“Vast in de modder”
Je dorp zal maar ‘modder’ betekenen. Dan ben je al zo goed als verdoemd natuurlijk. In Roemenië is het zo gesteld met het dorpje Glod, dat dus letterlijk ‘modder’ betekent. Regisseuse Mercedes Stalenhoef – die drie jaar geleden indruk maakte met haar debuutfilm Ik Wil Nooit Beroemd Worden – belandde per toeval in dit dorpje, waar haar oog viel op Carmen, het meisje achter de bar. Ze vond haar zo interessant, dat ze terug ging om een documentaire over haar te maken. En toen was er tijdens het draaien opeens Borat. Weet u het nog? Dat gekke, besnorde typetje uit Kazachstan, vertolkt door de Britse komiek Sacha Baron Cohen. Want laat deze nu juist het dorpje Glod hebben uitgekozen om hier één van zijn scènes voor zijn gelijknamige film te draaien. Stalenhoef bleek niet om Borat heen te kunnen en vlocht hem op een subtiele manier in het verhaal van een meisje dat probeert te groeien in een omgeving waar al jaren alles is uitgebloeid.
Dromen
Van Borat zien we in de hele film niet meer dan een video die de dorpsbewoners bekijken en er achter komen dat ze als verkrachters, hoeren en gekken zijn neergezet. Niet een enorm positief beeld dus, zo dachten ook een tweetal advocaten die geld roken en besloten de belangen te behartigen voor de dorpsbewoners. Ze zouden die Cohen eens een lesje leren en de dorpsbewoners miljoenen gaan bezorgen. Maar Glod zou Glod niet zijn, als dit niet geheel volgens plan loopt. Uiteraard zien de dorpsbewoners al dollartekens in hun ogen voordat ze ook maar één echte dollar hebben gezien. En hoofdpersoon Carmen? Die stond erbij en droomde over een leven als soap-actrice in Spanje, over een leven weg uit Glod.
Carmen Meets Borat is een mooi portret over een meisje dat letterlijk vast zit in de modder. Al werkend achter de bar droomt ze van een beter leven, van buiten waar “de mooie mensen en dingen zijn”. Maar hoeveel Carmen ook droomt, fantaseert en mijmert, het lijkt allemaal ijdele hoop. Ze heeft ruzie met haar ouders omdat ze als zeventien-jarige nog niet getrouwd is – in het dorp is het gebruikelijk om op je vijftiende te trouwen –, ze wordt bestolen door haar vriendje en dan is er ook nog het hele gedoe rondom Borat, waar ze ook niet vrolijk van wordt. In de scènes waarin ze te zien is – keuvelend met haar vriendinnen of werkend in de bar – wordt via een indringende voice-over haar gedachten en overpeinzingen geregistreerd. In combinatie met de weinige dromen die de overige dorpsbewoners lijken te hebben, zorgt dit voor een prachtig en tevens droevig contrast. Je gaat je dan ook afvragen op welk punt Carmen eveneens het bijltje erbij neergooit en stopt met dromen, maar gelukkig stopt ze niet. Blijkbaar is het de remedie om te overleven: durf te dromen.
Met het hele gedoe rondom Borat ben je helaas wel net te vaak de hoofdrolspeelster kwijt. Zo nu en dan hoor je hoe Carmen tegen de hele situatie aankijkt, maar je krijgt toch het idee dat het hele Borat gebeuren af begint te leiden van waar het nou werkelijk om draait: de dromen, idealen en de verlangens van de o zo sympathieke Carmen. Er is één vraag – die voorzichtig gesteld wordt – die langzaam bij de kijker opkomt: was de film misschien niet mooier geweest zonder Borat? Natuurlijk was het onmogelijk om hem niet in het verhaal te betrekken en is het wellicht wat flauw om deze vraag überhaupt naar voren te brengen, het valt echter op dat vooral de scènes met Carmen en de manier waarop zij zich verhoudt ten opzichte van haar familie, vriendinnen en een enkel vriendje het meest interessant zijn. Nimmer waren dromen zo echt en zo mooi dat je gedurende de film alleen maar kan blijven hopen dat deze dromen ook écht uit zullen komen.
Emir Kusturica
De film doet gek genoeg bij vlagen denken aan de films van de Joegoslavische filmmaker Emir Kusturica, die veelal verhaalt over zigeunerachtige types waarvan er ook velen in het dorpje Glod te vinden zijn. Gekeuvel aan de bar, een enkele dorpsgek die immer het hoogste woord moet hebben en het slopen van een verroeste auto – gewapend met botte bijl – strak in het pak en met gepoetste schoenen: allemaal scènes die stuk voor stuk niet hadden misstaan in de kolderieke en licht absurdistische films van de Joegoslavische grootmeester. Maar er is één groot verschil: in Carmen Meets Borat is dit de realiteit. Waar bij Kusturica veelal de lach gevonden wordt, neigen de scènes in Carmen Meets Borat vooral naar de tragiek. Zeker wanneer de dorpsbewoners nogmaals opgelicht worden – en dit keer door de advocaten zelf – kan er niets anders worden gedaan dan te treuren.
Een typerende scène – misschien wel voor Carmens hele leven – is die waarin we Carmen met enkele dorpsbewoners en de twee advocaten zien. De advocaten leggen Carmen een trucje uit waarin ze drie glaasjes zo om dient te keren, dat ze allen met dezelfde kant boven dienen te staan. Als haar dit lukt, zal ze mee mogen naar de Academy Awards, waar ze Sascha Baron Cohen zullen confronteren met zijn daden. Het is duidelijk dat de advocaat hier niet veel van meent, maar toch bekruipt je het gevoel dat dit eigenlijk één van Carmens heimelijke verlangens is. Als ze dan op het punt aanbelandt waar het overduidelijk is welke twee glaasjes ze nog dient om te draaien en ze juist de twee verkeerde omdraait, zou je wel willen schreeuwen naar het witte doek. Mág Carmen soms niet gelukkig zijn? Jawel. Wonderlijk genoeg schijnt er aan het eind toch enig licht in de duisternis. Als kijker kun je alleen maar hopen dat Carmen dit gelukzalige moment weet te behouden. We zullen duimen, want als iemand het verdient is het Carmen wel.
Waardering: *** half
Carmen Meets Borat (2008) Regie: Mercedes Stalenhoef Scenario: Mercedes Stalenhoef Producent: Pieter van Huystee Camera: Erik van Empel, Sander Snoep, Menno Westendorp & Gregor Meerman Muziek: Vincent van Warmerdam Montage: Gys Zevenbergen Met: Ionela Carmen Marin, Ionela Amalia Marin, Ovidiu Marin, Ion Ciorobea, Adriana Ciorobea, Spiridon Ciorobea e.v.a. Taal: Roemeens, Spaans, Engels Duur van de film: 85 minuten / Kleur Te zien vanaf : 4 december 2008 |
Reacties zijn gesloten.