“Fris, innemend en overtuigend.”

In De Helaasheid der Dingen, een verfilming van Dimitri Verhulsts gelijknamige roman, neemt regisseur Felix van Groeningen (Steve + Sky en Dagen zonder Lief) de kijker mee naar het leven in het Vlaamse dorp  Reetveerdegem. Gunther Strobbe (13) woont daar samen met z’n vader en drie nonkels bij zijn grootmoeder. Hij wordt er dagelijks geconfronteerd met ontzaglijke volumes alcohol, vrouwen versieren en schaamteloos nietsdoen. Alles wijst er op dat Gunther hetzelfde lot beschoren is. Of kan Gunther toch ontsnappen aan de helaasheid der dingen?

Sfeer
Ondanks de typische boekverfilmingcontructie – het succesvolle hoofdpersonage blikt terug op zijn jeugd in huize Strobbe en zet de flashback constructie in gang doormiddel van een voiceover – weet Van Groeningen op frisse en innemende wijze het verhaal van het door alcohol doordrenkte gezin Strobbe – bestaande uit Gunther, zijn vader Celle, ‘nonkels’ Petrol, Breejen en Koen; allen in leven gehouden door grootmoeder Meetje – uit de bestseller naar het witte doek te vertalen. Alhoewel de film, vooral in de eerste helft, wat anekdotisch aan elkaar hangt weet de regisseur door een uitstekende sfeerschepping – het fatalistische doch charmante karakter van de Vlaamse maatschappij is nog nooit zo treffend neergezet – en de uitstekende balans tussen humor en de dramatisch ondertoon een overtuigend geheel neer te zetten. Humor is nergens zonder dramatische ondertoon, en het confronterende drama wordt altijd weer gerelativeerd. Daarin wordt Van Groeningen ondersteund door een fantastische cast en een uitstekend audiovisueel kader.

Natte pruim
Het zijn juist de anekdotische fragmenten, ‘Het wonder is geschied, het wonder is geschied, mijn pruim is nat en ’t regent niet!’, die het hart van de kijker weten te winnen voor het ‘white trash’ gezin dat enkel  (overvloedig) lijkt te kunnen zuipen, neuken en schreeuwen. Juist daardoor valt de zwaardere laag – is ontsnappen aan je sociale achtergrond mogelijk? – een stuk beter en ligt de symboliek van sommige personages en scènes er gelukkig niet te dik of pretentieus op. Keurig nichtje Sylvie ‘uit de stad’ heeft uiteindelijk toch ‘een natte pruim’  na haar cafébezoek en Roy Orbison, wiens comeback ook de hoop op een nieuw hoofdstuk in de familiegeschiedenis van de Strobbes deed leven,  stierf toch echt drie weken nadat zijn comeback-tour Vlaanderen had bezocht.

Waardering: ****

De Helaasheid der Dingen (2009)
Regie: Felix van Groeningen
Scenario: Christophe Dirickx & Felix van Groeningen naar de roman van Dimitri Verhulst
Cast: Kenneth Vanbaeden, Valentijn Dhaenens, Koen De Graeve, Wouter Hendrickx, Johan Heldenbergh, Bert Haelvoet, Gilda De Bal e.v.a.
Producent: Dirk Impens, Jeroen Beker & Frans van Gestel
Muziek: Jef Neve
Camera: Ruben Impens
Montage: Nico Leunen
Taal: Vlaams
Duur van de film: 108 minuten