FILM
Blue Movie. Een film die bij verschijning in 1971 voor veel ophef zorgde, miljoenen Nederlanders naar de bioscopen lokte, de filmkeuring indirect deed opheffen en in de decennia daarna nog altijd het middelpunt van vele gesprekken zou zijn. Blue Movie. Een film die – zoals het duo Pim de la Parra en Wim Verstappen destijds al propageerde – gezien mag worden zonder dat de kijker zich hoeft te schamen of te vervelen. Verstappen schreef het scenario voor de film na een reis door Amerika, waar hij de relatie tussen seks, mens en pornografie bestudeerd had.

 

Blue Movie vertelt het verhaal van Michael, die vijf jaar in de gevangenis heeft gezeten. Twee jaar omdat hij met de minderjarige dochter van een notaris heeft geslapen en toen nog eens drie jaar omdat hij een medegevangene heeft afgetuigd. Hij komt voorwaardelijk vrij, maar wordt goed in de gaten gehouden door een reclasseringsbeambte. In de tussentijd is er in de buitenwereld veel veranderd. Michael wordt in een flat geplaatst, maar voelt zich in eerste instantie erg eenzaam. Dit duurt echter niet lang, want hij is niet de enige die zich zo voelt. Al snel krijgt hij meer aanspraak en voelt hij zich meer thuis. Omringd door allemaal aanhankelijke vrouwen grijpt hij de kans om zijn achterstand in seks in te halen.

 

“De vorige generatie was misschien preuts, deze generatie is hypocriet.” Regisseur Wim Verstappen windt er geen doekjes om en laat Kees Brusse, als professor Cohn, meer dan eens kritiek uiten op de maatschappij van die tijd. Hiermee lijkt het personage een alter-ego te zijn van de regisseur, die in zijn (latere) carrière veelvuldig onderzoek zou doen naar de seksuele uitspattingen van de mens en dit thema ook in een aantal films terug liet keren. Zijn interesse voor het seksueel handelen van de mens en de grenzen met pornografie worden door Cohn gereflecteerd.

 

Het is echter niet alleen het personage van Brusse dat als spreekbuis van de regisseur optreedt, ook in de dialogen tussen Michael en de reclasseringsbeambte schemert af en toe de (kritische) noot van Verstappen door. Hieruit blijkt duidelijk dat Verstappen zich grondig heeft ingelezen en ingedekt en niet alleen een film heeft gemaakt vóór de maatschappij, maar ook tégen de maatschappij. Zijn scenario blinkt ogenschijnlijk uit in eenvoud en directheid, maar is – wanneer men de film nader bestudeert – toch van meer lagen voorzien dan in eerste instantie verondersteld. Bovendien is het dé perfecte weerspiegeling van de tijdsgeest van de periode eind jaren zestig tot begin jaren zeventig van de vorige eeuw. Het succes van de film is hierdoor begrijpelijk en het maakt dat de film vandaag de dag nog steeds interessant is om te zien. Met alleen een cultstatus doe je de film dan ook tekort; Blue Movie is tevens een belangrijk tijdsdocument.

 

Hugo Metsers speelt – in wat overigens zijn eerste grote filmrol betekende – Michael, een goeiige stumper die na een gevangenisstraf van vijf jaar terecht komt in een seksueel ontketende maatschappij. Metsers is een redelijk beperkt acteur, maar komt in Blue Movie uitstekend tot zijn recht. Door zijn stuntelige voorkomen is hij van groot belang voor een van de belangrijkste draagvlakken van de film: de humor. Metsers weet de vaak komische dialogen op de juiste toon te brengen en doet de kijker geregeld glimlachen. In de bijrollen treffen we, naast de al eerder genoemde Kees Brusse, onder andere ook Helmert Woudenberg en Carry Tefsen aan.

 

Technisch is de prent voornamelijk erg mager. De muziekscore van Les Humphries en Jürgen Drews is loom, maar sfeervol en balanceert – geheel in stijl van de film – tussen die van een gewone en erotisch getinte film.  Het camerawerk van Jan de Bont is echter weinig verheffend. Zijn aanpak is realistisch en integer, maar door de kale en grauwe decors nogal bleekjes en flets. De koddige montage maakt de visuele waarde zo mogelijk nog geringer dan die al was.

