FILM
Regisseuse Nouchka van Brakel en producent Matthijs van Heijningen werkten eerder samen aan Zwaarmoedige Verhalen, Het Debuut en Een Vrouw als Eva. Toen Van Heijningen het boek Van de Koele Meren des Doods onder ogen kreeg, dacht hij meteen aan Van Brakel. Deze ging direct aan de slag en schreef samen met Ton Vorstenbosch het scenario. De hoofdrol moest en zou gaan naar de nog jonge, maar toch al ervaren, Renée Soutendijk. De film staat vandaag de dag te boek als een van de grootste klassiekers van eigen bodem. Voor Bridge Pictures was dit anno 2002 een reden om de titel als een van de eerste Nederlandse films op dvd uit te brengen.

Hedwig groeit op in de tweede helft van de 19de eeuw. Ze leeft in een bemiddeld en beschermd milieu. Op jonge leeftijd moet ze het al stellen zonder de zorgen van haar moeder. Ze wordt opgevoed door een gouvernante die haar weinig ruimte en vrijheid geeft. Haar jeugd heeft een verstikkende invloed op haar verdere leven. Na de liefde van de schilder Johan te hebben afgewezen uit angst voor het lichamelijke, huwt Hedwig de notaris Gerard. Dit huwelijk maakt Hedwig zo nodig nog ongelukkiger. Redding vindt ze bij haar jeugdvriend Ritsaart, een pianist. Als ze bevalt van een baby blijkt al snel dat het kind niet lang te leven heeft. Als het kind vervolgens sterft, breekt Hedwig helemaal. Ze belandt in een inrichting en draait hier helemaal door. Daar begint ze een relatie met haar dokter en raakt verslaafd aan de morfine.

Voor de derde bioscoopfilm van Nouchka van Brakel zocht Van Heijningen de roman Van de Koele Meren des Doods van Frederik van Eeden uit. Deze psychologische vertelling van het leven van Hedwig Marga de Fontayne behoort tot een van de betere werken van de Nederlandse literatuur. Van Brakel voorzag de film van een persoonlijke boodschap door het geheel een wat feministische inslag te geven. De wijze waarop de regisseuse dit zware verhaal vertaalde naar het grote doek verdient alle lof. Op wat schoonheidsfoutjes na is het een aparte en indrukwekkende film geworden.

Van de Koele Meren des Doods is een meeslepend drama met een glansrol van Renée Soutendijk. De vertolking van het labiele personage Hedwig is waarschijnlijk haar beste tot nu toe. Met veel gevoel en gedoseerd spel zorgt ze voor veel indrukwekkende momenten. Meest memorabele is de scène in de inrichting waar ze compleet doordraait. Een van de mooiste scènes uit de (Nederlandse) filmgeschiedenis. De overige rollen worden opgevuld door veel bekende en grote namen als Derek de Lint, Peter Faber en Erik van ’t Wout.

De fotografie is door de schitterende decors, dito kostuums en het fabuleuze camerawerk van Theo van de Sande een lust voor het oog. Bijna elk plaatje is er een om je vingers bij af te likken. De muziek van Erik van der Wurff is prachtig. Van der Wurff is net als Pim Koopman een componist die jammer genoeg bij maar weinig films de kans kreeg om zijn kunsten te vertonen. Met een mooi, dramatisch sterk pianothema versterkt hij de sleur waarin Hedwig terecht komt.

“De geschiedenis van een vrouw. Hoe zij zocht de Koele Meren des Doods, waar verlossing is, en hoe zij die vond.”

Van de Koele Meren des Doods: een klassieker bij uitstek.

Waardering: ****

FILMGESCHIEDENIS
Met een budget van slechts negenhonderdduizend euro (een kleine twee miljoen gulden) een historische film maken die weelderig moest ogen; het is vragen om problemen. Die bleven dan ook niet uit. Producent Matthijs van Heijningen en regisseuse Nouchka van Brakel lagen gedurende de productie vaak met elkaar in de clinch. De eerste maakte zich zorgen om het kostenplaatje en de tweede om de artistieke waarde van het geheel. Het ging zelfs zover dat de medewerkers besloten om het werk stil te leggen na een woede-uitbarsting van de producent in het filmblad Skoop; Van Heijningen noemde de betrokkenen ‘luie donders’ en beschuldigde hen van amateurisme. Pas nadat de producent zich openlijk verontschuldigde, pakte men het werk weer op. Na al dit geruzie en de vele problemen en beperkingen kwam alles toch nog goed. Na de voltooiing van Van de Koele Meren des Doods feliciteerde Van Heijningen de medewerkers in een paginagrote advertentie met het resultaat en deden de medewerkers hetzelfde richting de producent. En niet geheel ten onrechte: de film is op bijna elk vlak van hoog niveau. Niet alleen de pers was enthousiast, ook aan de kassa deed de film goede zaken: Van de Koele Meren des Dood werd met 602.637 bezoekers de best bezochte film van 1982.

Voor een interview met de componist van de filmmuziek, Erik van der Wurff, klik hier. Voor een bespreking van de dvd van de serieversie klik hier.

BEELD
Het beeld van deze dvd is helaas belabberd van kwaliteit. De gemiddelde videoband ziet er zelfs nog beter uit. De print oogt erg wazig en zit vol met beschadigingen en spetters. Op momenten zijn er zelfs complete vervagingen van het beeldoppervlak zichtbaar! De detaillering en scherpte laten derhalve veel te wensen over en het contrast en zwartniveau zijn ook ver beneden het gemiddelde niveau. Er is Nederlandse ondertiteling zichtbaar op momenten dat er een vreemde taal gesproken wordt. Deze staat niet prettig en ingebrand in beeld.

GELUID
De film is voorzien van een Dolby Digital 2.0 track (192 kb/s). Ook de geluidsband is van bedenkelijk niveau. De frequentie is beperkt en de track kent weinig diepte en detail. De mooie soundtrack van Erik van der Wurff wordt hierdoor bijna verknoeid. Het is een verademing de track te mogen beluisteren via een cd. Ondanks de duidelijk aanwezige ruis zijn de dialogen nog goed te volgen.

EXTRA’S
De dvd bevat geen extra’s. De film is opgedeeld in slechts vier hoofdstukken. Het is wachten en hopen op een nieuwe release met gerestaureerd beeld en geluid en een paar mooie extra’s. Deze film verdient meer dan deze dvd van bedenkelijk niveau.

Speelduur
ca. 119 minuten
Distributie
Bridge Entertainment
Release datum DVD
25 juni 2002
Verpakking
Keepcase
Regio
2
Beeld
4:3 Letterboxed
Geluid
Dolby Digital 2.0 – Nederlands
Ondertiteling
Geen
Extra’s
Geen

Met dank aan Bridge Entertainment voor het beschikbaar stellen van deze DVD !