“Zwaarmoedige film vol van innerlijke schoonheid”
Alleen in de menselijke, voor iedereen herkenbare situaties lijkt Angst op Michiel van Erps eerdere, meer humoristische films als Pretpark Nederland (2006) en File (2008). De nieuwe documentaire van Van Erp is een benauwende lijdensweg.
Angsten
Angst geeft een beeld van mensen met een angststoornis, zoals Dieuwke (23), die altijd straalt, ook al voelt ze zich verre van goed. Per dag staat ze een uur of drie onder de douche, want ze is bang om vies gevonden te worden. Soms zit ze hele dagen in de sportschool, bevreesd als ze is om afgekeurd te worden om haar uiterlijk. Vertederend is ze, maar erg meelijwekkend.
In een traag tempo schetst Michiel van Erp een ruw beeld van haar en andere personen. Nienke wil alles perfect doen, John heeft hoogtevrees en durft zelfs de trap niet af, Gerard is bang voor buitenlanders, hij heeft al moeite met een cassière met een hoofddoekje. Van Erp zet de personen in contrast met de stad waarin ze leven: de omgeving waarmee ze worstelen. Schone plaatjes van Amsterdam levert dat op, in intermezzo’s waarin de vertelstem van Arthur Japin het thema breder trekt, naar de hele maatschappij en haar inwoners. De angsten van de personages zullen voor velen herkenbaar zijn, zij het in een veel minder sterke vorm.
Vragen
Bijzonder is dat Van Erp in zijn film geen spanningsboog creëert omtrent de ontwikkeling van de personages. Angst presenteert geen rond verhaal: sommige personen lijken zich niet te ontwikkelen. De regisseur werkt niet in probleem-oplossing structuren, maar stelt, heel verstandig, het publiek slechts vragen over hun eigen leven en de mensen in de film. Die mogen bang zijn voor alles, dapper zijn ze zeker. Hoe wanhopig hun situatie ook is, ze proberen er steeds weer uit te komen.
Haanstra
Het zwaarmoedige Angst behandelt personen aan de rand van de samenleving, de zonderlingen. Eerder werk van Van Erp stond middenin de maatschappij en werd wel eens vergeleken met het werk van Bert Haanstra. Pretpark Nederland vertoonde sterke overeenkomsten met Haanstra’s Alleman (1963) in de humoristische en kritische manier waarop er naar Nederlanders gekeken werd, ondersteund door een ironische voice-over. Met Angst lijkt Van Erp voorgoed afscheid te nemen van het werk van Haanstra. De weg der zwaarmoedigheid betrad Bert Haanstra nooit, hij bleef ons land weergeven in al haar goedheid en folklore. Met prachtige beelden, want voor Neerlands eerste Oscarwinnaar moest elk shot perfect zijn. Michiel van Erp doet dit anders. De sfeervolle vogelperspectieven van nachtelijk Amsterdam staan in scherp contrast met de rest van de tamelijk rauwe opnames die veelal met handcamera’s geschoten zijn. De shots zijn niet gemaakt op schoonheid, maar op emotionele waarde. Angst en mededogen zijn emoties waarop Haanstra zelden inspeelde bij zijn publiek. Van Erp doet dit nu voor het eerst wel, en geslaagd. Angst biedt de kijker slechts sporadisch ruimte om naar lucht te happen in een enkele opgewektere scène.
Michiel van Erp hopt in Angst, net zoals in veel van zijn andere films, onophoudelijk van persoon naar persoon en weet de meeste hiervan goed uit te werken. Cinematografisch laat zijn film te wensen over. Angst slaagt vooral in het overbrengen van emoties, en daarom is Van Erp te bewonderen. De film drukt zwaar op de borst en laat haar publiek bedroefd en aangeslagen achter.
Waardering: *** half
Angst (2009) Regie: Michiel van Erp Scenario: René van ’t Erve en Michiel van Erp Producent: Monique Busman en Michiel van Erp Camera: Jelle Odé, Mark van Aller en Pim Hawinkels Verteller: Arthur Japin Muziek: Louis Ter Burg en Truus Melissen Montage: Hinne Brouwer Taal: Nederlands Duur van de film: 90 minuten / Kleur Te zien vanaf : 14 mei 2009 |
Reacties zijn gesloten.