web analytics

Repeteren met Gaite Jansen en Egbert-Jan Weeber

Reacties zijn gesloten

In de Toneelacademie Maastricht repeteerde filmmaker Elbe Stevens afgelopen week een hele dag met acteurs Gaite Jansen (Schemer, 170 Hz) en Egbert-Jan Weeber (Van God Los, Moeder, ik wil bij de Revue). Samen met Susan Visser vormen zijn de cast van Stevens’ nieuwe korte film Voorbij, die begin januari op locaties in Nederland en België wordt opgenomen. “Korte films zijn net een gedicht. Het heeft iets exclusiefs.”

Samenwerking
Aan de rand van de repetitieruimte kijkt regisseur Elbe Stevens geconcentreerd naar wat zich voor hem afspeelt. De jonge, getalenteerde Gaite Jansen en de doorgewinterde Egbert-Jan Weeber spelen een scene uit Voorbij, een korte suspense-film over de relatie tussen een getraumatiseerde jonge vrouw en haar moeder. Elke scène wordt meerdere keren overgespeeld, steeds met kleine nuanceverschillen. De regisseur bewaakt de algemene spanningsboog en compactheid van de scenes.

‘Pak je vrijheid, speel met de tekst,’ benadrukt Elbe, als beide acteurs zijn uitgespeeld. ‘Wat vonden jullie er zelf van?,’ voegt hij er direct aan toe. De regisseur, die eerder al onder andere Behind the Wall (2010) en Anatole (2011) maakte en filmplatform Cinesud oprichtte, hecht veel waarde aan samenwerking. Tijdens en na de repetities wordt er dan ook veel gepraat. Samen zoekt het drietal naar de juiste vorm om straks – als de opnamen daadwerkelijk beginnen – een zo stevig mogelijke basis te hebben naar iets moois toe te werken. Een driehoeks-interview.

De dag loopt tegen zijn einde, hoe ziet zo’n repetitiedag er nou uit?
Egbert Jan: “Vanochtend hebben Elbe, Gaite en ik bij elkaar gezeten en het script stapsgewijs doorgenomen. Hierbij heeft Elbe verteld over hoe hij bepaalde dingen ziet en hebben we de tekst samen doorgenomen. Daarna hebben we alle scènes gespeeld en erover gepraat. Voor een acteur is het belangrijk om te kijken hoe je een bepaalde rol aan gaat pakken, wat de emotionele laag is en wat je per scène zou moeten vertellen. Je probeert je de rol eigen te maken.”

Als je het script voor de eerste keer leest, hoe ga je dan te werk als acteur?
Gaite: “In eerste instantie lees ik het script in zijn geheel een keer door. Daarna lees ik het nog een keer, maar dan met speciale aandacht voor het personage dat ik mag gaan spelen. Ik probeer dan elke situatie te doorgronden. Wat ze doet en waarom ze dat doet; wat ze zegt en waarom ze dat zegt. Je kijkt of je je daarmee kunt identificeren, of het ‘klopt’ en of je je dat personage eigen kunt maken. Tijdens een repetitiedag zoals vandaag kun je eventuele knelpunten of gedachten uitspreken en kijken hoe de regisseur erover denkt. Samen kun je het personage vervolgens helemaal vorm geven.”

Is het fijn om zo grondig met elkaar te repeteren?
Gaite: “Soms is het lastig, omdat veel dingen pas echt ontstaan als je op de set staat, maar in het algemeen is het prettig om gevoed op de set te komen. Het is fijn als je met elkaar op één lijn zit, weet hoe iemand regisseert en wat hij of zij mooi vindt en wat niet. Tijdens zo’n repetitiedag wordt een sterke basis gelegd voor de uiteindelijke draaiperiode, zodat we zo snel mogelijk naar iets goeds toe kunnen werken en niet naar iets oppervlakkigs.”

Egbert-Jan: “Voor een acteur is het vaak leuker als hij zelf zijn personage vorm mag geven. Ik vergelijk het vaak met het maken van een meubel. Stel, je moet een stoel maken. Zonder repetitiedag kom je op de set met wat planken, maar moet je alles nog zagen en in elkaar zetten. Nu zijn alle onderdelen al klaar en staat het geraamte. We hoeven het straks alleen nog maar af te lakken.”

Elbe: “Ik vind het vooral fijn om te merken dat het goed klikt tussen ons allemaal en de twee acteurs onderling. Het is heel inspirerend om met deze twee topacteurs te werken, ze denken meteen vanuit de karakters en komen met goede ideeën.”

Wat is Elbe voor regisseur?
Egbert-Jan: “Elbe weet wat hij wil zien en denkt heel filmisch. Dat is fijn, want er is voor een acteur niets erger dan een regisseur voor je te hebben staan die niet weet wat hij wil. Tegelijkertijd staat hij erg open voor interactie en zijn we vrij van alles aan te dragen om onze personages en het script sterker te maken.”

