web analytics

Het Jaar 2602

Reacties zijn gesloten

“Bij tijd en wijle indringende oral history”

1942. Onschuldige en onbevangen kinderen leiden samen met hun ouders een gelukkig bestaan in Nederlands-Indië. Dan bezet Japan de Nederlandse kolonie en verandert hun leven ingrijpend. De vrijheid van alledag maakt plaats voor gevangenschap, dood, honger en verderf. André van der Hout en Linda Lyklema legden de verhalen van de kinderen vast in de documentaire Het Jaar 2602.

Emotie
In talloze gesprekken met kinderen van weleer komen de barre leefomstandigheden, het ongeloof en de verschrikkingen waaraan deze in de Jappenkampen werden blootgesteld tot leven. In een rap tempo wisselen de verschillende geïnterviewden elkaar af. Veelal vullen ze elkaar aan, of slaan ze een bruggetje naar een volgend onderwerp. Buiten een gedoseerde hoeveelheid authentiek filmmateriaal, welke als tussensequenties fungeren, kenmerkt de documentaire zich zodoende door zogenaamde talking heads. Bijna vanzelfsprekend is Het Jaar 2602 hierdoor weinig dynamisch en energiek, al weten de sprekers de aandacht van de kijker verrassend goed vast te houden.

Dit is grotendeels de verdienste van de zorgvuldige opbouw en structuur van de documentaire. Het regisseursduo laat de geïnterviewden niet alleen aan het woord over de leefomstandigheden in de kampen zelf, maar laat ook ruimte en tijd om de situatie van voor en na de Japanse bezetting te behandelen. De openhartigheid, belangeloosheid en emotie waarmee de betrokkenen over deze drie fasen spreken zijn ontwapenend en zo nu en dan aangrijpend. Hoewel het even duurt voor de documentaire het juiste ritme vindt, is vooral het laatste half uur een bij tijd en wijle ontroerend relaas.

Ingrijpend
Volwassenen die stelen van kinderen, kinderen die sterven in het bijzijn van hun ouders en vriendjes en de gruwelen die de kampen kenmerkten: het zijn verhalen waar je als kijker al niet graag mee geconfronteerd wordt, laat staan de sprekers zelf. Zo nu en dan pinkt er iemand dan ook een traantje weg. Op die momenten besef je als kijker pas echt hoe ingrijpend deze gebeurtenissen het leven van de betrokkenen heeft veranderd. De leegte, angst, hoop en wanhoop waaraan ze jarenlang zijn blootgesteld doet ze mijmeren over hun (verloren) ouders en keuzes die deze maakten.

Verbeeldingskracht
In tegenstelling tot documentaires over de Europese concentratiekampen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog wordt er in Het Jaar 2602 geen ondersteunend archiefmateriaal getoond – de gruwelen waarmee de gevangen geconfronteerd werden worden enkel uitgesproken. Het maakt de documentaire tot een weinig beeldend en voornamelijk statisch geheel, waarin de verbeelding van de kijker actief wordt aangesproken. Met een speelduur van ruim anderhalf uur is Het Jaar 2602 wellicht iets aan de lange kant, maar de ingrijpende vertellingen richting het einde doen je beseffen dat deze verhalen niet verloren mogen gaan. Het Jaar 2602 is zo een waardevolle, integere en sobere oral history, waarin het verleden door middel van getuigenverslagen voor het nageslacht wordt vastgelegd.

Waardering: ***

Het Jaar 2602 (2009)
Regie:
André van der Hout en Linda Lyklema
Producent: Nadadja Kemper en Rob Vermeulen
Camera: Adri Schrover
Interviews: Linda Lyklema
Montage: André van der Hout
Taal: Nederlands
Duur van de film: 92 minuten / Kleur
Te zien vanaf : 7 mei 2009

Reacties zijn gesloten.