In 1979 gaven Rutger Hauer en Rijk de Gooijer amusant gestalte aan het legendarische politieduo Grijpstra & De Gier in de gelijknamige speelfilm. In de vermakelijke en met name in de eerste twee seizoenen meeslepende RTL-serie Grijpstra & De Gier, die liep van 2004 tot 2007, doen Roef Ragas en Jack Wouterse hetzelfde.

Grijpstra & De Gier
Jan Willem van de Wetering schreef in de periode 1974-1996 vele boeken rondom het dwarse  rechercheursduo Grijpstra & De Gier. In 1974-1975 schreef hij in razend tempo de vier eerste avonturen, waarvan ‘Het Lijk in de Haarlemmerhouttuinen’ in 1979 werd verfilmd. De auteur baseerde zijn verhalen vaak op situaties uit de dagelijkse praktijk; Van de Wetering bracht in de jaren zeventig enkele jaren door bij de vrijwillige gemeentepolitie.

De boeken vielen op door hun geestige en directe stijl, de twee hoofdpersonages door hun dwarsheid en anarchistische houding. Grijpstra is een veertiger, getrouwd en vader. Hij is een rustige, zwaarmoedige man. De Gier is alleenstaand en in de dertig. Hij is een impulsieve man die heel open in het leven staat. In veel zijn de twee elkaars tegenpolen, maar samen zijn ze een sterke eenheid.

In de verhalen van Van de Wetering spelen niet alleen de moordzaken een grote rol, maar ook hoe het werk de rechercheurs beïnvloedt in hun dagelijkse leven en hoe hun dagelijkse leven hun werk beïnvloedt. De personen en situaties waarmee ze te maken krijgen zorgen ook voor gewetensconflicten, en brengt ze af en toe ook in conflict met elkaar.

De film
Toen in 1975 ‘Het Lijk in de Haarlemmerhouttuinen’ verscheen zag producent Rob Houwer er direct brood in. In eerste instantie benaderde hij Paul Verhoeven – met wie hij eerder Wat zien ik!? (1971) en Turks Fruit (1973) had gemaakt – voor de regie. Die zag in het boek van Van de Wetering echter vooral een harde, smerige ‘Dirty Harry’-film, wat Houwer op het spoor bracht van de (op het oog) meer lichtzinnige Wim Verstappen (Blue Movie, Alicia). Voor de hoofdrollen contracteerde hij Rutger Hauer en Rijk de Gooijer.

Samen met Verstappen schreef Houwer vervolgens een scenario, met wat drama, actie, maar vooral humor. De film ging op 20 september 1979 in première. Schrijver Jan Willem van de Wetering toonde zich begeesterd door het resultaat en verkoos de film zelfs boven zijn eigen boek. De pers was minder enthousiast en noemde het verhaal onlogisch, cliché en oppervlakkig. Het publiek bleek echter wel warm te lopen voor de twee hartverwarmende smerissen en met 657.678 bezoekers werd de film het succes van 1979.

De serie
Na een mislukt speelfilmvervolg in 1986 (De Ratelrat) besloten RTL en Endemol vlak na de eeuwwisseling Grijpstra & De Gier nieuw leven in te blazen in een niet alleen spannende, maar ook komische dramaserie. Voor de hoofdrollen werden Jack Wouterse en Roef Ragas benaderd. Het bleek een gouden greep: al snel werd Grijpstra & De Gier, waarvan het eerste seizoen in 2004 werd uitgezonden, een groot succes.

Grijpstra & De Gier kent, net als haar populaire genregenoot Baantjer, een vaste structuur en terugkerende personages en handelingen. Zo staat in het gros van de aflevering een moord centraal, wordt er geregeld een muzikaal intermezzo verzorgd door beide rechercheurs, bespreken ze de zaak standaard onder het genot van een hapje en drankje bij ‘Broodje Fred’ en eindigen de afleveringen op het veerpont, waar Grijpstra en De Gier hun weg vinden naar het dagelijkse leven.

Net als in de speelfilm uit 1979, waarin Hauer en De Gooijer de hoofdrollen vertolkten, wordt de serie met verve gedragen door de twee hoofdrolspelers. Jack Wouterse is (droog)komisch en innemend als ervaren en soms wat norse Grijpstra, terwijl Ragas (in het vierde en laatste seizoen meer dan aardig vervangen door de enthousiaste Waldemar Torenstra) de meer zorge- en roekeloze De Gier goed gestalte geeft. En niet geheel onbelangrijk: de chemie tussen beide acteurs is sterk en zorgt voor een fijne wisselwerking.

Na een sterk eerste en tweede seizoen, waarin niet alleen de intriges van hoog niveau zijn maar het geheel ook bijzonder filmisch oogt, weet de serie in het derde en vierde seizoen haar televisie-oorsprong echter niet meer te verhullen. Het geheel oogt minder stijlvast, is oppervlakkiger geschreven en doet zodoende, zowel qua productie als scenariotechnisch, te veel concessies naar de televisie(kijker). De middelmaat wordt hierna nog maar zelden ontstegen, maar vermakelijk blijft het – met name door Wouterse – wel.

Speelduur
ca. 2100 minuten
Distributie
Indies Home Entertainment
Release datum DVD
2 maart 2011
Verpakking
Slimcases met kartonnen omhulsel
Regio
2
Beeld
Letterboxed 16:9 (seizoen 1)
Anomorphic 16:9 (seizoenen 2 t/m 4)
Geluid
Dolby Digital 5.1 Unwrapped – Nederlands
Ondertiteling
Geen
Extra’s
Geen

Met dank aan Indies Home Entertainment voor het beschikbaar stellen van deze DVD !

Indies Homes Entertainment bracht de vier seizoenen van Grijpstra & De Gier eerder los uit op DVD. Ook zijn er losse uitgaven te koop van DVD’s met daarop drie of vier afleveringen. De speelfilm uit 1979 verscheen ook bij Indies op DVD, als onderdeel van de Rob Houwer Filmcollectie.