Elbe: “Ik vind het fijn als mensen input geven, zo worden dingen alleen maar beter. Het is goed als mensen je voeden. Dat is ook de kracht van film. Een schrijver of dichter wil alleen aan de slag, in een filmproces moet je het samen doen. Door de samenwerking kom je op gedachten waar je zelf eerder niet op bent gekomen.”

Hoe belangrijk is een regisseur in de keuze ‘ja’ te zeggen tegen een project?
Gaite: “Dat is heel belangrijk. Ik heb goede gesprekken gehad met Elbe en vond de rol ook meteen erg tof. Daarnaast sprak zijn visie me erg aan en geloof ik in wat hij maakt.”

Egbert-Jan: “Ik ben nu in een stadium in mijn leven beland dat ik heb besloten geen bull-shit meer te gaan doen. Ik doe alleen nog maar iets als het goed voelt. Als je een keuze maakt alleen omdat je je geld moet verdienen, is dat puur gebaseerd op angst. Dat probeer ik nu overboord te gooien en alleen te kijken of iets goed voelt of niet. Bij Elbe had ik direct een goed gevoel. Tijdens ons gesprek ontstonden er ook al gelijk veel ideeën.”

Elbe: “Vertrouwen en wederzijds vertrouwen zijn erg belangrijk. Je moet vertrouwen in de dingen die je doet en ook vertrouwen hebben in jezelf. Ik hecht er veel waarde aan bij mijn kinderlijke fascinatie te blijven; datgene waar het je ooit om te doen was bij jezelf, als jongetje of meisje van negen. Je hebt iets voor ogen, en daar moet je voor gaan en op vertrouwen.” 

Voorbij is een korte film. Elbe, je hebt tot nu toe alleen maar korte films geregisseerd. Is dat echt jouw ‘genre’?
Elbe: ”Korte films zijn net gedichten, ze hebben iets exclusiefs. Binnen een kleine tijdsduur kun je kernachtig een verhaal vertellen, dat een enorme impact heeft. Die impact kan groter zijn dan een lange speelfilm of televisieserie. Dat vind ik super en ik hou er enorm van. Ook de vrijheid en onafhankelijkheid bij het maken van korte films bevalt me.”

Gaite en Egbert-Jan, zijn korte films voor jullie ook nog iets speciaals? Zorgt het bij jullie bijvoorbeeld voor een extra drive om in korte tijd een hele geschiedenis van een personage neer te zetten?
Egbert-Jan: “Wat het spelen van scènes betreft, zit er geen verschil tussen een lange of korte film, maar je moet wel in minder tijd meer stappen maken. Er gebeurt veel meer, maar er wordt ook veel meer weggelaten. Je moet dus wel helder hebben wat er in welke scène gebeurt.”

Gaite” Precies. Veel is hetzelfde, maar bij een korte film moet je gewoon sneller durven schakelen. In een lange film zouden sommige zaken over meerdere scenes worden gespeeld, nu moet je gewoon durven al op een level te zijn waar je in een lange film naartoe zou werken.”

Egbert-Jan: “Ja, stel je bijvoorbeeld voor dat het in een film gaat over een relatie die steeds minder wordt, een dieptepunt kent, maar vervolgens alles weer helemaal goed komt. In een lange film kun je daarin veel meer stappen uitwerken. In een korte film sla je veel over. Je moet het meteen zien en voelen.”

Tijdens de repetities hebben jullie erg veel gepraat over de emoties en gevoelens van de personages. Tegelijkertijd is film juist een heel technisch medium. Is dat geen raar contrast?
Egbert-Jan: “Acteren kan heel technisch zijn, maar eigenlijk moet je dat ook loslaten. Belangrijk is dat de kijker de personages gelooft. Maar je moet natuurlijk wel weten dat je niet met je rug naar de camera moet gaan staan, om het heel simpel te zeggen.”

Elbe: “Ik ben ervan overtuigd dat mensen in de bioscoop kijken naar de acteurs. De rest moet natuurlijk kloppen, maar het spel bepaalt de kijkrichting. Als je als regisseur de fout maakt teveel bezig te zijn met techniek en de acteurs gaan zwemmen, wordt je film nooit meer goed. Daarom ben ik ook zo ontzettend blij met de uitstekende hulp van Rolf (Dekens, cameraman, red.) en de rest van het team. We kunnen elkaar blindelings vertrouwen. In de hiërarchie is acteren ontzettend belangrijk. Techniek, hoe belangrijk ook, is ondergeschikt aan de ziel van de film, en die ziel wordt door de mensen – cast en crew – gemaakt.”

En met de ziel van Voorbij zit het wel goed. Het drietal heeft tijdens de repetitiedag al flinke stappen in de juiste richting gezet en kijkt met vertrouwen naar de draaiperiode begin januari. Voorbij is overigens niet de enige film die de regisseur momenteel voorbereidt; vlak voor de opnamen van Voorbij wordt de – eveneens korte – film Flight for Life gedraaid, ‘een esthetisch en strak gestileerde dansfilm waarin vooral de combinatie tussen beeld en geluid centraal staat. Het is een drukke tijd, maar uiteindelijk doe je het hier allemaal voor.’

Storyboard-afbeelding: Pallieter Hutschemakers.