FILM
Al sinds het begin van de Nederlandse filmindustrie – die we voor het gemak even laten ontstaan in 1934, toen de geluidsfilm haar intrede deed – is Kees Brusse actief betrokken in de film- en televisiewereld. Zijn rol in de beginperiode is beperkt en vrijwel onopgemerkt gebleven. In Merijntje Gijzen’s Jeugd (1936), onder regie van Kurt Gerron, speelde hij op elfjarige leeftijd een van de vriendjes van Merijntje, om vervolgens pas in 1950 weer op het witte doek te verschijnen. Oorzaken hiervoor waren Brusse’s jonge leeftijd en de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog kwam de filmproductie maar moeizaam op gang; pas eind jaren vijftig, met de introductie van Bert Haanstra en Fons Rademakers, vormden zich de eerste tekenen van herstel.

 

Van de acteurs die de Nederlandse filmwereld na de Tweede Wereldoorlog heeft voortgebracht, is Kees Brusse ongetwijfeld één van de meest bekende. Van de jaren vijftig tot en met zeventig speelde hij in tal van belangrijke en succesvolle speelfilms, waaronder De Dijk is dicht (1950), Ciske de Rat (1955), De Overval (1962), Blue Movie (1971), Dakota (1974) en Dokter Pulder zaait Papavers (1975). In de drie decennia die daarop volgden, was hij voornamelijk op televisie te bewonderen. Door deze veelvuldige verschijningen op het witte doek en kleine scherm heeft Brusse niet alleen zijn stempel gedrukt op de Nederlandse filmgeschiedenis, tevens zorgde hij voor een compleet nieuwe acteerstijl: tegenover het theatrale acteerwerk van de jaren dertig zette Brusse, gesteund door zijn natuurlijke uitstraling, een subtiele en fijngevoelige manier van acteren. Meest treffende en symbolische voorbeeld hiervan betreft zijn optreden in de serie Mensen zoals jij en ik. Van trambestuurder tot oplichter en van postbode tot politie-agent: elk personage dat Brusse aanneemt verandert in een herkenbaar en levensecht mens.

 

Het is ook met deze intentie geweest dat Brusse de film Kermis in de Regen (1962) regisseerde. Het moest ‘een gewone film voor de gewone mens’ worden, waarbij de dagelijkse, herkenbare handelingen een grote rol zouden spelen. Als uitgangspunt koos hij de misdaadroman ‘Kermis in de Regen’ van Joop van den Broek. Tijdens een onschuldige autodiefstal vermoordt de jonge kruimeldief Freddy Freese min of meer per ongeluk de eigenaar van de auto. De jonge typiste Annie Holst is getuige. Wanneer Freddy haar later bij toeval weer ziet, wordt hij bang en blijft het voorval hem achtervolgen. Langzaam gaat het van kwaad tot erger met Freddy en hij ziet geen andere mogelijkheid dan Annie te laten vermoorden. Brusse brengt de handelingen van Freddy en consorten sfeervol in beeld, maar laat zich te veel verleiden tot allerlei zijsprongen in het verhaal.

 

Waar de Nederlandse film tot aan begin jaren zestig voornamelijk bestond uit komedies en familiedrama’s, werd er met Het Mes, Rififi in Amsterdam en Kermis in de Regen een andere weg ingeslagen. Misdaad werd plots een populair genre. Toch probeerde elke regisseur het genre een eigen kleur mee te geven. Zo concentreert Rademakers zich in eerstgenoemde film vooral op de dramatische motieven en gevolgen, bedient Korporaal zich in Rififi in Amsterdam van de nodige humor en benadrukt Kees Brusse in Kermis in de Regen het burgerlijke en kleinmenselijke aspect. Niet de misdaad zelf staat centraal, ook het dagelijkse leven van de criminelen speelt een grote rol.

 

Een gevolg hiervan is dat het scenario van de film zichzelf verliest in de vele zijsprongen die erin beschreven staan. Na de ongelukkige dood van de auto-eigenaar en de planning van de moord op getuige Annie, verdwijnt plots de samenhang tussen de getoonde fragmenten. Door de keuze om het leven van een aantal hoofdpersonages zorgvuldig neer te zetten, valt het scenario uiteen in losstaande sequenties, waarbij er weinig verband zit tussen de handelingen en motieven van de betreffende personages. Een rode draad is er aldus wel, maar deze vormt echter geen leidraad voor het verhaal. Dodelijk voor het tempo of de attentie van de kijker is dit niet, daar Brusse zich voorziet van een prachtige zwart-wit fotografie, sfeervolle muziek en een stel uitstekende acteurs.

 

De hoofdrollen in Kermis in de Regen worden gespeeld door Guido de Moor, Ko van Dijk en André van den Heuvel. Net als de regisseur, spelen ook zij bijzonder naturel en subtiel. Brusse heeft het zelfs voor elkaar gekregen de extravagante en vaak groots spelende toneelacteur Van Dijk subtiel en ingehouden spel te laten tonen. Vooral de scènes waarin zijn personage lijnrecht tegenover zijn vrouw staat zijn fraai gespeeld. De stilte die er tussen beide heerst en de subtiele blikken die worden uitgewisseld zeggen meer dan duizend woorden. De kille en moeizame sfeer wordt uitstekend neergezet. Het is dan ook jammer dat Brusse zijn oorspronkelijke streven – een gewone film voor de gewone mens vervaardigen – situeert in een misdaadverhaal. Zijn talent en vermogen om een tijdsbeeld en (menselijke) sfeer te vangen, zijn beter gebaat bij een klein, integer drama, of in ieder geval een goed geconstrueerd verhaal.

 

Waardering: ***

 

 

BEELD
De beeldband van deze dvd maakt een verrassend frisse indruk. Op een regelmatige stroom aan spettertjes en filmspots na is de print vrij van beschadigingen en maakt ze vooral indruk door de opvallende mate van contrast en helderheid. Het zwartniveau varieert van scène tot scène, maar is gemiddeld genomen meer dan acceptabel. Voor een film uit 1962 een verrassend goede print.

 

 

GELUID
Op het geluid valt eveneens weinig aan te merken. De als Dolby Digital 2.0 gecodeerde track voldoet en brengt de dialogen op een heldere manier over. Vanzelfsprekend blinkt het geluid niet uit in dynamiek of diepte, maar beschadigingen doen zich nergens voor.

 

 

 

EXTRA’S
Zoals elke release uit de reeks ‘Nederlandse Filmklassiekers’ kent ook Kermis in de Regen een statisch menu, waarbij de kijker de mogelijkheid heeft de film te starten, naar de scène-selectie te gaan, of het extra-menu te bereiken. Wanneer men voor deze laatste optie kiest, heeft men de keuze uit een fotogalerie en een aantal tekstschermen met daarop achtergrondinformatie over Kees Brusse en de film.

 

 

Speelduur
ca. 83 minuten
Distributie
TDM Entertainment
Filmmuseum
Release datum DVD
21 februari 2008
Verpakking
Keepcase
Regio
2
Beeld
4:3 Fullscreen
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Geen
Extra’s
Tekstschermen
Fotogalerie

 

Met dank aan TDM Entertainment voor het beschikbaar stellen van deze DVD!