web analytics

De Kris Pusaka – DVD-Recensie

Reacties zijn gesloten

FILM
Voor de KRO waren de jaren zeventig van de vorige eeuw gloriejaren. Oorspronkelijk als jeugdproducties bedoelde series als Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, meneer?, Duel in de Diepte, De Poppenkraam en Q&Q waren stuk voor stuk een doorslaand succes. Miljoenen Nederlanders, jong en oud, zaten aan de buis gekluisterd. Vooral de detective-achtige verhalen zoals tentoongesteld in de twee reeksen van Q&Q bleken een groot publiek aan te trekken. Niet geheel onverwacht ging de KRO verder met de makers van Q&Q in de hoop de succesreeks te kunnen voortzetten. 

Maar na twee reeksen van Q&Q was wat die setting betreft de koek op. Schrijver Harrie Geelen en ook de andere betrokkenen namen met pijn in hun hart afscheid van de misschien wel meest legendarische jeugdserie van de jaren zeventig. Een groot deel van hetzelfde productieteam zette zich echter snel weer aan een nieuw project, De Kris Pusaka geheten, dat voortborduurde op de spannende intriges uit Q&Q. Het verhaal werd dit keer geschreven door Anton Quintana. Ook de cast bestond uit veel andere namen, maar kende één belangrijk, identiek gezicht: Erik van ’t Wout, die eerder Aristides Quarles van Ispen speelde in Q&Q. Voor de regie tekende wederom Bram van Erkel en Joop Stokkermans werd weer gevraagd de muziek te verzorgen.

Ook dit keer zaten wekelijks miljoenen Nederlanders voor de televisie om de spannende avonturen rondom ‘de Kris’ te volgen. De eerste aflevering werd uitgezonden op 31 oktober 1977. Het slot volgde op 30 januari 1978. Een jaar later zou de KRO nog één keer flink scoren met Duel in de Diepte (wederom geschreven door Quintana, geregisseerd door Van Erkel en met muziek van Stokkermans). In de loop van de jaren tachtig zwakte de belangstelling voor de KRO (jeugd)series wat af en werd het stokje overgenomen door de NCRV, met onder andere De Zevensprong en Mijn Idee.

De Kris Pusaka bestaat uit de volgende dertien afleveringen: 

1. Eenmaal … andermaal
2. Ongezonde belangstelling
3. De man met het masker
4. Een waardeloze film
5. Een schuit vol Chinezen
6. Kris te koop
7. Negen of elf
  8. Terug naar het vuur
  9. De ene broer is de andere niet
10. Schimmen in de nacht
11. De man met de verrekijker
12. Tijger als tegenstander
13. De beslissing

Tijdens een antiekveiling in Amsterdam wordt een kris te koop aangeboden. Ben van Rooyen (Willem Nijholt), werkzaam bij het Tropeninstituut te Amsterdam, wil de kris graag kopen, omdat hij vermoedt dat het een echte Matamaram (dus ‘heilige’) Kris is. Hij is echter niet de enige die achter de kris aanzit. Ook de louche antiekhandelaar Santos blijkt veel interesse voor de kris te hebben. De twee bieden tegen elkaar op, maar uiteindelijk slaagt Ben erin de kris te kopen. Dit kost hem wel 7.500 gulden, ruim boven het budget dat het tropeninstituut hem had gegeven.

Meteen na de veiling tracht Santos de kris alsnog van Ben te kopen. Ben gaat niet op dit voorstel in. Wanneer de volgende dag zijn huis overhoop is gehaald tijdens zijn afwezigheid, wat ontdekt wordt door zijn jongere broer Mark (Erik van ’t Wout), valt de verdenking al snel op Santos. Ben laat zich niet uit het veld slaan en laat de kris onderzoeken door professor Smit, die bevestigt dat het om een echte, heilige kris gaat, die van grote waarde is voor de familie waaraan hij toebehoort. Ben besluit in Indonesië de rechtmatige eigenaar op te sporen. Dan wordt de kris gestolen en begint het avontuur pas echt. 

Een mythisch zwaard, een louche zakenman met handlangers, grootse locaties in Nederland en Indonesië en een sterke cast en crew; genoeg ingrediënten voor een spannend en meeslepend detective-avontuur zou je mogen veronderstellen. Helaas komt de intrige niet helemaal goed uit de verf en dit is vooral te wijten aan het gekunstelde en te lang gerekte scenario van Anton Quintana. 

Het grootste probleem zit hem in het feit dat de serie geen rond verhaal vertelt. Natuurlijk, alles staat in het teken van het vinden van de rechtmatige eigenaar van de kris, maar alleen deze verhaallijn is te dun om dertien afleveringen mee te vullen.  De heilige kris fungeert aldus enkel als een dunne leidraad om in eerste instantie de – overigens boeiende en vermakelijke – gebeurtenissen in Nederland te verklaren. Wanneer men besluit naar Indonesië te vertrekken, begint daar echter weer een geheel nieuw avontuur en eindigt de intrige die in Nederland speelde als een donderslag bij heldere hemel. Dit nieuwe avontuur is weinig boeiend en heeft veel te veel tekst nodig om begrijpelijk te zijn. De eerste paar afleveringen die zich in Indonesië voltrekken, bestaan zo voor het grootste deel uit lange, trage dialoogscènes. Dit komt het sowieso al gezapige – maar zeker niet vervelende – tempo niet ten goede. 

