web analytics

Klassiekers – 1951-1953: Sterren Stralen Overal

Reacties zijn gesloten

In de reeks ‘Klassiekers’ zet NeerlandsFilmdoek iedere week een filmklassieker van eigen bodem in het zonnetje. Uit de periode van de eerste Nederlandse geluidsfilm tot nu selecteren we uit ieder jaar één titel die het volgens ons verdient om onder het stof vandaan gehaald te worden. Deze week bespreken we, vanwege het beperkte filmaanbod in het eerste decennium na de oorlog, de periode 1951-1953.

Sterren Stralen Overal
Geregisseerd door Gerard Rutten
met Kitty Janssen, Guus Oster, Edwin Rutten, e.v.a.

Sterren Stralen Overal gaat over een van de eerste grote naoorlogse problemen: de emigratie. Nederland raakt overvol en de koude oorlog dreigt. Voor taxichauffeur Amstel en zijn familie reden om na te denken over een vertrek naar de andere kant van de wereldbol. Aanvankelijk levert dit nogal wat spanningen op; vooral als de dochter des huizes verliefd wordt.


Moeizaam
De naoorlogse Nederlandse filmindustrie kwam maar moeizaam op gang. Waar in de laatste jaren voor de Tweede Wereldoorlog gemiddeld zo’n zes á zeven films per jaar werden vervaardigd, was de productie in de eerste vijftien jaar na de oorlog marginaal. In 1946, 1947, 1951, 1952, 1954 en 1956 werd er zelfs geen enkele bioscoopfilm geproduceerd (een aantal producties voor de jeugd daargelaten). Terwijl in de Verenigde Staten de studiofilms haar hoogtijdagen vierden en het Italiaanse neorealisme de wereld veroverde, krabbelde de Nederlandse cinema maar moeilijk uit het dal waar het door toedoen van de Tweede Wereldoorlog in was beland.

Henk van der Linden
De enige wapenfeiten op filmgebied betroffen enkele jeugdfilms van veelal zelfgeschoolde, enthousiaste filmers. Eén van hen was de Limburger Henk van der Linden. In 1943 maakte hij met Richard knapt ’t op zijn eerste in een lange reeks films voor de jeugd. De films werden in de omgeving van zijn geboorteplaats Hoensbroek opgenomen met kennissen, vrienden en kinderen uit de buurt. Naast originele verhalen, maakte de cineast ook films over legendarische kinderhelden als Billie Turf, Dik Trom en Sjors & Sjimmie.

In zijn zo’n veertig jaar durende carrière nam Van der Linden vrijwel elk facet van het filmmaken voor eigen rekening. Hij schreef de scenario’s, regisseerde en deed het camerawerk. In de kelder van zijn huis boog hij zich vervolgens over de montage en geluidsbewerking. Zijn vrouw verzorgde de casting, make-up, rekwisieten en catering. Toen Van der Linden in 1984 zijn laatste film Wie het laatst lacht presenteerde, liet hij een omvangrijk oeuvre van bijna veertig titels achter. Hiermee is hij nog altijd de meest productieve regisseur van ons land. Zijn film De nieuwe Avonturen van Dik Trom staat in het Guiness Book of Records als de langst lopende Nederlandse speelfilm ooit: deze draaide maar liefst 28 jaar onafgebroken in een of meerdere bioscopen.

Snip & Snap
Zo goed als het ging met de jeugdfilm, zo moeizaam ging het met de bioscoopfilm voor een volwassen publiek. Een Koninkrijk voor een Huis was in 1949 een aardig succes geweest, maar tot een opleving in de filmproductie leidde dit niet. Na De Dijk is dicht in 1950 duurde het zelfs tot 1953 voor er weer een film in de zalen verscheen. Sterren Stralen Overal, van good-old Gerard Rutten (Dood Water, Rubber), moest, zo wenste producent Rudy Meyer (Morgen gaat ’t beter), een onvervalst kassucces worden. Een luchtige film, met een vleugje romantiek en komedie, voorzien van een sterrencast.

Dit laatste lukte aardig. De populaire Johan Kaart werd voor een van de hoofdrollen gecontracteerd, en Meyer stond erop dat er een bekend komisch figuur aan het verhaal werd toegevoegd. In eerste instantie werd de cabaretier Toon Hermans benaderd, maar deze weigerde – als hij al aan een speelfilm wilde meewerken, wilde hij het scenario en de regie voor eigen rekening nemen. Meyer besloot vervolgens dat er in de film dan maar ruimte moest zijn voor wat grappen van de toentertijd populaire Willy Walden en Piet Muyselaar, beter bekend als Snip & Snap. Enkele keren werd zelfs – als soort van intermezzo – een volledige revue van het duo ingelast.

Cinetone
De productie van Sterren Stralen Overal markeerde een memorabel moment in de Nederlandse filmgeschiedenis. Waar de Cinetone Studio’s voor de oorlog floreerden, was er na de oorlog een nijpend gebrek aan filmwerk. Uit armoede had de directie zich al toegelegd op ander werk, zoals de bouw van woonboten. De vreugde was dan ook groot toen cast en crew van Sterren Stralen Overal neerstreken in de gerestaureerde filmstudio. Een feestelijke heropening, in aanwezigheid van veel genodigden, was het gevolg.

Succes
Meyers inspanningen om van de film een kassucces te maken werden beloond; toen de film op 30 januari 1953 in première ging, reageerde de pers positief en stroomde het publiek massaal toe. Toen een dag later de watersnoodramp in Zeeland uitbrak, leek het lot van de film echter beslecht. Een week lang gingen alle bioscopen dicht en zat heel het land aan de radio gekluisterd. Toen de deuren nadien weer werden geopend, bleef het publiek de film echter met beide armen omarmen. Sterren Stralen Overal trok bijna 1,2 miljoen bezoekers en was hiermee een doorslaand succes. Zou de filmindustrie dan nu eindelijk weer op gang komen?