Kerstavond staat voor de deur. NeerlandsFilmdoek wenst u vanzelfsprekend fijne feestdagen toe, en geeft in aanloop naar het Kerstfeest enkele toepasselijke filmtips om deze donkere en koude dagen door te komen.
Kerst in de Nederlandse film
Net als het Sinterklaasfeest kent ook Kerstmis geen echte traditie in de Nederlandse filmgeschiedenis. De Kerstman zelf was tot 2010 zelfs in geen enkele film terug te vinden. Dit in tegenstelling tot de landen om ons heen, waar het kerstfeest jaarlijks garant staat voor enkele (meer of minder geslaagde) familiefilms.
De eerste heuse Nederlandse familiefilm waarin Kerst (of de Kerstsfeer) een grote rol speelde verscheen pas zo’n tien jaar geleden. Kruimeltje van Maria Peters, naar het gelijknamige boek van Chris van Abcoude, speelt zich vrijwel volledig af in een besneeuwd decor in de koude wintermaanden vlak voor en tijdens Kerst. De warme sfeer van deze dagen, ondanks het koude weer, wordt op nostalgische wijze overgedragen op de kijker.
In de jaren tachtig speelde Kerst een rol in films als Abel (1986) en Van Geluk gesproken (1987). Hoewel totaal verschillend, spelen beide films zich grotendeels af in de Kersttijd. Abel opent zelfs legendarisch met een even hilarisch als absurd kerstdiner, waarin het hoofdpersonage het aan de stok krijgt met zijn vader. Van Geluk gesproken is een tragikomisch portret van diverse families in een Amsterdams pand. In de vluchtigheid van het huidige bestaan leven ze allemaal langs elkaar heen, maar smachten ze naar warmte en genegenheid. Ook de Reve-verfilming De Avonden (1989) speelt zich af rond Kerstmis. In Een Maand later (1987) wordt de Kerstsfeer gebruikt om de gevoelens van de hoofdpersonages te versterken.
Presenteerde Joram Lürsen in Alles is Liefde de Sinterklaasperiode sfeervol en vol sneeuw, in zijn familiefilm Het Geheim (2010) weet hij de kerstsfeer treffend neer te zetten. Er zijn links en rechts zelfs wat Kerstmannen te zien. Met De Groeten van Mike! (2012) maakte Maria Peters wederom een warme en Kerst(sfeer)-gerelateerde familiefilm voor het hele gezin. De afgelopen jaren kwamen de films Finn, Mannenharten en Midden in de Winternacht uit. Zij spelen zich allen rond kerstmis af.
Uitgelicht
– Kruimeltje (1999)
Met een budget zo’n 5,2 miljoen gulden heeft het productieteam van Kruimeltje een bewonderenswaardige prestatie geleverd. Het Rotterdam van de jaren twintig komt daadwerkelijk tot leven in dit even vlotte als hartverwarmende avontuur rond straatschoffie ‘Kruimeltje’. Als geheel zo nu en dan wat onevenwichtig en niet bijster sterk geacteerd, maar de sfeer en het zichtbare enthousiasme maken veel goed. De bijna tastbare nostalgische Kerstsfeer niet te vergeten!
– Van Geluk gesproken (1987)
Pieter Verhoeff’s tragikomische portret over diverse volkse families in hartje Amsterdam. Een film zoals ze ze vandaag de dag niet meer maken. In al zijn onbeholpenheid en lompheid zo doeltreffend als de pest. Naast de sterke cast, met onder meer Michiel Romeyn, Gerard Thoolen, Peter Tuinman en Marijke Veugelers, is het sfeervolle production design wellicht nog het sterkste punt van de aandoenlijke prent. Enkele scènes zijn onvergetelijk; met name die waarin Harrie (Michiel Romeyn) – net als elk personage op zoek naar warmte en liefde – tijdens een koude winterdag de broederschap met zijn ‘baas’ uit tracht te drukken in een meeslepende smartlap.
– ‘Kerstavond’, uit Mensen zoals jij en ik (serie)
De serie Mensen zoals jij en ik was begin jaren tachtig een enorme hit op de vaderlandse televisie. De serie telt 32 afleveringen met elk een losstaand plot. De verhalen gaan steevast over mensen van de straat – mensen zoals jij en ik. De hoofdrol in elke aflevering wordt gespeeld door een van Nederlandse puurste acteurs Kees Brusse. In de aflevering ‘Kerstavond’ speelt hij een vergevingsgezinde wijkagent die een crimineel met een klein hartje respijt geeft om de Kerstavond door te brengen met zijn vrouw en twee kinderen. Een aandoenlijk, pakkend en – hoe kan het ook anders – levensecht relaas, waarin de kerstgedachte kernachtig naar voren komt.
NeerlandsFilmdoek wenst u fijne feestdagen!
In het rijtje kerstfilms had de klemmende en intrigerende film “Familie” van de helaas veel te vroeg gestorven Willem van de Sande Bakhuyzen (een scenario van Maria Goos) niet misstaan.