Het scenario bestaat zodoende dus eigenlijk uit twee verschillende delen. Eén deel speelt zich af in Nederland, en één in Indonesië. In beide gevallen zijn de spanningsbogen te kort en wordt er flink wat tijd uitgetrokken om een spannend aandoende scène in beeld te brengen. Op zich is hier niks mis mee, maar de hedendaagse kijker is meer en zeker sneller gewend. Wie niets heeft met het fraai weergegeven tijdsbeeld van Nederland eind jaren zeventig, of wie gewend is aan series waarin de gebeurtenissen zich in een rap tempo opvolgen, kan beter bij De Kris vandaan blijven. Zeker in de tweede helft van de serie is het aantal enerverende gebeurtenissen te laag en lijkt het enkel te gaan om de mooie plaatjes van Java en omgeving. 

Ook de vele personages, waarvan een aantal overigens ook net zo snel en plots weer verdwijnt, dragen niet bij aan een begrijpelijk en consistent geheel. De wijze waarop Santos plots van het toneel verdwijnt bijvoorbeeld stemt tot weinig tevredenheid. Juist die verhaallijn gaf de serie nog enige spanning en sensatie met zich mee. Door Santos uit de serie te schrijven, en daarvoor in de plaats geen nieuwe, spannende verhaallijn toe te voegen, zaagt Quintana zelf aan de poten onder zijn stoel en wordt het geheel wat wankel, knullig en voelt het gekunsteld aan. Het personage Mark van Rooyen, gespeeld door Erik van ’t Wout, lijkt bovendien louter om commerciële redenen aan het verhaal te zijn toegevoegd, daar zijn rol zeer beperkt is en enkel zorgt voor de (on)nodige (wat u wilt) tijdvulling. De paar scènes waarin hij daadwerkelijk van belang is, hadden ook makkelijk op een andere en misschien ook wel vlottere en meer efficiënte manier kunnen worden opgelost. 

Het is echter niet zo dat de serie verveelt, of vervelend is om naar te kijken. Integendeel zelfs. Het aangename tijdsbeeld, de onbezorgdheid en vooral het goede spel van Nijholt en de overige hoofdrolspelers zorgen ervoor dat er altijd wel iets te genieten valt. Zo zijn Siem Vroom en Peter Tuinman (met lang haar) een leuk politieduo en speelt Peter Aryans charismatisch de rol van de louche zakenman Santos. Erik van ’t Wout komt zoals altijd enthousiast en spontaan over, en doet eigenlijk niet meer dan verdergaan op de weg die hij insloeg met zijn rol van Aristides in Q&Q. De kleine bijrollen zijn daarentegen vaak bijzonder knullig. Vooral veel van de Indonesiërs zelf spelen erg statisch en toneelmatig.  

De fotografie van Fred Tammes, in de jaren tachtig en negentig de vaste cameraman van Karst van der Meulen, is plichtmatig en weinig creatief. Veel shots zijn statisch en voorspelbaar, zelden wordt er vaart in het geheel gelegd door de camera deel uit te laten maken van de actie. Dit levert zo nu en dan wel aardige plaatjes op, maar het ontbreekt het geheel aan een eigen invalshoek en visie. Sfeervol is het vaak echter wel, mede door de muzikale begeleiding van Joop Stokkermans. 

Waardering: *** 

BEELD
De beeldkwaliteit van de drie dvd’s is acceptabel. Vanzelfsprekend blinkt het beeld niet uit in scherpte en detail, maar alles is nog goed te volgen en grote beschadigingen doen zich nergens voor. Kleine beschadigingen in de vorm van spettertjes, verticale lijnen en filmspots doen zich daarentegen wel geregeld voor. Sporadisch is de kleurbalans niet helemaal juist en ogen de kleuren wat te fel of juist te soft. Op de momenten dat er een buitenlandse taal gesproken wordt, is er een optioneel Nederlands ondertitelspoor aanwezig.

GELUID
Het geluid staat in een Dolby Digital 2.0 track (224 kb/s) op de schijfjes. Het geluid is er helaas iets minder goed aan toe. De balans tussen de dialogen en de achtergrondgeluiden is vaak belabberd, waardoor je op de momenten van dialoog het geluid flink wat harder moet zetten om alles goed te kunnen volgen. 

EXTRA’S
De dvd’s zitten verpakt in een stevige en fraai vormgegeven digipack met daaromheen een stevig kartonnen omhulsel. Wanneer je de digipack uitklapt, kom je enkele foto’s tegen uit de serie. Elke dvd is voorzien van een mooie opdruk. De dertien afleveringen staan verspreid over drie dvd’s. Het menu van de dvd’s is leuk vormgegeven, met beelden uit de serie waarbij op de achtergrond de openingstune te horen is. Elke aflevering duurt ongeveer 25 minuten en is zeer netjes opgedeeld in vijf hoofdstukken. Er is de optie om een aflevering los te selecteren. De optie om alle afleveringen achter elkaar af te spelen, ontbreekt. Op de eerste dvd treffen we een promotrailer aan voor andere dvd’s van Just Entertainment. Helaas is deze niet te skippen. Hopelijk wordt dit geen gewoonte. 

 

Speelduur
ca. 350 minuten
Distributie
Just Entertainment
Release datum DVD
12 juni 2007
Verpakking
Digipack met kartonnen omhulsel
Regio
2
Beeld
1.33:1
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Geen
Extra’s
Promotrailer 

Met dank aan Just Entertainment voor het beschikbaar stellen van deze DVD !