Het jaar zit er bijna op, alle Nederlandse producties zijn inmiddels in première gegaan, dus is het tijd om de balans op te maken. Redactielid Fabian Melchers komt met een korte reflectie, waarin hij de beste en slechtste films van het jaar meeneemt.

Terugblik 2011
Er was veel te doen om de Nederlandse film in 2011. Willem Holleeder probeerde de release van De Heineken Ontvoering tegen te gaan, de eerste 3D-film kwam uit, en Gooische Vrouwen leverde het grootste succes sinds 1986 op. De interesse van het publiek werd meer dan eens gewekt. De Nederlandse film deed het goed dit jaar.

Een groot aandeel daarin had Reinout Oerlemans. Begin dit jaar doorbrak zijn productie New Kids Turbo de grens van 1 miljoen bezoekers en kwam daarmee in de top 25 van best bezochte Nederlandse films aller tijden. Het zou zo maar kunnen dat hetzelfde staat te gebeuren met het vervolgdeel, dat onlangs in première ging en in stevig tempo bezoekers trekt. Oerlemans kondigde in april ook te gaan starten met de opnames van zijn nieuwe regie-klus. En amper een half jaar later was daar de eerste Nederlandse 3D-film, Nova Zembla. De Hollandse avonturenfilm staat nu samen met New Kids Nitro bovenaan in de box-office.

Maar het was vooral Gooische Vrouwen die alle verwachtingen ontsteeg. De komedie naar de gelijknamige televisieserie steeg ruim boven de 1,8 miljoen bezoekers uit, een grens die sinds 1986 niet meer was gepasseerd (toen met Flodder).

Toch zijn die grootste successen niet per definitie ook de beste films. Van alle Nederlandse producties die er dit jaar uitkwamen, heb ik de drie beste en drie slechtste voor u geselecteerd.

De slechtste films van 2011

3. Sonny Boy **
Nederlandse inzending voor de Oscars, een redelijk succes in de bioscopen, maar de film bleek een flinke tegenvaller. Hoewel het Nederland van de jaren ’30 en ’40 fraai verbeeld wordt met gedetailleerde kostuums en decors, komt dit verhaal over een romance tussen een blanke vrouw en een geëmigreerde Surinamer nooit echt van de grond. Dat is vrijwel volledig te wijten aan het houterige scenario.

2. Black Butterflies **
Eigenlijk hetzelfde probleem als met Sonny Boy. De imponerende beelden en de degelijke art-direction verbloemen niet genoeg dat het scenario tekort schiet. De biopic over de Zuid-Afrikaanse dichter Ingrid Jonker is theatraal en larmoyant, en de dialogen zijn regelmatig geforceerd poëtisch. De film won een Gouden Kalf voor beste actrice (Carice van Houten) en beste film. Beiden zijn onverdiend.

1. De President **
Als een komedie niet werkt, wordt het al snel tenenkrommend. Zo ook bij De President. De film wil een satirische blik op de Nederlandse samenleving werpen en tegelijkertijd een vlotte komedie zijn, maar slaagt in geen van die twee. De plot wordt steeds ondoordachter en vervelender, terwijl de komische intermezzo’s, waarin Najib Amhali een groot aandeel heeft, sterk op de zenuwen werken.

De beste films van 2011

3. Patatje Oorlog ****
Het zoveelste bewijs van de klasse die de Nederlandse jeugdfilm heeft. Patatje Oorlog is een innemend drama over een meisje dat zich ernstige zorgen maakt over haar vader, die voor zijn werk maandenlang naar Afghanistan moet. In feite is dit best een zwaar drama over onzekere tijden, maar dat is zo verpakt dat ieder kind er volop in mee kan gaan. Regisseur Nicole van Kilsdonk weet altijd de juiste balans tussen lichtvoetigheid en ernst vast te houden.

2. De Heineken Ontvoering ****
Op alle vlakken sterk overtuigende gangsterfilm, waarin Rutger Hauer mag schitteren als de getergde Freddy Heineken en Reinout Scholten van Aschat als hoofdpersonage Rem, die als twee druppels water lijkt op Willem Holleeder. Een film waar zichtbaar veel aandacht aan is besteed. Niet alleen in de prima casting en het onderhoudende scenario, maar ook in de gedetailleerd neergezette 80’s-sfeer.

1. Onder Ons ****
Steeds meer wordt er ingezoomd op de jonge Poolse au-pair (fantastisch gespeeld door Dagmara Bak) en steeds meer wordt zo de keel van de kijker dichtgeknepen. Er heerst een ongemakkelijke, kille sfeer in de strakke Vinex-wijken, maar waar precies het probleem ligt blijft lange tijd onduidelijk. Een ijzersterk scenario en een slimme, sturende regie maken dit de meest intrigerende en verontrustende kijkervaring van het jaar. Geregisseerd door Marco van Geffen, die nota bene het scenario schreef voor het mislukte De President. Onder Ons moet het eerste deel uit een trilogie worden. Ik kijk al uit naar de volgende delen.