Een interview met production designer Jan Rutgers
Iedereen kan zich wel wat voorstellen bij een regisseur, een acteur of een cameraman. Maar wie zorgt er eigenlijk voor het uiterlijk van een film? Een overtuigende setting is van groot belang, maar het werk dat erbij hoort zal voor veel mensen minder bekend zijn. Vanwege de recente release van het fraai ontworpen Sonny Boy daarom een interview met de production designer, Jan Rutgers.
Rutgers begon in de jaren ’90 als set-constructor voor onder meer Oscarwinnaar Antonia (1995). Met het bouwen van decors maakte hij ook meteen kennis met het werk van een production designer. “Als set-constructor werk je altijd nauw samen met de production designer, hoewel er in de afwerking veel creativiteit en vrijheid zit binnen een budget. Het budget is in Nederlandse films altijd een probleem. De drie vormgevers: camera, regie en production design, willen altijd meer, maar de constructor moet aangeven wanneer het op is en of er iets wel of niet bij kan.”
Inmiddels is Rutgers zowel constructor als production designer. “Door beide te gaan doen, bepaal je eerst met productie de volgorde van draaien, en voorkom je met regie dure decors door locaties in het script te veranderen en met camera-standpunten die voordelig kunnen zijn. De passie is ontstaan om op die manier met een laag budget iets moois te kunnen maken.”
Werkwijze
Vanaf het moment dat de eerste versie van het script af is, totdat de laatste set wordt opgeleverd, is Rutgers bezig. Hij legt kort uit wat hij doet. “Samen met regie en camera bepaal je eerst de te voeren lijn, kleuren, licht en structuur. Vervolgens ben je afhankelijk van locaties. Daarna worden de ideeën uitgevoerd met timmermannen, ijzerwerkers en schilder/decorateurs. En dan komt ook weer het budget om de hoek kijken.”
Rutgers deed eerder het production design van o.a. Lover of Loser en Spion van Oranje; qua uiterlijk compleet andere films dan een gedetailleerde periodefilm als Sonny Boy. Hij kwam de nodige obstakels tegen. “De treinen, de concentratiekampen en de Cap Arcona (een groot passagiersschip, red.), Den Haag voor de oorlog … Maar het voornaamste was het werken in concentratiekampen; de vele boeken en foto’s, echte brieven. Dat laat je niet los, ondanks dat je een speelfilm maakt.”
Voldoenin
Hoewel Sonny Boy een ingrijpend andere productie is dan bijvoorbeeld een Carry Slee-verfilming, blijft Rutgers objectief naar zijn werk kijken. “Elke draaidag is even belangrijk, of het nu de eerste is of de laatste, van welke film dan ook. Belangrijk is om de hele ploeg scherp te houden en eruit te halen wat er in zit. Verschil is dat bij Sonny Boy echt iedereen gaat kijken en zijn oordeel velt. Getuige vele recensies kijkt men dan niet meer naar het budget, maar naar het resultaat. Werken met een bepaalde periode en op basis van ware gebeurtenissen vergt meer tijd, meer mensen, meer discussie. Uiteindelijk moet alles kloppen, zestig draaidagen lang. De voldoening is gelijk, de waardering kan verschillen.”
Sonny Boy draait momenteel in 111 zalen door het hele land.