Vanaf 24-02 te koop op DVD!
Afgelopen week verscheen The last Days of Shishmaref van regisseur Jan Louter (De Gelukkige Schizo) op dvd. De documentaire, gefilmd tegen de achtergrond van het schitterende Alaska, brengt de traditionele leefwijze van Eskimo-bewoners van het eiland Shishmaref in beeld. Een leefwijze die op sterven na dood is: met de opwarming van de aarde dreigt het eiland (en haar bewoners) door de zee verzwolgen te worden. Louter brengt deze problematiek integer en zo nu en dan ontroerend in beeld aan de hand van het levensverhaal van drie Eskimo-families.
Eskimo’s
Het idee voor de film ontstond toen Louter op een doodgewone doordeweekse ochtend de krant open sloeg en een kort artikel las over een Eskimo-nederzetting in een klein plaatsje in Alaska. Shishmaref heette het plaatsje, nauwelijks groter dan Vlieland. Al duizenden jaren bevolken de zogenaamde Inupiak-Eskimo’s het eiland en leeft men voornamelijk van vis en wild. Door het veranderende klimaat dreigt Shishmaref echter van de kaart te worden geveegd. Volgens voorspellingen van wetenschappers gebeurt dit binnen nu en vijftien jaar.
In The last Days of Shishmaref volgt Louter drie Inupiak-Eskimo families, die zich bewust zijn van het naderende onheil. Ze hebben besloten naar het vasteland te verhuizen en hun veilige, vertrouwde stukje land te verlaten. Niet alleen de dreigende klimaatomstandigheden leveren spanningen op. Het besluit om te verhuizen leidt tot een conflict tussen jong en oud; de jongeren willen graag verhuizen naar een plek dicht bij de grote stad, terwijl de ouderen hun traditionele levenswijze in stand willen houden op een meer verlaten plek.
Weemoedig
Met oog voor detail brengt Louter de teloorgang, hoop en het (melancholische) verlangen van de families in beeld. In verstilde scènes, waarin dagelijkse handelingen van de Eskimo’s gedetailleerd en met veel gevoel gevolgd worden, wordt door familieleden openhartig gesproken over het verleden, heden en de toekomst – en dat is knap, want spraakzaam zijn de Inupiak doorgaands niet. In combinatie met de uitgekiende, sobere fotografie van Melle van Essen (De Enclave, Eilandgasten) en een weemoedige muziekscore van Paul M. van Brugge (Lang Leve de Koningin, Alias Kurban Saïd) levert dit zo nu en dan ontroerende momenten op. Met ruim anderhalf uur is de documentaire wellicht iets te lang, maar de thematiek en uitwerking bedekken het trage tempo met de mantel der liefde.
Effectbejag
Pas richting het einde van de documentaire wordt de dramatische impact van het klimaatprobleem zichtbaar en wordt de kijker geconfronteerd met beelden van ingestorte huizen aan de kust. Het is een keuze die de integere bedoelingen van de makers onderstreept: Louter en consorten zijn meer geïnteresseerd in de verhalen en het leven van de Eskimo’s dan in de (politieke) strubbelingen rond de klimaatproblematiek. Het is bijna vertederend en rustgevend om de onverstoorbaarheid van de families te zien. Ondanks het dreigende en steeds naderbij komende onheil, lijkt niets of niemand hen iets te kunnen doen. Zelfs de natuur niet. Integendeel, die is zelfs hun grote vriend.
Jan Louter over The last Days of Shishmaref
“Of het nou door de opwarming van de aarde komt of niet, interesseert me niet zo. Ik wilde ook geen pamflet maken, dat heeft Al Gore al gedaan, beter dan ik ooit zou kunnen.” (Cinema.nl, 19-09-2008)
Jan Louter (1954) is een programmamaker voor radio en televisie. Hij regisseert voornamelijk items over beeldende kunst en literatuur. Tevens maakte hij meerdere documentaires, waaronder De Verhuizing (1992), Oude Ogen (1993) en De gelukkige schizo (2005).
Dvd The last Days of Shishmaref
 |
Documentaire over drie Inupiaq families in Alaska waarvan de traditionele levenswijze ten einde loopt. De Eskimo’s van de nederzetting Shishmaref leven namelijk al jaren in een nachtmerrie: door de gevolgen van de opwarming van de aarde zal hun eiland binnen tien jaar door de zee verzwolgen zijn. In de film wordt het leven van een aantal families en personen op het eiland geschetst in deze voor de gemeenschap moeilijke en spannende tijden.
Beeld: 16:9 anamorphic |
The last Days of Shishmaref is vanaf 24 februari te koop op dvd (Homescreen).