FILM
De populariteit van Wim Sonneveld nam in de jaren vijftig van de vorige eeuw grootse vormen aan. Vooral zijn radiotypetje Willem Parel bleek een doorslaand succes. Sonneveld zelf had echter al snel genoeg van de creatie omdat hij naar eigen zeggen te eenzijdig geassocieerd werd met het typetje van de Amsterdamse orgeldraaier. Door middel van de speelfilm Het Wonderlijke Leven van Willem Parel (1955) nam de cabaretier afscheid van zijn typetje en ging tegelijkertijd een van zijn grootste wensen in vervulling: het maken van een eigen speelfilm. Onder de regie van Gerard Rutten bleek de opnameperiode echter een slijtageslag voor Sonneveld. Pas achttien jaar later probeerde hij het opnieuw, dit keer met Op de Hollandse Toer.

Sonneveld had geleerd van zijn vorige ervaring en stond erop dat er om hem heen een deskundig team bijeengebracht zou worden, zodat hij zich zelf volledig kon richten op het acteren. Het productiebedrijf City-Film zag mogelijkheden met de persoon Sonneveld en trok voor de regie de Engelse regisseur Harry Booth aan, die vooral bekendheid genoot door de komische en pikante BBC-serie On the Buses. Voor het scenario tekenden Alan Hackney en Friso Wiegersma. Sonneveld gaf hierbij enkele adviezen.

Op de Hollandse Toer vertelt het verhaal van Robbie van Henegouwen de Boer – degelijk en komisch neergezet door Wim Sonneveld -, boekhouder bij reisbureau ‘Bon Voyage Tours’. Bij toeval wordt Robbie echter door de directeur aangesteld als de nieuwe reisleider, die een groep toeristen door Nederland moet gidsen. De bustrip verloopt niet zonder de nodige verwikkelingen: Robbie wordt achterna gezeten door een hitsige Amerikaanse dame, krijgt het aan de stok met de dronken buschauffeur en krijgt  van twee overbezorgde ouders de opdracht hun dochter in de gaten te houden.

Toen de film op 20 december 1973 in première ging, was de kritiek niet mals. Vooral Sonneveld had het flink te verduren. Onterecht, want Sonneveld is juist een van de weinige positieve elementen van de film. Zijn spel is gedoseerd, zijn mimiek en timing perfect en het is duidelijk zichtbaar dat hij plezier had in de onderneming. Helaas kan dit alles niet voorkomen dat de film door het weinig verrassende en fragmentarische scenario vaak bijzonder flauw en gemakkelijk aanvoelt. Het scenario is overigens compleet afgestemd op Sonneveld: naast het feit dat hij vrijwel continue in beeld is, krijgt hij ook enkele malen de gelegenheid om een liedje op te voeren.

Het basisidee van de film schept veel mogelijkheden: Nederland biedt genoeg locaties waar de reisleider en zijn groep toeristen het ene na het andere avontuur kunnen beleven. Het is dan ook niet zo gek dat de film  meer een soort aaneenrijging van allerlei sketches is en daardoor als los zand aan elkaar hangt. Dit is op zich geen bezwaar, ware het niet dat vrijwel al deze sketches bijzonder flauw en voorspelbaar zijn en bovendien veel te lang duren. De paar sketches die wel redelijk weten te boeien (het bezoek aan het museum, het Ajax stadion en aan het plaatsje Marken) worden dan weer zo lang uitgerekt – waardoor de ene na de andere herhaling optreedt – dat ook daar na enige tijd de verveling toeslaat.

