Tijdens het IFFR ging met Matterhorn de eerste volledige speelfilm van voormalig cabaretier Diederik Ebbinge in première. De film bouwt voort op Ebbinge’s voorkeur voor lulligheid en absurdisme, zoals ook al te zien was in zijn korte film Succes met René van ’t Hof en Gewoon Hans met en over Hans Teeuwen. Het festivalpubliek was enthousiast over het debuut en bekroonde Matterhorn met de publieksprijs.

Matterhorn gaat over de gereformeerde, eenzame weduwnaar Fred, die de zwakbegaafde Theo onder zijn hoede neemt. De barmhartige Samaritaan krijgt ondanks de grote verschillen al snel een zwak voor Theo, wat leidt tot een onwaarschijnlijke vriendschap. Fred ontdooit langzaam, waardoor de twee zelfs als komisch duo gaan optreden bij kinderpartijtjes van welgestelde gezinnen. De transformatie van de stijve Fred valt echter niet overal in goede aarde. Binnen de kleine gereformeerde gemeente is er de argwaan dat de twee er een homoseksuele relatie op na zouden houden. Het mag duidelijk zijn dat Fred een flinke berg te beklimmen heeft om het godvrezende juk van zich af te gooien.

Tragikomisch
De benauwde gemeenschap en haar karakters leveren een aaneenschakeling van tragikomische momenten op. De kleine bespottelijke details als het eten van krakelingen bij de koffie, het stiekeme nuttigen van jenevertjes, de zangerige wijze waarop de dominee predikt en de eeuwige aardappelen, groente en vlees op het bord van Fred maakt het draadjesvlees al bijna tussen de tanden van de kijker voelbaar. De jaren vijftig ambiance en hang van Fred om een keurig en ordelijk onderdeel van het milieu te zijn is prachtig komisch verbeeld door Ebbinge.

IJzersterk duo
Het hilarische potentieel van het door Ebbinge geschreven script wordt ten volle benut door de ijzersterke cast. Ton Kas’ vertolking van Fred is fenomenaal als nette onkreukbare heer, wiens normen en waarden door de bizarre gebeurtenissen ernstig op de proef worden gesteld. Zijn netheid maakt elke inmenging die niet strookt met zijn tijdsloze calvinistische inborst komisch. René van ’t Hof heeft nagenoeg geen tekst, maar zijn onnozele gelaatsuitdrukking werkt ook in deze film weer perfect.

In Plan C liet het duo al zien een geweldige chemie en gevoel voor timing te hebben. Matterhorn kent naast het absurdisme à la Alex Van Warmerdam ook een sterke dramatische laag. Af en toe neigt de film hierdoor op de dramatische momenten uit de bocht te vliegen en te twijfelen tussen absurde komedie of aangrijpend drama. Dit werkt lang niet altijd, maar Kas slaagt er wel in om Fred als een geloofwaardig en gelaagd personage neer te zetten waardoor de balans op cruciale momenten behouden blijft.

Oude degelijkheid
Het camerawerk van Dennis Wielaert mag er zijn. De prominente plek van de kerk in het dorpse leven is mooi en symmetrisch in al haar zorgeloosheid in beeld gebracht. Het trage tempo van de film past hier uitstekend bij. Ook de keuze om de film ergens in de jaren ’90 af te laten spelen maakt het geheel nog komischer. Het oude degelijke als telefoons met draaischijven, computers met grote beeldschermen, bruine interieurs, buurtsupermarkten, oude gele bussen en ouderwetse kleding hebben met de ogen van nu meteen iets komisch.

Matterhorn is een tragikomedie met een melancholische ondertoon. Diederik Ebbinge weet het benauwende van de gereformeerde gemeenschap op hilarische wijze neer te zetten en Ton Kas toont in deze film wederom wat een geweldig acteur hij is. Wie van absurdisme en Hollandse lulligheid houdt moet de film zeker gaan zien.

Waardering: *** 1/2

Matterhorn (2012)
Regie en scenario: Dierderik Ebbinge
Producent: Gijs van de Westelaken
Camera: Dennis Wielaert
Montage: Michiel Reichwein
Met: Ton Kas, René van ’t Hof, Porgy Franssen, Ariane Schluter, Helmert Woudenberg, Elise Schaap, Alex Klaasen, e.a.
Taal: Nederlands
Speelduur: 87 minuten / kleur
Te zien vanaf: 7 februari 2013