“Een lichte toon met een knipoog”

 

Filmmaaksters. Ze blijven schaars. Gelukkig kent Nederland een aantal regisseuses die op regelmatige basis films maken. Zo ook Nicole van Kilsdonk, die vanaf eind jaren negentig een tiental korte en langere films maakte. Hoe Overleef Ik… mezelf? – naar de veel gelezen én veel geprezen boeken van Francine Oomen – is echter pas haar derde film die een bioscoop release kent. 

 

 

Groningen
Hoe Overleef ik … Mezelf? gaat over het dertienjarige meisje Rosa (debutante Jolijn van de Wiel), een kind van gescheiden ouders, die met haar moeder (Janni Goslinga) mee verhuist van Brabant naar Groningen. Een hele cultuurshock, zo lijkt het op het eerste gezicht. Niet alleen voor haar, maar ook voor haar omgeving. Rosa en haar moeder gaan in Groningen wonen bij moeders nieuwe vriend Alexander ‘Apenbil’ (Stefan de Walle), geheel tegen Rosa´s zin in natuurlijk. Gedurende de film  pubert Rosa erop los, waardoor ze nogal eens in problemen komt met niet alleen anderen, maar ook met zichzelf. Want tja, hoe overleef je jezelf nou eigenlijk? 

 

Door te rebelleren natuurlijk. Je zit niet voor niets in de puberteit. Puber Rosa komt in het begin van de film wat moeilijk op gang, maar wordt na verloop van tijd steeds beter qua spel. Zeker in de scènes waar ze één op één speelt met bijvoorbeeld haar tekenleraar op wie ze een oogje heeft (Dragen Bakema) of met haar moeder, is ze erg sterk. Ook lof voor Stefan de Walle, die opnieuw het archetype neerzet waar hij ontzettend goed in is: de goedwillende man, die zo hard zijn best doet gezag uit te stralen, maar hier van alle kanten in faalt.  Hij is politicus voor een Groen Links-achtige partij in de gemeenteraad, hij heeft uiteraard niet graag dat Rosa met d’r voeten op de tafel zit en ’s avonds wordt er boekweit en  vegaworst gegeten. En dit smaakt vast even vies als dat het klinkt.

 

Jeugd
Het is jammer dat de film wat opstartproblemen kent. Zoals gezegd heeft Rosa’s personage wat ontwikkeling nodig voordat het echt begint te lopen. Meer storend zijn de vele genreclichés, die niet nodig waren binnen deze film. Zonder de flauwe, overdreven Gronings pratende conciërge en de ontzettend karikaturale en clichématige meisjes in Rosa’s klas, had het ook prima gekund. Op sommige punten zorgen deze genreclichés voor meer problemen. Zo steelt Rosa vrij aan het begin van de film geld van haar stiefvader, zonder dat ze hier écht een reden voor heeft. Het drama is op dit punt nog niet in zo’n ver gevorderd stadium dat je deze actie als kijker begrijpt.

 

Er wordt in de film op een leuke manier ingespeeld op de hedendaagse jeugd, die vooral communiceert door middel van de elektronische snelweg. Door middel van e-mail, msn en mobieltjes, wordt er goed ingespeeld op iets dat de jeugd aan zal spreken. Er wordt volop gemaild, gepraat via webcams en gefotografeerd en gefilmd met de mobiele telefoon. Hierdoor krijgen gesprekken tussen twee mensen via een webcam een geheel nieuwe – en erg leuke – dimensie.

 

 

Stoer
Uiteraard hoeft Rosa haar puberteit niet in haar eentje te overleven. Ze krijgt veel hulp en advies van buitenaf en op vele bijzondere manieren. Er springt letterlijk een rood-harig meisje in Rosa’s leven dat wel heel erg op Rosa lijkt. Het is Rosa dan ook, maar dan in stoere vorm. Deze helpt Rosa op bepaalde momenten keuzes te maken, als ze voor een dilemma staat.  In dagdroom-achtige sequenties krijgt Rosa tevens adviezen van haar beste vriendin Esther, waar op een geestige manier tell-sell reclames, belspelletjes en Ophrah-achtige talkshows op de hak worden genomen. De voedingsdominee (die predikt voor een gezonde voeding elke ochtend), is hiervan een geestig voorbeeld.  

 

Ondanks de ellende die Rosa verder allemaal meemaakt (van een onbeantwoorde liefde, tot een nachtje in de cel en zelfs een nieuwe liefde) wordt het eigenlijk nooit echt ernstig. Van Kilsdonk blijft de lichte toon van haar vorige films ook hier behouden. Door de geestige tussenstukjes blijft de knipoog ten allen tijde aanwezig. Hierdoor vervalt de film nooit in zeikerig moralisme, zoals dit met genrebroeders als Afblijven en Timboektoe wel gebeurt. De enige échte moraal die daadwerkelijk uitgesproken wordt – met betrekking tot het pesten van Rosa – stoort dan ook totaal niet. Het is een zin die compleet klopt en in de lijn ligt van Rosa´s personage. En wees gerust: goed komen zal het, bij een film van Van Kilsdonk!

 

Waardering:
*** half

 

 

Hoe Overleef ik … Mezelf?  (2008) Regie: Nicole van Kilsdonk Scenario: Tamara Bos, naar de boeken van Francine Oomen Producent: Burny Bos, Michiel de Rooij en Sabine Veenendaal Camera: Danny Elsen Muziek: REC Sound Montage: Wouter Jansen Met: Jolijn van der Wiel, Janni Goslinga, Stefan de Walle, Mees Peijnenburg, Jadie Olieberg, Dragan Bagema e.v.a. Taal: Nederlands Duur van de film: 100 minuten / Kleur Te zien vanaf: 25 juni 2008