De film begint nochtans vrolijk, met heerlijke eigentijdse beelden van het Amsterdam anno 1973, doordrenkt met mooie, levendige kleuren en een onbezorgde sfeer. Ook de scène die daarop volgt zorgt ervoor dat je er als kijker even goed voor gaat zitten. We zien Sonneveld – die door zijn zelfverzekerde en komische verschijning meteen de aandacht naar zich toe trekt – in zijn appartement in Amsterdam op een goed op elkaar afgestemde manier goochelen met allerlei rekwisieten uit zijn omgeving. Deze levendigheid in kleuren en spel blijft vervolgens bestaan, maar zodra Sonneveld als reisleider in contact komt met de toeristen, slaat de schrik je om het hart. Qua spel wordt het allemaal té levendig: de drukke en dik aangezette manier waarop elk van de toeristen praat en beweegt doen denken aan de knulligheid van het acteerwerk uit televisiesketches van de jaren vijftig. Zelfs Joop Doderer weet geen rust in zijn spel te leggen. Voor velen zijn deze sketches en bijgevolg de aangezette karakters en speelwijze wellicht nostalgisch, maar voor minstens zovelen zijn ze gewoon vervelend en storend.

Deze onoverzichtelijkheid is ook een gevolg van de rommelige regie van Harry Booth, die op veel momenten niet lijkt te hebben geweten waar het nu werkelijk om draaide. Het is dat Wim Sonneveld de film nog enigszins redt en dat de aanblik van Nederland anno 1973 interessant en leuk is om te zien, want voor de rest stelt de film helaas teleur. Voor een komedie is de grapdichtheid veel te laag, het aantal komische situaties nihil en duurt de film eigenlijk zo’n twintig minuten te lang. Sonneveld had beter verdiend.

Waardering: **

ACHTERGRONDINFORMATIE
Voor een making of van Op de Hollandse Toer klik hier.

BEELD
Laten we beginnen met het melden van het positieve aan het beeld van deze dvd: de film is namelijk anamorf in de beeldverhouding 1,78:1 vastgelegd op de dvd, en dus niet 4:3 Fullscreen zoals de hoestekst ons wil doen laten geloven. Hierdoor wordt er optimaal gebruikt gemaakt van het aantal aanwezige beeldlijnen van de televisie. Buiten dit valt er echter weinig positiefs over de kwaliteit te zeggen. Enkel de kleurbalans stemt nog tot tevredenheid. Detail en scherpte zijn matig en beeldbeschadigingen in de vorm van spetters en vlekjes doen zich geregeld voor. Ook beeldruis is vrij prominent aanwezig. Daarnaast heeft de print last van het zogenaamde gibb-effect en ghosting. Beide zijn een gevolg van een slechte compressie en uiten zich respectievelijk in korreltjes rondom scherpe randen en ghosting in bewegende beelden: het lijkt net of de bewegende objecten een spoor achterlaten. Er is geen ondertiteling aanwezig, ook niet op de momenten dat er Duits of Engels gesproken wordt.

GELUID
Het geluid staat in een Dolby Digital 2.0 (224 kb/s) track op de dvd. Ondanks dat de film de jongste is uit de reeks ‘Nederlandse Filmklassiekers’, is de kwaliteit van het geluidsspoor niet meer al te best. Dit zal echter ook veel te maken hebben met de matige geluidsmixage van de productie, waarbij de achtergrondgeluiden en -muziek de dialogen vaak overstemmen. Door het zeer beperkte frequentiebereik klinken de dialogen schel en zijn ze regelmatig wat moeilijk te volgen. Erg warm en dynamisch klinkt het spoor ook niet.

EXTRA’S
Via het statische menu van de dvd is er de mogelijkheid de film af te spelen, een van de zes geselecteerde scènes te kiezen of naar het extra-menu te gaan. Wanneer men deze laatste mogelijkheid kiest, is er de keuze uit een tweetal extra’s. Deze bestaan uit een kleine fotogalerie, met daarin wat originele filmstills en een foto van de première,  en een informatieve lap tekst over de productie en – in dit geval met name – Wim Sonneveld.

Speelduur
ca. 98 minuten
Distributie
TDM Entertainment
Filmmuseum
Release datum DVD
23 oktober 2007
Verpakking
Keepcase
Regio
2
Beeld
16:9 anamorf (1,78)
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Geen
Extra’s
Tekstschermen
Fotogalerij

Met dank aan TDM Entertainment voor het beschikbaar stellen van deze DVD !