FILM
Sinds de komst van de geluidsfilm in Nederland anno 1934 werden veel films geregisseerd door regisseurs die eerder in Duitsland werkzaam waren. Het grootste deel van de gemaakte films in de periode 1934-1940 kwam van de hand van uit Duitsland gevluchte regisseurs. Ookbij De Spooktrein (1939)zat een man in de regiestoel die tot voor kort in Duitsland zijn brood verdiende: Karel Lamac.

De filmis gebaseerd op het Engelse theaterstuk ‘The Ghost Train’ uit 1918, van de bekende Engelse schrijver Arnold Ridley. Deze Nederlandse verfilming was alweer de vijfde verfilming van het stuk. In 1920 en 1927 werd het stuk in Duitsland op het witte doek gebracht en in 1931 en 1937 werd er een Engelse versie gemaakt.In 1941 werd het stuk (voorlopig) voor het laatst verfilmd, wederom in Engeland.

De Spooktrein vertelt het verhaal van een groep reizigers die ’s nachts vast komen te zitten op een verlaten station. Het gezelschap bestaat uit een gespannen goochelaar, zijn stuntelige assistente, een pasgetrouwd stel, een dokter, een extreem deftige en correcte dame en een zogenaamde ‘bon vivant’. Doordat de groep door een ruzie tussen de deftige dame en de bon vivant de aansluiting met de laatste trein richting Eindhoven misloopt, zijn ze genoodzaakt te overnachten op het verlaten station. De stationschef voelt hier echter niks voor en wil de groep wegsturen, maar men weigert te vertrekken. Hierop vertelt hij het verhaal van ‘de spooktrein’; een trein die ’s nachts uit het niets komt en gaat en mensen die te dicht in de buurt komen laat overlijden. De schrik zit er goed in en ook de situatie tussen de leden van de groep onderling draagt niet bij aan een rustige en vertrouwde sfeer.

Zoals in zoveel Nederlandse films uit de periode 1934-1940 zijn het vooral de filmische vondsten en visuele trucjes van de regisseur die de film vandaag de dag nog interessant maken. Ook Lamac tovert in De Spooktrein een aantal knappe beelden en visuele foefjes uit de hoge hoed. Zo ziet de uiteindelijke, spectaculaire ontknoping van de film er geloofwaardig en realistisch uit, ondanks de beperkte middelen destijds. Naast de uitstekende beeldregie is ook de spelregie van Lamac soepel en vlot. De acteurs bewegen zich naturel door het geboden decor en spelen vaak leuk en snel op elkaar in.

Dit is niet alleen te danken aan de regisseur zelf, maar ook aan de sterke cast. Zo zien we onder andere Jan Musch, als sinistere stationschef die de gestrande reizigers de stuipen op het lijf probeert te jagen. Met zijn ietwat korzelige uitstraling en doordringende witte ogen geeft hij deze rol de juiste sfeer mee. Ook Adolphe Engers, als gespannen goochelaar, maakt indruk. Engers heeft de lach aan zijn kont hangen en heeft aan de kleinste, subtielste beweging genoeg om bij de kijker het gewenste resultaat te behalen. Veelvuldig komt hij erg geestig uit de hoek en probeert hij  zijn medereizigers weer wat op te vrolijken.

De film is dan ook meer komisch dan spannend, ondanks dat het mysterieuze verhaal van de spooktrein en de donkere stationshal genoeg spanning in zich hebben. Vanaf de eerste tot de laatste scène kijk je vrijwel voortdurend met een glimlach naar het scherm. Zo is er naast de goochelaar en het voortdurende, geestige gekibbel tussen de dame en de bon vivant ook nog het pasgetrouwde koppel. De man is een bijzonder iel ventje, dat door zijn vrouw echter in de rol van stoere bink gedreven wordt. Dit levert een aantal komische momenten op.

Met nog tien minuten te gaan krijgen we vervolgens een plottwist voorgeschoteld die aanvoelt alsof hij zomaar uit de lucht komt vallen. Achteraf gezien zitten er in de film wel een aantal zeer geringe verwijzingen naar de twist, maar echt vloeiend voelt ze desondanks niet aan. De film komt zo plotsklaps op een totaal ander spoor terecht. Gelukkig wordt ook op dat moment de humor niet uit het oog verloren (let vooral op de rol die het smalle, tengere ventje van het pasgetrouwde koppel hierin speelt), waardoor je deze plotselinge twist makkelijker accepteert en de film nog altijd met een goed gevoel uitkijkt.

Waardering: *** half

BEELD
De Spooktrein dateert uit 1939 en de beeldband is tot op heden nimmer grondig gerestaureerd. De kwaliteit is dan ook matig en wisselvallig. Het contrast en zwartniveau zijn matig, waardoor ook de scherpte bij lange na niet optimaal is.  Zoals te verwachten bevat de print redelijk wat vuil in de vorm van spetters, ‘cigarette burns’ en andere beschadigingen. Gelukkig nemen deze slechts in een beperkt aantal scènes de overhand en is het geheel in zijn algemeenheid nog goed te volgen en te bekijken. Af en toe verspringt de film even en lijken een aantal shots overgeslagen te worden, waardoor we een deel van een dialoog of scène missen. Essentieel voor het verloop van het verhaal blijkt dit echter niet. Er is geen ondertiteltrack aanwezig.

GELUID
Het geluid staat in een Dolby Digital 2.0 (224 kb/s) track op de dvd. De track heeft last van een redelijke portie ruis en incidenteel zijn er kleine beschadigingen te horen. De dialogen zijn over het geheel gezien goed te volgen, al zal men door de achtergrondruis soms last kunnen hebben om alles goed te verstaan. De kwaliteit is echter nog goed genoeg om de film te kunnen volgen.

EXTRA’S
Ook deze film uit de reeks ‘Nederlandse Filmklassiekers’ heeft een aantal statische extra’s meegekregen. Het menu van de dvd is simpel vormgegeven met een achtergrondfoto uit de film. De film zelf is opgedeeld in zes hoofdstukken. Via het menu is er de mogelijkheid om de film af te spelen, naar de hoofdstukindeling, of naar het extra menu te gaan. Wanneer je deze laatste mogelijkheid kiest, zijn er een viertal extra’s waar je uit kunt kiezen.

Als eerste vinden we een tekstscherm terug met de nodige achtergrondinformatie over de film. Hierin wordt in vier pagina’s informatie gegeven over de productie. Ook wordt er nog een opsomming gegeven van de cast en crew van de film. Het tweede tekstscherm gaat over de komst van de geluidsfilm. Deze neemt drie pagina’s in beslag. Twee leuke toevoegingen, waarbij het jammer is dat het gebruikte lettertype wel erg klein is. Naast deze twee tekstschermen vinden we een fotogalerie terug, waarbij in anderhalve minuut een aantal foto’s uit de film op het scherm voorbij komen. Als laatste treffen we trailers aan voor Op Stap en Bleeke Bet.

Speelduur
ca. 63 minuten
Distributie
TDM Entertainment
Filmmuseum
Release datum DVD
25 januari 2007
Verpakking
Keepcase
Regio
2
Beeld
4:3 Fullscreen
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Geen
Extra’s
Tekstschermen
Fotogalerij
Trailers

Met dank aan TDM Entertainment voor het beschikbaar stellen van deze DVD !