In 1903 verscheen de autobiografie Denkwürdigkeiten eines Nervenkranken (Memoires van een Zenuwzieke) van de succesvolle Duitse advocaat Daniel Paul Schreber. Dit boek vormde de belangrijkste bron voor de film Shock Head Soul, waarin een blik gegeven wordt op Pauls psychiatrische verleden van schizofrenie, paranoia en grootheidswaanzin.

Terug in de tijd
De film gaat over Daniel ‘Paul’ Schreber die negen jaar lang in een psychiatrische inrichting heeft gezeten. Gedurende die tijd heeft hij een dagboek bijgehouden om op die manier aan zijn vrouw, Sabine, duidelijk te maken wat hij heeft meegemaakt. Tevens wil hij zo aantonen dat hij helemaal niet in een inrichting behoort, omdat hij geen gevaar voor zichzelf of voor zijn omgeving is. Paul vecht dan ook om weer gezond te worden en te kunnen terugkeren naar zijn vrouw.

Beleving en perspectieven
Schrebers verhaal wordt op een bijzondere manier afgewisseld met nagespeelde fragmenten uit zijn boek, animaties en interviews met moderne psychoanalytici die uitleggen hoe Paul zijn psychiatrische aandoeningen ervaren moet hebben. Deze aanpak doet gelukkig niet af aan de beleving van het verhaal van Schreber. Zo zijn de psychoanalytici gekleed in fin de siècle pakken en zijn de interviews opgenomen in de rechtbank waar Schreber in het begin van de film ook heeft gestaan. Hierdoor blijft het een consequent verhaal, met verklaringen over wat er zich in het hoofd van Schreber afspeelt.

De film richt zich echter niet alleen op de ‘zenuwzieke’. Er is ook ruime aandacht voor de gevoelswereld van Sabine. Zij probeert om te gaan met haar zieke man en hem zo goed als ze kan te steunen. ‘Kan hij beter worden?’ en ‘Komt het door mij?’ vraagt ze zich af. De psychoanalytici beantwoorden haar. Door recht in de camera te kijken bij het stellen en beantwoorden van deze vragen wordt er direct gekeken naar de kijkers. Dit betrekt de kijkers nog meer bij het verhaal, omdat ze als het ware meeluisteren met een privégesprek en zodoende ‘inside information’ te horen krijgen.

Shock Head Soul vertelt een interessant verhaal op een bijzondere manier. Stilistisch ziet de film er prachtig uit en door de aanpak wordt de kijker meegetrokken in het verhaal, wat mede te danken is aan de geweldige acteerprestaties als ook aan de uitleg van de psychoanalytici. Tegelijkertijd is het een zware film, vanwege het ontastbare en onvoorstelbare onderwerp. De film zal daardoor niet voor iedereen zijn, maar Shock Head Soul is zeker de moeite waard om gezien te hebben.

Waardering: ***1/2

Shock Head Soul (2011)
Regie en scenario: Simon Pummell
Producent: Femke Wolting en Bruno Felix, SUBMARINE
Camera: Reinier van Brummelen
Montage: Tim Roza
Met: Hugo Koolschijn, Anniek Pheifer, Thom Hoffman, Jochum ten Haaf
Taal: Engels
Speelduur: 82 minuten
Te zien vanaf: 26 april 2012