“Intrigerende film over een fascinerend gegeven”
Een Mechelse rechter dook medio jaren negentig samen met zijn echtgenote de SM-wereld in. Deze laatste drong daar op aan, om het huwelijk een nieuwe impuls te geven en van de ondergang te redden. Eind jaren negentig werd de man strafrechterlijk veroordeeld, afgezet als rechter en verloor hij zijn pensioenrechten. Een ultieme liefdesdaad werd door de wet omschreven als mishandeling en het aanzetten tot prostitutie. Erik Lamens werkte deze fascinerende historie om tot een intrigerende film: SM Rechter.
Subtiel
Gene Bervoets speelt de Mechelse rechter Koen. Als diens huwelijk met Magda (Veerle Dobbelaere) uiteen dreigt te vallen, besluit hij zijn fatsoensgrenzen tot het uiterste te testen. Magda verlangt al geruime tijd naar seksuele pijnprikkels en ziet SM als enige redmiddel. Nadat een poging tot SM in de eigen slaapkamer komisch uit de hand loopt – een deel van het plafond komt pardoes naar beneden – besluiten de twee de ware wereld van SM in te duiken. In deze fascinerende wereld, waarin dagelijkse normen en waarden op hun kop komen te staan, raakt het duo gaandeweg verstrikt in een web van pooiers, verklikkers en rechterlijke collega’s.
Regisseur Erik Lamens weet in SM Rechter de kijker voortdurend subtiel te confronteren met morele dilemma’s waarover nimmer wordt gedacht. Waar Koen door de wetgeving wordt gezien als een misdadiger, daar is hij voor zijn vrouw nog nooit zo’n goede man geweest als tijdens de sadomasochistische spelletjes. Waar ligt de grens tussen liefde en pijniging? Wanneer wordt die grens overschreden? Wat zou je zelf doen wanneer je in een dergelijke situatie terecht zou komen? Lamens weet de kijker door een subtiel scenario, een suggestieve cameravoering en twee prima hoofdrolspelers meermaals te prikkelen na te denken over dergelijke vraagstukken.
Scheidslijn
De scheidslijn tussen pure liefde en pijniging, die in een SM-kelder vager wordt naarmate de slagkracht toeneemt, brengt een continue, onderhuidse spanning met zich mee en levert indringende scènes op. Niet alleen in de SM-kelders zelf, maar met name in enkele scènes later in de film, waarin Koen en Magda zich voor hun daden moeten verdedigen tegenover de buitenwereld. Wat voor hen de normaalste zaak van de wereld was en de liefde voor elkaar alleen maar deed doen toenemen, is voor de buitenwereld een smerige en buitensporige overtreding van de wet. De machteloosheid die dit bij Koen en Magda oproept wordt voelbaar in onder andere enkele scherpe verhoor- en rechtbankscènes en een publiekelijk optreden van Magda in een televisieshow.
In tegenstelling tot een andere Vlaamse film met een soortgelijke invalshoek (Suspect (2005) van Ivan Boeckmans en Guy Lee Thijs), verliest SM Rechter nergens de band met de kijker. Waar Suspect vol clichés en stereotype karakters zit, waardoor centrale thema’s als de dunne scheidslijn tussen schuld en onschuld en recht en onrecht haast bespottelijk worden neergezet, weet SM Rechter subtieler en geloofwaardiger met de materie om te gaan. De personages zijn mensen van vlees en bloed en de enkele onvermijdelijke genreclichés waar de film tegen aanloopt, worden geraffineerd omzeild of dermate fijnzinnig in beeld gebracht dat ze oprecht en als iets onvermijdelijks aanvoelen. Vaak is dit het gevolg van de juiste balans die de regisseur heeft weten te vinden in de afwisseling van dramatische, spannende en komische scènes.
Toegankelijk
SM Rechter drukt ondanks de zwaarmoedige thematiek en morele dilemma’s waarmee de kijker wordt geconfronteerd echter nergens zwaar op de maag. Doordat Lamens de kijker nergens dwingt maar enkel prikkelt, beslist deze zelf in welke mate hij mee wil gaan in de morele discussie. Wat echter voortdurend overeind blijft is een intrigerend relaas over liefde; een onoverwinnelijke en tijdloze liefde. Hierdoor is de film toegankelijk voor een breed publiek, dat dit keer hopelijk de weg naar een Vlaamse film – die doorgaands niet tot nauwelijks worden bezocht in Nederland – wél weet te vinden.
Waardering: ****
SM Rechter (2009) Regie: Erik Lamens Scenario: Erik Lamens Producent: Frank van Passel, Bert Hamelinck, Kato Maes Camera: Stijn van der Veken Muziek: Ivan Georgiev Montage: Ewin Ryckaert Met: Gene Bervoerts, Veerle Dobbelaere, Axel Daeseleire, Michael Pas, Marie Vinck, e.v.a. Taal: Nederlands Duur van de film: 95 minuten / Kleur Te zien vanaf : 4 juni 2009 |
Jammer genoeg is deze film bijzonder hypocriet en vals. Het gaat hier niet om een ‘grote liefde gefnuikt door puriteinse hypocrisie’, maar om een zeer verziekte relatie die op een perverse manier nieuw leven werd ingeblazen.
De dochters van het echtpaar zijn alledrie voor het leven getekend door wat hun ouders hebben gedaan. En door bewust weer in de (schandaal)belangstelling te gaan staan, hebben ze hen weer onnoemelijk psychisch leed aangedaan.
En nee, dit zijn geen moraliserende fantasietjes, maar observaties uit eerste hand.