Meer dan vijf jaar werkte Nirit Peled aan haar documentairedebuut Say My Name. Met haar eigen platenkast als vertrekpunt ging ze op zoek naar vrouwelijke hiphopartiesten: de veteranen en de nieuwkomers. Het bracht haar naar de Bronx en Detroit waar ze oldschool hiphopiconen als Mony Love, Sparky Dee en Roxanne Shantee interviewt over hun loopbaan in een met testosteron overgoten muziekscene.

Onvermijdelijk komen daarbij ook de levensverhalen los. Clichébeeld en werkelijk leven blijken te overlappen: zonder uitzondering schetsen de vrouwen een jeugd met één of meerdere van de trefwoorden: tienermoeder, schoolverlater, geweld of ongelukkige liefde. Bij de talentvolle rappende tienermeiden die Nirit bezoekt in een Oost-Londense wijk en in Georgia, lijkt het leven niet veel anders, op één belangrijk punt na: in deze tijd is het makkelijk om aan studio’s te komen als vrouwelijke hiphopartiest. Een verdienste van de grand ladies die hen voorgingen? Die vraag blijft onbeantwoord in de documentaire, maar we hopen het.

Een titel in de opmaat van de film vertelt dat het succes van deze vrouwen bepaald is door hun verhalen – de lyrics – niets meer en niets minder. Nirit Peled heeft dit gegeven in een eerdere korte film al eens uitgewerkt: in ‘The Battle’ (2005) strijden twee groepen MC’s op een dak van een huis in Tel Aviv een nacht lang met elkaar om het woord. De razendsnelle battle is via ondertiteling woord voor woord te volgen. Een prestatie voor de vertaler, maar wat belangrijker is: een ingreep die de oerkracht van hiphop rechtstreeks overbrengt bij de kijker. In Say My Name wordt er ongekend veel gesproken over die kracht en over de waarde van goede lyrics en rhymes, maar op het moment dat een grandmiss begint te rappen, verdwijnen de ondertitels. Vergelijk het met Prince, op een podium in het holst van de nacht met honderden fans,  zonder gitaar. De uitwijding naar een debat over hiphop en feminisme brengt de film uiteindelijk nog verder af van dat waar het toch allemaal om draait: de muziek. En misschien was één icoon en één lied dan al voldoende geweest om te laten zien dat vrouwen de hiphop voor altijd veranderd hebben. Ik opteer alvast voor een feature length documentaire rond Roxanne Shanté’s ‘Roxanne’s Revenge’.

Waardering: ***

Say My Name (2009)
Regie: Nirit Peled
Camera: Dave Hemmingway
Muziek: Ronen Sabo
Productie: Dave Hemmingway & Nirit Peled
Distributie: Living Colour Entertainment
Taal: Engels
Speelduur: 73 minuten / Kleur

Say My Name is nu verkrijgbaar op DVD.