web analytics

Recensie: De Regels van Matthijs

Reacties zijn gesloten


Wat er in het hoofd van een autist omgaat is nauwelijks te bevatten, maar Marc Schmidt lijkt het te begrijpen. Al jaren is hij bevriend met een man die met de rest van de samenleving nauwelijks contact kan aangaan. Een speciale vriendschap mag dat dus wel genoemd worden. Schmidt besloot een documentaire over Matthijs te maken en geeft daarmee een kijkje in de chaotische, harde wereld waarin autisten zich begeven.

De wereld van Matthijs
Veel documentairemakers proberen hun onderwerp zo genuanceerd mogelijk te belichten door met meerdere invalshoeken te werken, maar in De Regels van Matthijs draait het slechts om één persoon. Geen experts, psychologen of zelfs familieleden die aan het woord komen. We volgen consequent de hoofdpersoon. Waar dat in vrijwel iedere documentaire voor een te eenzijdig beeld zou zorgen, levert het hier juist beter zicht op de situatie. Matthijs leeft in zijn eigen wereld, met zijn eigen logica en regels. De buitenwereld heeft daar niets mee te maken.

Dat heeft zijn consequenties, blijkt al snel. Matthijs blijft naar zijn eigen smaak aan zijn huis sleutelen, tot ergernis van de woningbouwvereniging. Terwijl hij bezig is het toilet onder handen te nemen vertelt hij dat de kans best groot is dat hij daardoor zijn huis uit kan worden gezet. Dat zou het absoluut niet waard zijn, zegt hij. Toch gaat hij door met waar hij mee bezig is. Merkwaardige gedachtekronkels voor een buitenstaander, maar dit is nou eenmaal hoe hij is.

Autisme vs. Maatschappij
Het is niet dat de kijker zozeer het gedrag van deze hoofdpersoon hoeft te begrijpen. Juist niet eigenlijk, want dat is het punt van deze documentaire. De Regels van Matthijs laat zien dat de ondoorgrondelijke wereld van autisme een serieus probleem kan zijn in deze maatschappij, waarin algemene normen, waarden en regels gelden. Sympathie roept Matthijs wel op, maar net zo begrijpelijk is het standpunt van de instanties die hem niet kunnen laten doen wat hij wil.

Dat bittere contrast tussen samenlevingsnormen en de manier waarop Matthijs naar dingen kijkt blijft door de documentaire heen lopen. Een man die geen greintje kwaad in de zin heeft moet het toch ontgelden, en een schuldige is er niet eens aan te wijzen. Een hard en tragisch bestaan.

Waardering: ****

De Regels van Matthijs (2012)
Regie:
Marc Schmidt
Camera: Aage Hollander
Producent: Simone van der Broek
Geluid: Marc Schmidt en Sander den Broeder
Montage: Katarina Türler
Muziek: Jasper Boeke
Taal: Nederlands
Speelduur: 72 minuten / Kleur
Te zien vanaf: Dit najaar wordt de documentaire uitgezonden door NCRV Dokument