FILM
De film Het Bittere Kruid van Kees van Oostrum vertelt het verhaal van het Joodse meisje Sara tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wanneer Sara na een verblijf in een sanatorium terugkeert naar haar ouderlijk huis in Amersfoort komt ze steeds meer in aanraking met de Duitse Bezetters. De maatregelen die de Duitsers treffen worden steeds harder. Het begint nog onschuldig met het dragen van een Jodenster, maar uiteindelijk wordt de familie uiteengerukt wanneer Sara’s ouders zich moeten melden voor een woning in de Amsterdamse getto. David beseft dat dit het einde van de familie kan betekenen en doet er alles aan om aan de Duitsers te ontsnappen. De ouders van Sara echter berusten in hun lot en proberen van de resterende tijd het beste te maken. Ze vertrekken naar Amsterdam.
Van Oostrum schetst een integer en sober beeld van een doorsnee Joodse familie gedurende de Tweede Wereldoorlog. De sfeer is uitermate goed getroffen. In het begin zijn de decors vredig en rustig, naar het einde toe worden deze steeds grimmiger en drukker en onderstrepen de dreiging van de Duitse bezetter. Sara wordt gespeeld door Ester Spitz die, op wat kleine bijrolletjes na, nog geen enkele filmervaring had. Ze speelt haar rol met overtuiging en weet het ingetogen karakter van haar personage goed over te brengen. Een echte vuurproef is het echter niet geweest omdat de film daarvoor gewoon te oppervlakkig aandoet. Het drama blijft achterwege en er wordt niet al te diep ingegaan op de karakters en gevoelens van de hoofdpersonen. Gerard Thoolen en Kitty Courbois spelen de vader en moeder van Sara. Zoals we mogen verwachten doen zij dit naar behoren. Vooral Thoolen weet door zijn charismatische verschijning de vader van een extra dimensie te voorzien.
De muziek, gecomponeerd door Loek Dikker, is van uitzonderlijke klasse en het moet gezegd: op cd komt de score nog beter tot zijn recht. Het valt enigszins te begrijpen dat Dikker naar de rechter stapte omdat hij vond dat zijn score verminkt was door Houwer. Toch blijft er een uitstekende begeleidende en sfeervolle score over. Ook het camerawerk versterkt de mooie, sobere sfeer. Alles is rustig en donker gefilmd.
De titel doet vermoeden dat het hier gaat om een verfilming van het boek van Marga Minco, maar de scenaristen Kees van Oostrum en Maurice Noel hebben vrijwel elke verhaallijn veranderd. Zo is bijvoorbeeld Greet (de vriendin van Sara, wiens vader fanatiek NSB-er is) in het boek niet terug te vinden. Een vergelijking met het boek is dan ook niet of nauwelijks te maken. Minco was allerminst gelukkig met de verfilming en distantieerde zich ervan door middel van een tekst op de titelrol.
Het Bittere Kruid is in bijna alle opzichten te vlak, wat ook wel weer zijn charme heeft, maar weet daardoor niet geheel te overtuigen. Ondanks de tekortkomingen is de film uniek in haar genre: het lot van een Joodse familie tijdens de Tweede Wereldoorlog is zelden vanuit een dergelijk standpunt belicht.
Waardering: *** half
FILMGESCHIEDENIS
Kees van Oostrum was al enige tijd geïnteresseerd in Het Bittere Kruid van Marga Minco. Samen met Maurice Noel werkte hij jarenlang aan een geschikt scenario. Toen ze uiteindelijk tevreden waren over het resultaat benaderde Van Oostrum Hans Klap, destijds directeur van de Filmacademie. Klap schoof vervolgens Houwer naar voren en zo begon het balletje te rollen. Aan het oorspronkelijke verhaal zijn veel aanpassingen gedaan, waar niet iedereen tevreden over was. Vooral Minco zelf was allerminst gelukkig en trachtte via de rechter de film buiten de roulatie te houden. Ook componist Loek Dikker stapte naar de rechter. Beide keren werden producent en filmmaker in het gelijk gesteld, alleen Marga Minco mocht zich via een tekst op de titelrol van de film distantiëren. Toen de film uiteindelijk in première ging op 25 april 1985 waren de reacties van de pers pover. Ook het publiek bleef grotendeels weg, er werden slechts 38.230 betalende bezoekers geteld. Van Oostrum keerde teleurgesteld terug naar de Verenigde Staten, samen met hoofdrolspeelster Ester Spitz overigens, die intussen zijn vriendin was geworden.
BEELD
Ondanks dat door het niet anamorfe karakter van het beeld er helaas niet optimaal gebruik wordt gemaakt van de aanwezige beeldlijnen, oogt het beeld van deze dvd redelijk goed. De kleuren zien er mooi helder uit en de scherpte en detaillering zijn ruim voldoende. Spetters en vuil zijn tot het minimum beperkt. Af en toe oogt het geheel wat aan de donkere kant. Slordig dat Indies wederom een verkeerde beeldverhouding op de hoes vermeldt. Er is geen ondertiteltrack aanwezig.
GELUID
Het geluid staat in een mono Dolby Digital 2.0 (224 kb/s) op de dvd. Ook de geluidstrack is redelijk te noemen. Beschadigingen zijn niet aan de orde, wel is er een lichte ruis waarneembaar op de achtergrond. De dialogen zijn goed verstaanbaar. De muziek van Loek Dikker komt door het beperkte bereik niet helemaal tot zijn recht. Desalniettemin klinkt de soundtrack mooi warm.
EXTRA’S
De film is verdeeld in een schamele 5 hoofdstukken. Het menu bestaat uit een statisch plaatje, dat hetzelfde is als de cover van de dvd. Er is geen achtergrondmuziek aanwezig in het menu. De enige extra op de dvd betreft de originele bioscooptrailer.
De dvd zit verpakt in een keepcase met daaromheen een kartonnen slipcase. Het geheel ziet er stijlvol uit. Bij de dvd zit een inlay van 2 pagina’s met daarin achtergrondinformatie over producent, regisseur, schrijver, hoofdrolspelers en wat stukken uit (enkel positieve) recensies. Leuke extra, die wat mij betreft standaard (wat uitgebreider) mag worden ingevoerd bij elke film.
Speelduur
ca. 83 minuten
Distributie
Indies Home Entertainment
Release datum DVD
19 april 2005
Verpakking
Keepcase met kartonnen slipcase
Regio
2
Beeld
1,60:1 Letterboxed
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Geen
Extra’s
Originele bioscooptrailer
Achtergrondinformatie
Reacties zijn gesloten.