Roerige tijden in het Oss van de jaren ’30, een van de meest gewelddadige periodes uit de Nederlandse geschiedenis. De schandalen die zich binnen de kerk en de politiek afspeelden zijn niet iets om als Nederlander trots op te zijn, maar wel goed materiaal om een film over te maken. In De Bende van Oss konkelen gangsters en politie, hoge fabrieksbazen, priesters en de Haagse regering met elkaar. De een houdt de ander een hand boven het hoofd. Of zoals een pedofiele pastoor het mooi uitlegt: “God straft niet, justitie wel.”

Ossche onderwereld
Centraal in de wereld van moord, afpersing en corruptie staat Johanna, een jonge kroegbaas die via haar man Ties de onderwereld is in gesleurd. Ties komt net uit de gevangenis, is van plan met een schone lei te beginnen, maar vervalt al snel in zijn oude patroon. De kroeg wordt een verzamelplek voor dronken gespuis, terwijl vrouwlief zichzelf op een bovenverdieping moet prostitueren. Johanna is haar nieuwe leven snel zat, maar ontsnappen uit het milieu gaat niet zonder slag of stoot.

Vormgeving
Regisseur André van Duren had naar eigen zeggen het idee voor De Bende van Oss al twintig jaar geleden, maar wachtte tot hij het verhaal met overtuiging op film kon krijgen. Dat is zonder meer gelukt. De Hollandse jaren ’30 zijn gedetailleerd vormgegeven, en fraai gefotografeerd door Piotr Kukla. Hij weet de beelden een klassieke, elegante uitstraling te geven, met hoge contrasten en een strakke belichting.

Verhaallijn
Visueel gezien behoort De Bende van Oss tot een van de beste Nederlandse periodefilms, maar qua verhaal stelt het lichtelijk teleur. Nooit weet de boel echt los te komen. Het gangstermilieu is overtuigend vuil en duister, over de hele linie wordt er goed gespeeld, maar echt beklemmen doet het niet. De over-aanwezige soundtrack heeft daar een groot aandeel in.

Er had misschien meer in gezeten, want met zijplots over schandalen binnen de kerk en politieke corruptie, weet van Duren ook een aardige actuele kritiek te leveren. Dat valt nu deels weg achter de vrij conventionele verhaallijn. Desalniettemin straalt De Bende van Oss bravoure en ambitie uit.

 Waardering: *** 1/2

 De Bende van Oss (2011)
Regie: André van Duren
Scenario: Paul Jan Nelissen
Producent: Guurtje Buddenberg en Matthijs van Heijningen
Camera: Piotr Kukla (D.O.P.)
Montage: Ad Rietvelt
Met: Sylvia Hoeks, Matthias Schoenaerts, Frank Lammers, Benja Bruijning, Pierre Bokma, e.v.a.
Taal: Nederlands
Speelduur: 110 minuten
Te zien vanaf: 29 september 2011