web analytics

Wijster

Reacties zijn gesloten

De film Wijster van regisseuse Paula van der Oest, over de Molukse treinkaping in december 1975, ontspoort eigenlijk al in de eerste vijf minuten. Het duurt vervolgens lang voordat de film zich weer op de rails bevindt, maar ook dan weet het geheel niet te overtuigen.

 

 

Nieuwe kans
2 december 1975. Susan houdt haar vader (Rob) te lang aan de praat waardoor hij de trein naar zijn werk mist. Later die dag komt ze erachter dat hij in de stoptrein van Groningen naar Zwolle zit die door een groep jonge Molukkers is gekaapt. De stoptrein komt ter hoogte van Wijster tot stilstand. Twaalf angstige dagen volgen, zowel voor Susan en haar familie, als voor haar vader en de medegegijzelden in de trein. De vader van Susan is hoofdredacteur van een grote krant. Hij leeft voornamelijk voor zijn werk. Als hij dreigt te worden doodgeschoten ziet hij in hoe belangrijk zijn familie voor hem is. Als kaper Noes hem toch laat leven beseft hij dat hij een nieuwe kans krijgt.

 

Voorspelbaar
Al in de eerste scènes van de film gaat het ernstig mis. De toevalligheden, clichés en ongeloofwaardigheden volgen elkaar in rap tempo op. We zijn nog niet begonnen of we zien vader Rob met een andere vrouw (Cecile) zoenen in een auto. Toevalligerwijs rijden ze dochter Susan aan die er – wanneer ze haar vader ontdekt – snel vandoor gaat. Tijdens het avondeten worden er kleine toespelingen over het voorval gemaakt, maar daar blijft het bij. De volgende ochtend echter, houdt Susan haar vader – vlak voor deze naar zijn werk vertrekt – aan. De conversatie tussen beiden duurt welgeteld een halve minuut, maar toch suggereert de film dat Rob hierdoor de trein naar zijn werk mist. De trein waar hij later in stapt, wordt gekaapt. Omdat de overspelsituatie nog niet besproken is, Susan haar vader bovendien nog snel een briefje toestopte dat hij pas in de trein mocht lezen en zich nu schuldig voelt aan het feit dat haar vader in de gekaapte trein zit, is het drama compleet.  

 

Het verhaal ontwikkelt zich gedurende de rest van de film niet anders dan dat u als lezer nu waarschijnlijk al verwacht. Rob wordt het doelwit van de kapers en wanneer ze een pistool tegen zijn hoofd zetten, krijgt deze spijt van zijn overspel. Plots beseft hij hoe belangrijk zijn gezin voor hem is. Het thuisfront zit in de tussentijd gespannen voor de televisie, hoewel Susan actief – vanzelfsprekend samen met vaders scharreltje – probeert bij haar vader in de buurt te komen. Niet alleen krijgt zij zo de kans haar schuldgevoel kwijt te raken, ook kan ze Cecile uithoren over de relatie die zij en Rob hebben. De grote ruimte die men in het scenario heeft ingeruimd voor deze voorspelbare gezinsperikelen zorgt voor veel vervelende en overbodige scènes, die afleiden van de kaping zelf.

 

Speelgoed
Wellicht is deze overtollige aandacht voor de nevenverhaallijnen wel logisch, aangezien de kaping zelf eveneens weinig inventief in beeld is gebracht. Spanning moet worden opgewekt door de vraag of de gijzelnemers Rob werkelijk zullen doodschieten, of hem enkel bang proberen te maken. Daar je als kijker nooit twijfelt aan een goede afloop van het geheel – waarom zou men anders zoveel moeite doen om de pogingen van de dochter in beeld te brengen? – valt het wat spanning betreft wel mee, of beter gezegd: die is er niet. Angst dan misschien, door de portrettering van de kapers? Nee, ook daar wordt door de makers subtiel een streep doorgehaald. De kapers worden neergezet als qua uiterlijk stereotype ‘bad-guy’ Molukkers, met plastic geweren van de plaatselijke speelgoedwinkel en veel ‘angstaanjagend’ geschreeuw.  

 

 

Maar er zijn nog meer redenen waarom de scènes in de gekaapte trein stuk voor stuk falen. Zo zijn de actiescènes – althans, de scènes die op papier van enige actie voorzien waren – bijzonder knullig weergegeven. Met snelle zooms, een trillende camera, vooral geen beelden van datgene of diegene waarop men schiet, en zelfs geen beelden van schietende kapers, blijft de actie ver buiten de deur. Telkens wanneer er door de kapers geschoten wordt, horen we dit enkel en zien we in sommige gevallen wat kogelgaten – vreemd genoeg ontstaan die ook als er niet geschoten wordt, zo zitten er eerst drie kogelgaten in een deur, om in het volgende shot opeens vier kogelgaten op een rij te zien. Krampachtig wordt elke actie, en zelfs elk geweerschot, buiten beeld gehouden. Een derde reden voor het falen van de betreffende scènes is het matige acteerwerk van de groep kapers, die vooral qua intonatie en fysieke verschijning door de mand vallen. Tot slot zijn de pogingen tot menselijkheid – trillende handen en opbeurende woorden – wel erg voorspelbaar en goedkoop.

 

Goedkoop
Waar veel van de telefilms ogen alsof ze minstens vier keer zoveel hebben gekost als ze daadwerkelijk deden, is aan Wijster dus duidelijk af te zien dat we te maken hebben met een televisieproductie. Dit heeft niet alleen te maken met de setting van het geheel – de statische treincoupé -, ook de goedkope rekwisieten, het amateuristisch ogende camerawerk, een aantal continuïteits- en opvallende montagefouten, en de vele close-ups, zooms en weinige totaalshots versterken de goedkope aanblik van de film. Een film die handelt over één van de meest enerverende en dramatische gebeurtenissen in onze geschiedenis en in potentie meer actie en drama in zich heeft dan menig ander gegeven, had beter verdiend. Een paar aardige scènes en een goede Jaap Spijkers doen daar niks aan af.

 

Waardering:
**


 Wijster  (2008)
 Regie:
Paula van der Oest
 Scenario: Nicole Steggerda
 Producent: Motel Films
 Camera: Guido van Gennep
 Montage: Sander Vos
 Met: Jaap Spijkers, Roos Netjes, Anniek Pheifer, Ambonwhena Aratuaman, Marlies Heuber, e.v.a.
 Taal: Nederlands
 Duur van de film: 90 minuten / Kleur

 

 

 

Reacties zijn gesloten.