paar sterke scènes. Ook fotomodel Dumas, die in Twee Vrouwen haar eerste filmrol speelde, bereikt onder de regie van Sluizer een meer dan acceptabel niveau.
Twee Vrouwen is al met al niet het tragische liefdesverhaal dat het had kunnen zijn. Het prima spel en de meer dan degelijke technische aanpak kunnen de tekortkomingen van het scenario, die resulteren in afstandelijkheid en het ontbreken van een natuurlijk tempo, niet verbloemen, wat niet wegneemt dat de film nog altijd beter verteerbaar is dan de middelmaat waaraan we vandaag de dag worden blootgesteld.
Waardering: ***
ACHTERGRONDINFORMATIE
Voor een uitgebreide terugblik op de productie van Twee Vrouwen klik hier.
BEELD
In het kader van het project ‘Beelden voor de Toekomst’ werd het negatief van Twee Vrouwen volledig gerestaureerd en gedigitaliseerd. Met behulp van moderne computertechnieken werden onvolkomenheden en beschadigingen vervolgens weggewerkt. Het resultaat mag er wezen: voor een film van bijna dertig jaar oud oogt de print verrassend goed. De kleurbalans werd in zijn oorspronkelijke staat hersteld, filmspots en krasjes werden weggewerkt en scherpte en detail werden verbeterd. Filmgrain is in lichte mate aanwezig. Een prima verzorgde print. De optionele Nederlandse ondertiteling is goed uitgevoegd en staat in een fijn leesbaar lettertype op het schijfje.
GELUID
Ook de geluidsband van de film werd onder handen genomen en ook dit resultaat mag er zijn: de track ligt fijn in het gehoor en is vrij van beschadigingen. Veel dynamiek bevat ze logischerwijs niet, daar muziek tot het minimum beperkt blijft en de film het vooral moet hebben van (stil) spel.
EXTRA’S
Helaas vinden we op de dvd enkel een aantal tekstschermen terug die meer informatie geven over de film. Voor de rest ontbreekt er elk spoor van extra’s. Jammer, aangezien de uitgave tot stand is gekomen in samenwerking met het Filmmuseum en het Nederlands intituut voor Beeld en Geluid, waar veel extra materiaal in de archieven ligt. Op de site van de film – recentelijk speciaal gemaakt n.a.v. het Beelden voor de Toekomst project – staan artikelen, film- en audiofragmenten die een leuke toevoeging waren geweest als extra. Zo vinden we radio-fragmenten van destijds, filmfragmenten, de trailer, achtergrondinformatie in de vorm van tekst en een interview met de restaurator terug. Materiaal dat allemaal interessant was geweest als extra op deze dvd. Met in het achterhoofd ook nog de wetenschap dat in het archief van Beeld en Geluid ook nog set- en premièreverslagen liggen, rijst de vraag waarom zoiets nooit gebruikt wordt als het er is. Wederom een gemiste kans.
Speelduur
ca. 110 minuten
Distributie
Dutch Filmworks
Release datum DVD
14 oktober 2008
Verpakking
Keepcase
Regio
2
Beeld
16:9 anamorf (1,78)
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Nederlands
Extra’s
Tekstschermen
Met dank aan Dutch Filmworks / Het Filmmuseum voor het beschikbaar stellen van deze DVD !
Reacties zijn gesloten.