Vandaag vindt in Theater Kikker een zes uur durend programma plaats over montage. Ter inleiding enkele citaten over dit belangrijke filmische stijlmiddel. Tevens voegen we drie sterk gemonteerde sequenties uit willekeurige films toe.

Definitie
Over montage bestaan vele theorieën. Met name in de eerste decennia van de vorige eeuw zijn er door toonaangevende Russische filmmakers invloedrijke gedachten over montage geformuleerd. Lev Kuleshov en Sergei Eisenstein worden nu nog steeds gezien als filmmakers met belangrijke ideeën over montage. “De essentie van film moet men niet zoeken in beelden, maar in de onderlinge relatie tussen de beelden,” aldus Eisenstein. Omdat het te ver gaat deze en andere theorieën hier te bespreken, volgen hieronder gebruikelijke en toegankelijke definities van montage.

 “Montage in de filmtechniek is de ordening van beeld en geluid in een film. Montage is één van de belangrijkste middelen die een filmmaker ten dienste staat om zich uit te drukken of een verhaal te vertellen. Beelden krijgen door door de manier waarop ze achter elkaar staan of ‘geordend’ zijn een andere betekenis.” (Wikipedia)

“De editor brengt een ordening aan in al het opgenomen beeld- en geluidsmateriaal om zo een verhaal te vertellen. Hij/zij zet het materiaal in de juiste volgorde, zorgt ervoor dat de juiste takes van een bepaalde opname worden gebruikt en dat al het materiaal een logisch en helder te volgen verhaal vertelt. Een editor neemt (in samenspraak met de regisseur) montagebeslissingen over inhoud, beeldvolgorde, continuïteit, ritme, scèneovergangen, snij-momenten, etc.” (Nederlandse Film & Televisie Academie)

“Montageproces, het samenstellen van een film (of programma) uit de aangeleverde shots en geluiden.” (Filmwoordenboek.nl)

Editors over het vak
Net zoals elke regisseur een visie heeft over het verhaal dat hij wil vertellen en hoe hij dit wil gaan verfilmen, heeft ook elke editor dit. Hieronder enkele citaten van toonaangevende editors over hun vak.

“Beeldmontage is gewoon boekhouden.” (Kees Linthorst, De Droomfabriek)

“Ik geloof dat ritme en stijl vooral bepaald worden door de film zelf. Dat haal je in de montage naar boven, je slijpt het, scherpt het aan. Als je de film een ritme op zou leggen, dan loop je het risico om de intrinsieke dynamiek te verliezen, of zelfs om de zeggingskracht van shots of momenten onderuit te halen.” (Job ter Burg, NeerlandsFilmdoek)

“Natuurlijk is er een verschil in het snijden van een actiefilm of van een acteursfilm. Van een auto die achter een andere auto aanracet en dan tegen een huis aanrijdt, krijg je geheid twintig shots. Want zo’n scene moet vanuit een aantal verschillende standpunten worden bekeken om er de beweging en het tempo in te houden. Als twee mensen met elkaar staan te praten worden daar uiteraard minder shots van gedraaid. Dat is allemaal zo vanzelfsprekend.” (Ton Ruys, De Droomfabriek)

“You can do anything you want with montage. Cinema is simply pieces of film put together in a manner that creates ideas and emotions.” (Alfred Hitchcock)

“An argument insues about cinema: is it or is it not an art?  Let us set up a camera, actors create decorations, play out a scene, and then let us examine the photographed segment from the viewpoint of the solution of this problem.  If a good photograph results from the given piece-one which is well shot, and beautifully and effectively conceived – then we can say: this is not cinematic art, this is merely an art of the photographer, the cameraman.  If the actor performs well, we can say about the segment: whatever the actor can do here, he also does in the theatre.  Where is the specificity of the cinema here? If the décor in the film is good, and the work of the designer good, then once more it can be said that there is not any cinema here: it is the work of the set designer…Finding nothing in any particular segment of the film material specific to our art, consistent with the view of the time, we decided that the specifics of cinema were contained in the organization of the cinematic material (which meant separate shots and scenes), in the joining and alternation of scenes among themselves, in other words, in montage.” (Lev Kuleshov)

Drie sterk gemonteerde sequenties

– Crash (2004)

– Kick-Ass (2010, met name vanaf ongeveer 2.51 minuten)

– Dagen zonder Lief (2007)

http://www.youtube.com/watch?v=FRlJMHo7aMQ

Bron afbeelding: Wikipedia