web analytics

Ben X

Reacties zijn gesloten

“Visueel prachtig, maar draaft scenariotechnisch te ver door”

 

Nederlandse films in Vlaamse bioscopen en vice versa: het levert bijna altijd lege zalen op. Met Ben X van Nic Balthazar moet hier verandering in komen. Balthazar baseerde zijn filmdebuut op zijn eigen roman ‘Niets was alles wat hij zei’, over een autistische jongen die vervreemd is van de buitenwereld doordat hij jaar in jaar uit gepest wordt. De film ging in september van dit jaar in première op het filmfestival van Montreal en werd daar de grote winnaar. Niet alleen won de film de hoofdprijs, ook wist ze de publieksprijs en een speciale juryprijs in de wacht te slepen. In België trok de film binnen drie weken na de release al meer dan 100.000 bezoekers. Vanaf vandaag is de film ook in Nederland te zien.

 

 

Angst
“Ik kan mij niet goed uitleggen. Ik kan niet liegen. Alles wat ik zeg is waar, ook als ik zwijg”, horen we het hoofdpersonage Ben in het begin van de film zeggen. “Hier kunt ge maar één iemand zijn, de lul die ge ziet in de spiegel.” Ben is autistisch en leeft in een eigen universum, bestaande uit de veilige online wereld en de onveilige buitenwereld. Voor Ben is het leven buiten de deur een grote hel. Hij wordt constant gepest en voelt zich niet veilig. Hij wil er net zo sterk zijn als dat hij online is, waar hij een meester is in het spel ‘Archlord’ en waar hij kan zijn wie hij wil. Dáár voelt hij zich veilig, daar voelt hij zich sterk. Voor de buitenwereld is hij bang.

 

Deze angst wordt voelbaar in het spel van Greg Timmermans, die op minieme, maar daardoor maximale wijze gestalte geeft aan Ben. Zijn spel is stil, subtiel en gedoseerd. Mede hierdoor overtuigt zijn personage volledig en ga je als kijker makkelijk mee in het verhaal. De dagelijkse rituelen die Ben uitvoert, ogen herkenbaar en wekken zo een gevoel van betrokkenheid op: het heeft iets meelijwekkends. De voice-over van Ben, die de ene woordspeling na de andere rondstrooit, staat in dienst om zijn gedachtegangen te verduidelijken. Deze boet na verloop van tijd echter aan kracht in, omdat de woordspelingen op zichzelf vaak te grappig en gevat proberen te zijn.

 

Visuele pracht
Visueel zit de film prachtig in elkaar. Hoe Ben de werkelijke wereld ervaart, wordt duidelijk door een snelle en soms wat onrustige montage. Dit zorgt er samen met de vele close-ups voor dat het beangstigende gevoel van Ben goed overkomt. Tussen al de beelden uit het dagelijkse leven door zijn computerbeelden verwerkt waarin we het geanimeerde personage Ben zien zoals hij wíl zijn en zoals hij de wereld wíl zien: sterk en veilig. Hij ziet de dagelijkse wereld als computerspel om zo de harde waarheid te vermijden.

 

De wisselwerking tussen computerbeelden en beelden van het ‘echte’ leven werkt uitstekend en wordt goed door elkaar verweven. Ook verhogen ze de spanning: door het gewelddadige karakter van het spel ben je geneigd te denken dat Ben uiteindelijk daarin zijn oplossing gaat vinden. Ook de bombastische en meeslepende muziekscore is een pluspunt. Minder geslaagd zijn een aantal karikaturale personages en de fictieve interviews die door de gehele film lopen, waarin wordt teruggeblikt op datgene ‘wat gebeurd is’. Wat datgene is, wordt pas op het einde van de film duidelijk. Moord? Zelfmoord? Of toch heel iets anders?

 

 

Goede bedoelingen
Het wordt geen van allen, of misschien ook wel alles in één. De (na verloop van tijd) voorspelbare finale plotwending die Balthazar de kijker voorschotelt – ik zal niks verklappen – voelt te bedacht, te braaf en te makkelijk aan. Bovendien probeert hij de kijker zelfs tijdens deze wending nog op andere gedachten te brengen, maar is het zo overduidelijk wat er aan de hand is, dat het meer lijkt alsof hij zijn publiek niet serieus neemt. De goede bedoelingen die in het overgrote deel van de film overheersen, worden hierdoor bijna teniet gedaan. De film wordt van een redelijk subtiel, maar toch direct drama opeens een te moralistisch voorlichtingsfilmpje over pesten en hoeveel pijn dat wel niet aan kan richten (ziet u het belerende vingertje al voor u?). Waar Balthazar lef toont op het visuele gebied, is hij iets te braaf in zijn scenario. Toch overheerst het positieve gevoel en zal de film, voor wie de laatste plotwending niet direct verwacht, de boodschap met een dreun doen aankomen.

 

Waardering: *** half

 

Ben X (2007)

 

Regie: Nic Balthazar
Scenario: Nic Balthazar
Producent: Peter Bouckaert, Erwin Provoost
Camera: Lou Berghmans
Muziek: Praga Khan
Montage: Philippe Ravoet
Met: Greg Timmermans, Laura Verlinden, Marijke Pinoy, Pol Goossen, Titus de Voogdt, e.v.a.
Taal: Nederlands
Duur van de film: 90 minuten / Kleur
Distributie: RCV Entertainment
Te zien vanaf: 8 november 2007