Filmtab, het Nederlandse filmtijdschrift voor de iPad, verschijnt voortaan gratis. Dat zo’n concept prima kan werken, laat het Nederlandse reismagazine TRVL zien. Dat is goed voor bijna een half miljoen lezers uit 190 verschillende landen. Zulke aantallen zal het Nederlandstalige Filmtab wellicht niet halen, maar toch is het een stoere beslissing, in een tijd waarin grote Sanomabladen als Viva en Autoweek stoppen met het verrijken van iPadversies (de timing is vast ook niet toevallig).
Filmtab verdient genoeg met reclame-opbrengsten, laat hoofdredacteur Ruben van Eijl aan iPadclub.nl weten. Fair enough. Van Eijl: “Onze kosten zijn sowieso niet zo hoog. Wij hebben een vrijwillige redactie van 12 gevestigde filmjournalisten en geen dure Woodwing-licenties.”
Dat van die Woodwinglicenties lijkt me een goeie zaak (Woodwing is een vervelend en duur programma waarmee je samen online aan bijvoorbeeld een magazine kunt werken), maar de quote roept wel de vraag op waarom Van Eijl eigenlijk niet gewoon €1,59 per nummer blijft vragen, om de opbrengst onder zijn redacteuren te verdelen. Om, ik roep maar wat, die Nederlandse filmwetenschappers die jaarlijks met tientallen tegelijk afstuderen enige hoop te bieden dat ze ooit wat zullen verdienen met hun expertise. Of zou de redactie een eenmalige bonus krijgen nu er door de voortaan-gratis-stunt veel meer exemplaren worden gedownload? Ik hoop het maar voor ze. Anders wringt er toch iets.
Een klaagzang. Filmwetenschappers hoeven niet per se filmrecensent te worden na hun opleiding, toch? Ze zijn in de eerste plaats wetenschappers die na het ophalen van hun diploma hopelijk wat breder zijn georiënteerd dan wat de column suggereert. Anders had de opleiding wel Wetenschappelijke Filmkritiek geheten, dunkt me. Buiten dat moet je als aspirant filmwetenschapper niet aan de opleiding beginnen als je bang bent dat het moeilijk is om na het afstuderen een baan te vinden. Geldt trouwens voor veel meer opleidingen aan de alphazijde van het wetenschappelijke vlak. Een beetje eigengereidheid mag wel verwacht worden.
Ik spreek als in 2010 afgestudeerd filmwetenschapper overigens uit ervaring. Mijn studie- en jaargenoten zijn prima terecht gekomen en daarvan is er niet één een betaald filmcriticus geworden. Geld verdienen met onze expertise is niet afhankelijk van (gratis) magazines. En nu we het daar over hebben: denk je dat de redactie van Filmtab gemotiveerder zal schrijven voor die paar euro’s die er uitgeknepen zouden kunnen worden? Of denk je dat het belangrijker is om het magazine zo mooi mogelijk te maken in een toch al karig landschap van Nederlandse filmbladen? En dat het belangrijk is om eerst een solide basis te bouwen voor het iMagazine, voordat er inhalig aan de poort gerammeld kan worden voor centen? En hoe zit dat met alle websites waar veel studenten ook voor nop voor schrijven? Ik vind de column nogal ongenuanceerd, vooringenomen en misschien zelfs rancuneus?
Hoi Pim, bedankt voor je reactie. Ik overdrijf graag een beetje in mijn columns, maar van rancune is absoluut geen sprake. Wel vind ik het echt frustrerend dat het bijna onmogelijk is om in Nederland je brood te verdienen als professioneel filmjournalist. Het feit dat niet één van je studiegenoten filmcriticus is geworden zegt wat dat betreft genoeg.
Natuurlijk, het voortbestaan van ieder mooi filmblad is alleen maar toe te juichen. Als het gratis maken van Filmtab tot gevolg heeft dat er meer mensen het blad lezen, ben ik daar alleen maar voor. Maar was het niet fantastisch geweest als het zó goed ging met het iPad magazine dat er een nieuwe generatie filmjournalisten een bescheiden inkomen aan zou verdienen?
Mijn studiegenoten (ik ben afgestudeerd in 2005) zijn over het algemeen prima terecht gekomen, maar ik ken nauwelijks filmwetenschappers die doen waarvoor ze zijn opgeleid.
De column gaat voorbij aan het feit dat nagenoeg alle medewerkers van Filmtab een betaalde baan hebben in de filmjournalistiek. Van de hoofdredacteur van Preview tot Hoofd Film Veronica Magazine. Schrijvers van Spits, ANP, De Wereld Draait door en Filmkrant leveren een bijdrage. Stuk voor stuk zien zij het vernieuwende Filmtab als een passieproject om de stukken die ze willen schrijven aan een grote groep filmliefhebbers te etaleren. Zo zal een verslag van de Soundtrack Awards nergens anders geplaatst worden, wel in Filmtab.
Natuurlijk is de ideale situatie om ze te kunnen betalen, maar werkelijk niemand van Filmtab ziet dat als struikelblok.
De schrijfster had wellicht beter een blik op het colofon kunnen werpen, voordat ze conclusies trekt.
Beste Ruben,
Dat had ik inderdaad beter kunnen doen. Het verandert echter niets aan de deprimerende vaststelling dat zelfs professionele filmmagazines met vrijwilligers (moeten?) werken. Het feit dat het om gevestigde namen gaat, maakt het eigenlijk des te deprimerender. Natuurlijk is het hartstikke tof om samen voor niks aan een mooi product te werken (wat deed hier ik anders?), maar het wordt nieuwelingen en zelfs freelancers met veel ervaring wel bijna onmogelijk gemaakt om op den duur te kunnen leven van filmjournalistiek.
