web analytics

Recensie: Buitenkampers

Reacties zijn gesloten

Over de internering van Nederlanders in Japanse kampen in voormalig Nederlands-Indië gedurende de Tweede Wereldoorlog zijn de afgelopen decennia diverse documentaires verschenen. Veel minder bekend is het verhaal van Indo’s die buiten de kampen bleven. In de documentaire Buitenkampers doen velen voor het eerst in 70 jaar hun verhaal.

buitenkampers

Indo-Europeanen
Na de inval van Japan in Nederlands-Indië werd al snel een begin gemaakt met het onderscheiden van volbloed Nederlanders en Indo’s. Van de 350.000 (Indische) Nederlanders werden voornamelijk de ruim 100.000 volbloed Nederlanders gevangen gezet in Jappenkampen. Hiermee verdween de Nederlandse invloed al snel uit het straatbeeld en de Japanners hoopten tevens de overige 250.000 Indo’s te winnen voor hun groot Zuidoost Aziatisch ideaal. De Indo’s bleven echter grotendeels loyaal aan het Nederlandse Koninkrijk.

Na de capitulatie van Japan grepen de Indonesische nationalisten de macht en werden de Indo-Europeanen een doelwit van de radicale nationalisten. Tijdens deze bloedige onafhankelijkheidsstrijd bleven de Nederlanders voor hun eigen veiligheid in de kampen en werden plots beschermd door hun voormalige Japanse overheersers. De Indo buitenkampers waren gedurende deze periode, de “Bersiap”, een eenvoudig en veelal weerloos slachtoffer van de moorzuchtige onafhankelijkheidsstrijders.

Buitenkampers
De documentaire laat deze buitenkampers, veelal voor het eerst, vertellen hoe zij als kind deze periode hebben ervaren. Afgewisseld met prachtige beelden van de Javaanse natuur en zwart-wit archiefmateriaal, worden de soms schokkende verhalen verteld van de groepering die in de periode 1942-1949 slachtoffer was van buitensluiting, honger, geweld en moordpartijen.

Gezien de onbekendheid van de geschiedenis duurt het even alvorens de ernst van de documentaire daadwerkelijk naar voren komt. In de eerste helft is veel ruimte voor de duiding van de groepering en de positie die zij gedurende de bezetting en de onafhankelijkheidsstrijd innamen. In het tweede gedeelte komen de traumatische ervaringen van de buitenkampers, die soms generaties later nog voelbaar zijn, steeds concreter naar voren. Velen van hen namen na 1949 de pijnlijke beslissing om te vertrekken en zwegen over de periode.

De documentaire toont de emotionele verhalen van gruwelijkheden die ooit werden ervaren door kinderogen, maar nu voor het eerst worden verteld door ouderen die de littekens van hun kindertijd een leven lang stilzwijgend hebben meegedragen.

Waardering: ***

Buitenkampers (2013)
Regie:
Hetty Naaijkens–Retel Helmrich
Producent: Nadadja Kemper, Rob Vermeulen
Camera: Jaap Veldhoen, Adri Schrover
Geluid: Frenk van der Sterre, Charles Kersten
Montage: Jasper Naaijkens
Muziek: Xavier Boot, Roy Kuschel
Taal: Nederlands
Speelduur: 90 minuten
Te zien vanaf:  3 oktober in de bioscoop