web analytics

Dealing and Wheeling in Small Arms

Reacties zijn gesloten

“You definitely feel the power when you fire”

Jaarlijks sterven meer dan 500.000 mensen als gevolg van het misbruik van conventionele wapens: dat is één mensenleven per minuut. Per jaar worden meer dan acht miljoen kleine en lichte wapens geproduceerd, waarvan het merendeel terecht komt in handen van burgers. Deze verontrustende feiten vinden we terug in een officieel verslag van Amnesty International. De wapenhandel is sinds de aanslagen op 11 september 2001 schrikbarend toegenomen. Volgens de gebruikers als “strijd tegen het terrorisme”, maar vaak zijn het onschuldige burgers die ermee worden gedood.

Illegale wapenstroom
De illegale, internationale handel in kleine wapens is big business voor handelaren: door de ontduiking van belastingen en invoerrechten zijn de winstmarges enorm. Ze verdienen grof geld aan de export, terwijl de controle op het eindgebruik van deze wapens vaak ontbreekt. Tegenover deze rijke handelaren staan de jaarlijks vele honderdduizenden slachtoffers van kleine wapens. Het groeiende aanbod maakt kleine wapens veel goedkoper en vooral in Afrika, Zuid-Amerika en Azië worden kleine wapens aangeboden tegen spotprijzen. De aanwezigheid van de grote hoeveelheid kleine wapens vormt het grootste obstakel voor vrede, veiligheid en ontwikkeling in de niet-geïndustrialiseerde landen. Tot op heden bestaat er geen internationaal verdrag om de handel in kleine wapens onder controle te krijgen. Sinds 2001 worden de mogelijkheden voor het sluiten van een juridisch bindend internationaal verdrag onderzocht en besproken; tot nog toe zonder resultaat. Blijkbaar hebben de zo voor vrede pleitende wereldleiders weinig aandacht voor het aan banden leggen van deze wapenstromen. Regisseur Sander Francken brengt in zijn documentaire Dealing and wheeling in small arms de illegale wapenstroom in beeld en schetst aan de hand van gesprekken met experts, getuigen en een journalist de gevolgen die deze wapenstroom met zich meebrengt.

Stof tot nadenken
Het meest interessant van deze gesprekken zijn die met Jim Sullivan, ontwerper van een aantal zeer effectieve -en dus ook uiterst dodelijke- wapens, en Raphael Katabarwa, slachtoffer van een bloedbad in een klein Afrikaans dorpje.

Sullivan is al bijna vijftig jaar bezig met het perfectioneren en ontwerpen van vuurwapens en munitie. Tijdens de gesprekken met de regisseur blijkt hij een uitermate zachte en vriendelijke man te zijn, die geen oog heeft voor de dodelijke kant van het vuurwapen, maar enkel en alleen gefascineerd is in het object als technisch geheel. Het lijkt onwerkelijk dat zo’n iemand zich al bijna zijn hele leven bezighoudt met het ontwerpen en perfectioneren van deze dodelijke wapens, zeker omdat hij donders goed beseft dat er (onschuldige) mensen mee worden gedood. Eén van de sleutelmomenten in de documentaire is de scène waarin Sullivan een van zijn ‘lievelingen’ gaat testen in een natuurgebied. Wanneer hij later in de auto zit, omschrijft hij kernachtig eenvoudig en ogenschijnlijk simpel hét grote vraagstuk en geeft hij de kijker stof tot nadenken: “It is true that people with guns kill, and that is absolutely awfull. But it is also true that people without guns die.”

Een ander onderwerp dat de kijker confronteert met de in de vergetelheid rakende gevolgen van de illegale wapenhandel, is het getuigeverslag van Raphael Katabarwa. Als kijker word je meegenomen in de leefwereld van een klein onschuldig Afrikaans dorpje, dat een aantal jaren geleden bijna compleet is uitgemoord. Katabarwa reconstrueert de gebeurtenissen rondom zijn eigen gezin en laat de kijker tevens kennis maken met de gevolgen waar andere slachtoffers mee te maken kregen. Tijdens een ontmoeting met diverse slachtoffers kijkt de een nog doellozer rond dan de ander, vol onbegrip en verbijstering over hetgeen wat heeft plaatsgevonden.

Macht en entertainment
Het zijn echter niet alleen de zichtbare gevolgen in de niet-geïndustrialiseerde landen die Franckens statement duidelijk maken. Ook op zijn schets van de westerse maatschappij valt weinig aan te merken. Met deze schets drukt hij de kijker (nogmaals) met zijn neus op de feiten: vuurwapens spelen een veel grotere rol in ons dagelijks leven dan wij zelf doorhebben, of door willen hebben. De westerse consumptiemaatschappij prent ons de gedachte in dat wapens iets heel gewoons zijn. Dagelijks worden we doodgegooid met allerlei soorten geweren. In de Amerikaanse actiefilms en de computerspellen van tegenwoordig worden (kleine) wapens gepresenteerd als een vanzelfsprekendheid. Daarnaast worden wapens gezien als een hobby, symbool voor macht of mannelijkheid en werken ze verslavend. “You wanna keep squeezing that trigger and keep shooting more rounds. You definitely feel the power when you fire.”

Confronterend beeld
Regisseur Sander Francken concentreert zich in Dealing and wheeling in small arms voornamelijk op de gevolgen die de (illegale) handel in kleine wapens op het dagelijks leven heeft. In de maatschappij is de laatste jaren onbewust een verontrustend beeld ontstaan over wapenbezit. Vrijwel niemand zal het bezit en gebruik van een wapen goedkeuren wanneer er naar gevraagd wordt, maar er zal ook vrijwel niemand zijn die er zich echt druk over maakt. Verontrustend zijn dan ook de beelden van gespannen en enthousiast kijkende jongeren die gewelddadige computerspelletjes spelen: wapens als plezierig tijdverdrijf, als hobby. Dat het niet alleen jongeren zijn die zich goed kunnen vermaken met wapens, blijkt uit één van de opmerkingen van een doodeenvoudige burger: “When I am nervous, I go to the shooting range. I relax.” De gemiddelde persoon in de huidige maatschappij zal zich in het dagelijks leven nimmer druk maken over de gevolgen die wapenbezit en de illegale stroom aan wapens hebben op het leven van vele mensen. Francken confronteert de kijker met deze verontrustende zienswijze en weet daarbij door een aantal boeiende getuigenverslagen de kijker te overtuigen: na afloop besef je donders goed dat er iets tegen de handel in (kleine) wapens gedaan moet worden.

Waardering: *** half

Dealing and Wheeling in small Arms (2006)

Regie: Sander Francken
Scenario: Joost Schrickx, Josh Lacey, Sander Francken
Producent: Sander Francken
Camera: Sander Snoep, Pieter Groeneveld, Edwin Donders, Jandries Groenendijk, Maarten Kramer, Sander Francken
Muziek: Rainer Michel
Met: Jim Sullivan, Kawa Panga, Brian Wood, Raphael Katabarwa, Arthur van Oest, Christian Jennings
Taal: Engels, Frans, Nederlands, e.a.
Duur van de film: 90 minuten / Kleur
Distributie: Filmmuseum
Te zien vanaf: 4 januari