Hoe maak je het welbekende verhaal rond de affaire van Ayaan Hirsi Ali aantrekkelijk? De makers van De Leugen zullen er ongetwijfeld hun breinen over hebben laten kraken. Ze zijn met een verkeerde oplossing gekomen.
Liegen
Iedereen zal het schandaal in 2006 wel kennen: Hirsi Ali vertrok naar Amerika nadat ze bleek te hebben gelogen over haar identiteit, en waarschijnlijk haar Nederlands staatsburgerschap zou kwijtraken. De Leugen, een documentaire van Robert Oey, laat betrokken politici en advocaten aan het woord over hun persoonlijke belevenissen rond die tijd. De gesprekken worden gesneden met een portret van een familie die al jaren vastzit in een asielzoekerscentrum.
De politici leggen uit wat de onvermijdelijke consequenties van liegen over identiteit zijn, terwijl de asielzoekers balen als een stekker dat ze niet hebben gelogen toen ze naar Nederland kwamen – de mensen die dat wel deden hebben nu een schijnbaar gelukkig leven. De twee perspectieven maken duidelijk dat de Nederlandse regelgeving vaak te wensen overlaat. Worden regels soms alleen belangrijk als de media er bovenop zit? Een interessant vraagstuk.
Filmisch uiterlijk
De documentairemakers vonden het blijkbaar niet genoeg en hebben De Leugen een filmisch uiterlijk willen geven. Regisseur Oey is zelf nooit in beeld en laat de ‘geïnterviewden’ met elkaar praten. Ze zingen zelfs zeer simpele liedjes over hun relatie met Hirsi Ali, of de problemen in het asielzoekerscentrum. Niet alleen tekstueel simpel, maar ook qua klank.
Het grootste probleem van De Leugen zit in hem de geloofwaardigheid. Er wordt gemonteerd als in een speelfilm, dus de vraag rijst al snel of de verschillende cameraposities het verloop van een gesprek niet hebben beïnvloed. In iedere scène worden wel zinnen uitgesproken die onnatuurlijk aanvoelen. Is er te veel en te selectief geknipt om maar een vloeiend geheel te presenteren?
De documentaire lijkt dus zelf een leugen te zijn. Hij zal niet ver van de waarheid af zitten, maar het is genoeg om de kijker te laten twijfelen. En dat is wel het laatste wat je nodig hebt in een documentaire met dit onderwerp.
Waardering: **
De leugen (2010)
Regie en scenario: Robert Oey
Camera: Bert Pot
Muziek: Reyn Ouwehand
Producent: René Mendel
Montage: Chris van Oers
Speelduur: 93 minuten / Kleur
Te zien vanaf: 30 september 2010
volstrekt eens met bovenstaande recensie; deze film hangt als los zand aan elkaar heeft geen eigen identiteit en is zowel lachwekkend als slaapverwekkend