Het is een sterk gegeven: laat een vrouw en de moordenaar van haar man samen strijden voor de goede zaak; tegen zinloos geweld. Door hun samenzijn is de spanning om te snijden. Gevoelens en thema’s als schuld, boete, wraak en spijt worden, al dan niet expliciet, voortdurend geëvalueerd. De verhoudingen staan op scherp. Jammer dat de film zelf uiteindelijk minder scherp uit de hoek komt.
High art
Regisseuse Jenneke Boeijink giet Proces in een weinig inspirerende vorm. Trage, dialoogloze shots – vooral geen dialoog! – volgen elkaar op terwijl de camera de personages dicht op de huid zit en o zo betekenisvolle blikken vangt. Tel het inmiddels clichématige spel met scherpte en (scherpte)diepte daarbij op en de zoveelste kunstzinnig verantwoorde kloon is geboren. Deze stijlkeuze, hoe goed technisch ook uitgevoerd, maakt van Proces een pretentieuze, afstandelijke en lange zit.
Het lijkt wel alsof jonge filmmakers tegenwoordig bang zijn meer efficiënte en effectieve (lees: meer toegankelijke) vertelvormen te gebruiken in plaats van iets wat door Kunstcritici – met hoofdletter K – steevast als high art wordt gekwalificeerd. Nu is daar in principe weinig mis mee, maar zodra er geen eigen stempel op het geheel wordt gedrukt, zijn de films voor het publiek vaak weinig toegankelijk of de zoveelste in een inmiddels lange traditie art-films. En dit terwijl publiek juist onontbeerlijk is in het maakproces van een film.
Vrijblijvend
Het is extra zonde, omdat het spel van Ward Weemhoff en Tamar van den Dop weinig reden tot klagen geeft. Integendeel zelfs. Ook technisch valt er weinig op de film aan te merken. Van het perfect gekaderde camerawerk tot het sfeervolle (of juist sfeerloze) sounddesign; alles is prima uitgevoerd. Jammer dat Proces door haar inmiddels alom bekende en daardoor te vrijblijvende stilistische vertelwijze – schrap zoveel mogelijk dialoog, maar suggereer van alles – nergens contact weet te leggen tussen de kijker en de twee hoofdpersonages.
Waardering: ** half
Op televisie: vrijdag 19 november, 22.55 uur, Nederland 2.
Foto: Elmer van der Marel