“Confrontatie met ouderdom”
Ze schuifelt door de zaal, stapje voor stapje, alleen. Het gaat tergend langzaam, maar de toeschouwers, de andere bewoners van het verpleegtehuis, zijn er niet minder enthousiast om. Danst Louise in haar hoofd nog net als vroeger? Verdwaald in het geheugenpaleis roept vragen op over ouderdom, de waarde van herinneringen en het leven.
In de documentaire van Klara van Es worden mensen met de ziekte van Alzheimer gevolgd. Starend naar foto’s aan de wand kan Alice met moeite één van haar kinderen aanwijzen. Zijn de afgebeelde vrienden en familie vreemden voor haar geworden? Gezichten herkennen de patiënten niet meer, ze weten niet welk jaar het is of welke kamer van hun is.
Waarom
Wat voor betekenis heeft het leven als je nog maar zo weinig weet over jezelf en je geschiedenis? De patiënten hebben veel van hun dierbaren overleefd, er komt weinig bezoek. Waarom komen hun kinderen zo weinig langs? Zitten de patiënten opgeborgen, weg van de maatschappij waar ze zo lang middenin gestaan hebben, omdat ze een last zijn geworden? Groeien we in ons leven van kind tot volwassene tot… kind? Dit zijn vragen die op kunnen komen bij het kijken van deze deels bedrukkende film.
Slik
De patiënten in het verpleegtehuis kunnen weinig meer zelf, zo lijkt het. De vraag, “Drinkt Alice koffie of thee?”, houdt de patiënten tijden bezig. De minuten in de film tikken weg zonder dat er iets gebeurt. Een van de dames grijpt naast haar theekop en pakt het koffiemelkkannetje. Ze drinkt er gretig uit. Ze proeft niets vreemds, ze heeft niets door.
Dan ineens beseft een van de vrouwen dat het niet goed met haar gaat: “We worden gek!”. Verdriet, groot verdriet is het gevolg, en angst. Vrees voor De Bijster, de plek waar de patiënten heen verhuizen als ze slechter worden. “Eerst word ik stapelzot en dan ga ik dood. Dat wil ik niet. Ik wil euthanasie.”
Verdwaald in het geheugenpaleis mist een scène die de film draagt, een emotioneel ‘hoogtepunt’ waarheen de spanning opgebouwd kan worden, maar het is betwistbaar of dit een groot gemis is. Klara van Es laat haar film rustig voortkabbelen en dit mag dan niet bijster opwindend zijn, het past wel bij de trage tred van haar onderwerpen die veel van hun dagen zittend, voor zich uit starend doorbrengen.
De geportretteerde personen in Verdwaald in het geheugenpaleis hebben niet veel te vertellen, maken weinig mee en weten ook weinig van vroeger. Dit maakt de documentaire soms saai, maar de personages en hun problemen maken de film ook mooi en vertederend.
Waardering: ***
Verdwaald in het geheugenpaleis (2010)
Regie: Klara van Es
Camera: Mark Sanders
Editor: Leen Anthonissen
Productie: Bram Crols
Taal: Nederlands
Speelduur: 89 minuten / Kleur
Te zien vanaf: 9 september 2010
Beste,
Ik heb deze documentaire vorige dinsdag gezien.
Mijn dementerende moeder woont sinds september van vorig jaar bij ons, in een zorgwoning / kangoeroewoning. De beelden in de film zijn zo herkenbaar.
Mijn grootste waardering voor de delicate manier waarop dit thema verfilmd werd.
Ontroerend mooi! Het is een gelegenheid om echt de realiteit van wat dementie / alzheimer is te leren kennen, denk ik. De theorie hierover is één zaak , ” leven” met deze personen doet met andere ogen kijken naar hen. Een film die daarom wijd verspreid moet worden volgens mij.
Hennie