 

Goed? Nee, dat is het allemaal niet. Vermakelijk en interessant echter wel. De film is uniek door het nauwkeurig weergegeven tijdsbeeld en door het op het oog eenvoudige en directe scenario. Op het oog, omdat er veel meer achterzit dan men in eerste instantie zal doen vermoeden. Hierover kunt u meer lezen in onze special over de film.

 

Waardering: ** half

 

 

ACHTERGRONDINFORMATIE
Voor een uitgebreide kijk op de bedoelingen van de makers, de seksgolf in de Nederlandse filmindustrie en Blue Movie zelf, kunt u hier terecht. 

 

BEELD
Voor zover bekend bestaat er van Blue Movie nog maar één kopie. De kopie die het Nederlands Filmmuseum een aantal jaar geleden naar Duitsland gestuurd had ter restauratie, is zoekgeraakt. De film werd dan ook als verloren beschouwd, tot er opeens nog een kopie te voorschijn kwam. Deze kopie heeft men nu op dvd gezet met de waarschuwing dat ‘de (beeld)kwaliteit niet altijd optimaal is’. Gelogen heeft men niet, want de kwaliteit is ronduit belabberd. De print heeft een bijzonder slecht contrast, zwartniveau en detail. Beeldbeschadigingen zijn eerder regel dan uitzondering en de kleuren ogen verwassen en flets. Bovendien is er erg veel beeldruis aanwezig. Enkele filmcellen lijken te ontbreken, wat resulteert in een aantal springers. De rest van de print lijkt vooral met veel plakband nog enigszins bijelkaar te zijn gehouden.

 

Als excuus voor deze slechte kwaliteit wordt (vanzelfsprekend) het feit aangehaald dat dit de enige overgebleven kopie betreft, die geruime tijd onder slechte omstandigheden geconverseerd werd. Toch had de kwaliteit veel beter kunnen zijn. Met de Vlaamse film L’Etreinte was iets soortgelijks aan de hand, maar het Belgisch Filmarchief heeft kosten noch moeite gespaard deze kopie op te poetsen en te restaureren. Het resultaat is niet optimaal, eveneens door de zeer slechte staat van het bronmateriaal, maar het is duidelijk aan de print af te zien dat er moeite genomen is deze te herstellen. In Nederland acht men het kennelijk niet van belang om cultureel erfgoed een dergelijke behandeling te geven en gooit men de bijna vergane kopie klakkeloos op een dvd.

 

GELUID
Het geluid staat in een Dolby Digital 2.0 (320 kb/s) track op de dvd. De track staat gecodeerd als 5.1, maar dit is vanzelfsprekend onzin. De kwaliteit van het geluid is iets beter. De dialogen zijn goed verstaanbaar en ook de muziek komt goed uit de twee frontspeakers. Op een lichte ruis, wat springers en een zachte bromtoon na is de track vrij van beschadigingen.

 

 

EXTRA’S
Het geanimeerde menu van de dvd is simpel vormgegeven. Er is de keuze de film af te spelen, naar de scèneselectie te gaan of het voorwoord van Pim de la Parra en Wim Verstappen te starten. De film is opgedeeld in een nette acht hoofdstukken. Het voorwoord van Pim de la Parra en Wim Verstappen is in 2004 gemaakt naar aanleiding van de televisievertoning van de film, een paar dagen na de dood van Wim Verstappen. Deze duurt ongeveer vijf minuten en we krijgen in zeer geringe mate iets meer achtergrondinformatie over het productiebedrijf Scorpio en de film zelf. Meer extra’s zijn er helaas niet, ondanks dat de archieven vol liggen met fragmenten uit programma’s waarin men over de film gepraat heeft. In de ruim vijfendertig jaar sinds de release is er ontzettend veel gezegd en geschreven over de film.

 

Waarom Willeke van Ammelrooy staat afgebeeld op de cover van de dvd is mij overigens een raadsel.

 

 

Speelduur
ca. 83 minuten
Distributie
Strengholt Multimedia
Release datum DVD
25 oktober 2005
Verpakking
Digipack
Regio
0
Beeld
1.33:1
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Geen
Extra’s
Voorwoord Pim de la Parra en Wim Verstappen