Je doet het voorkomen dat een initiatief als Filmtab (mede)verantwoordelijk is voor al die arme studenten die na hun opleining FTW geen filmjournalist kunnen worden… Ik vind je iets te idealistisch denken over het (uitgevers)vak, en te weinig realistisch.
Interessante discussie. In een ideale wereld wordt iedereen altijd betaald voor hun werk. Wij betalen onze freelancers altijd. Wij hebben er alleen dan wel een stuk minder dan Filmtab denk ik want een stuk of 20 freelancers wordt voor ons onbetaalbaar.
Overigens is het wel apart dat redacteuren die ergens betaald krijgen (ANP, Preview, whatever) het dus voor FIlmtab gratis doen. Je zou zeggen dat ze hun eigen markt ‘verpesten’ maar blijkbaar is hun filmliefde te groot.
Er zijn natuurlijk ook nog talloze websites die niets of weinig betalen aan hun schrijvers, daar mag niet aan voorbij worden gegaan. Die streven waarschijnlijk ook het ideaal na om tot een redelijke vergoeding over te gaan. Ruben geeft ook al aan dat er liever beltaald wordt in de ideale situatie. Ik zou zeggen dat de freelancers die het nu voor nop doen de markt juist proberen te versterken. Nederland kan sowieso meer filmmgazines gebruiken en Filmtab heeft als iPadmagazine volgens mij veel groeipotentieel (ik spreek ook als liefhebber en idealist nu). De papieren markt is slinkende, dus vooral op dat vlak wordt het steeds moeilijker een boterham te verdienen aan het vak. Filmtab is in dat opzicht een dapper initiatief dat best wat meer credit verdient. Geldt ook voor de freelancers en hobbyisten die voor onbetaalde website schrijven vind ik trouwens, mooie plekken om jezelf als filmjourno te bewijzen.
Marjoleijn we hebben in ieder geval een discussie, dat heb je iig bereikt met je column. Ik zit zelf in het bestuur van 8WEEKLY Webmagazine. Wij werken ook met vrijwilligers, maar enkel met het idee om mensen op te leiden (het vak te leren). We zijn ook een stichting (en willen dus geen winst maken).
Ik ben zelf ook tekstschrijver en erger me wel aan de trend om (gezien de grote hoeveelheid schrijvers op markt) de prijzen te drukken of het vrijwillig te laten doen. Het is verdorie wel een vak. Dus in zoverre begrijp ik de irritatie uit de column (maar dan heb je altijd zelf een keuze om hier in mee te gaan).
Ik heb zelf het idee dat de journalisten van Filmtab – gezien hun staat van dienst – blijkbaar er iets aan hebben om hun werk om niet te doen. Ze zien wat in de toekomst van het blad gok ik. Als het beter loopt kijken ze wel verder 😉
Pim, je zegt het zelf: ‘De papieren markt is slinkende, dus vooral op dat vlak wordt het steeds moeilijker een boterham te verdienen aan het vak.’ Online staat daar heel veel ruimte om te schrijven tegenover, veel meer dan de krant zich kan permitteren, maar geen geld. Ik vrees dat de filmliefhebber die nu afstudeert een toekomst als professioneel filmjournalist dus op zijn buik kan schrijven. De dertigers die ik ken die voor landelijke dagbladen filmrecensies schrijven, doen er trouwens ook allemaal iets naast om rond te komen.
Dit inzicht doet niets af aan de kwaliteit van Filmtab en van websites als 8WEEKLY. Integendeel zou ik bijna zeggen. De mensen die vrijwillig aan goede analyses zitten te zwoegen mogen op het schild gehesen worden, net als degenen die hen een platform bieden, zoals Ruben.
Joost, ik heb van 2007 t/m 2011 met veel plezier voor de filmredactie van 8WEEKLY geschreven (http://www.8weekly.nl/auteur/323). ‘Voor niets’ is ook maar relatief natuurlijk; ik heb vele gratis persvoorstellingen bezocht, mijn kast staat vol gratis dvd’s en ik heb me klem gezopen aan gratis drank op reuze gezellige borrels. Het was het allemaal meer dan waard. Maar als opleidingsinstituut maakt 8W volgens mij niet zo heel kans meer.
Voor de goede orde: wie denkt dat ik verbitterd ben omdat ik na zoveel jaar vrijwillig filmrecensies schrijven nog niet in de Volkskrant sta; dat is niet de motivatie achter dit stuk. Ik ben freelance journalist en tekstschrijver in de brede zin van het woord en dat heeft ook mijn voorkeur. Wel ken ik volop getalenteerde mensen met een droom om filmrecensent te worden. Ik vermoed dat er elk jaar een lading bijkomt, terwijl het aantal betaalde platforms eerder afneemt dan toeneemt. Maar nu begin ik mezelf te herhalen…
Ben het wel met Marjolein eens. De redactie en lijst met medewerkers van NLFilmdoek.nl bestaat ook volledig uit enthousiaste vrijwilligers. In de zes jaar dat de site nu bestaat, is er nog nimmer een cent verdiend. Tuurlijk is het grotendeels liefdeswerk en vindt niemand het vervelend om te doen – anders was de stekker er wel al uitgetrokken -, maar het lijkt me ook logisch dat eenieder er ook liever wat geld aan zou verdienen.