In de reeks ‘De filmposter’ haalt Neerlands Filmdoek authentieke posters van Nederlandse films onder het stof vandaan. Deze week selecteren we, omdat de filmindustrie op zijn gat lag gedurende en vlak na de Tweede Wereldoorlog, drie filmposters uit een wat langere periode; 1940-1949.

1940: Ergens in Nederland
Op 12 april 1940, zo’n vier weken voordat in Nederland de Tweede Wereldoorlog uitbrak, ging Ludwig Bergers Ergens in Nederland in premiere. De film, gemaakt tijdens de mobilisatie, was bijzonder actueel: Berger schetst een portret van het maatschappelijke leven in deze dagen. Toen de Duitsers een maand later binnenvielen, werden de vertoningen van de film gelijk verboden. Dat een film als deze direct nationalistische gevoelens aanwakkert, blijkt al uit de poster: naast de leesbare tekst ‘Koninklijke Marine’ en de contouren van ons land, wordt pontificaal een trotse soldaat afgebeeld.

1948: Niet Tevergeefs
Veel (Nederlandse) films werden er in ons land niet gemaakt tijdens en vlak na de oorlog. Terwijl het land nog volop bezig was met de wederopbouw en veel oorlogswonden nog niet waren geheeld, haakte Niet Tevergeefs uit 1948 verrassend snel in op de situatie in de oorlogsjaren. Op de poster zien we het verbeten hoofd van de hoofdpersoon, een silhouet wijzend naar een ketting en tralies. In alles ademt het affiche de sfeer van gevangenschap  en verbetenheid uit. Of het nou gaat om de oorlog, politiek of de natuur – thema’s die in de film centraal staan.

1949: Een Koninkrijk voor een Huis
Waar de wederopbouw het land nog steeds in haar greep hield en de oorlog nog vers in het geheugen lag, wilde regisseur Jaap Speyer met Een Koninkrijk voor een Huis vooral een luchtige film maken. Het plezier en de onbezorgdheid van voor de oorlog moest weer tot de mensen doordringen. De film deed wat het moest doen en presenteerde luchtig vermaak, wat vlotte liedjes en een beeld van de hoofdstad van Nederland zonder dat ook maar iets deed herinneren aan de jaren onder de Bezetter. De poster leidde het geheel bij de bioscoopbezoeker in door te kiezen voor een geelwitte, zonnige gloed rond het Nederlandse landschap, die metafoor lijkt te staan voor de gedachte dat de zon weer gaat schijnen over, voor en in Nederland. Nemen we het huis mee dat tegen de achtergrond van de zon uit de grond wordt gestapt kunnen we het zelfs verder doorvoeren: Nederland herrijst weer.