“Ik propageer nooit een mening, maar wil de problemen altijd dicht bij de kijker brengen. Ik wil ze prikkelen, aanzetten tot denken.”
In de telefilm Julia’s Hart van regisseur Peter de Baan besluit het hoofdpersonage Thomas de liefde te bedrijven met zijn comateuze vriendin. Een scène die de nodige controverse op zal roepen, maar de kijker dwingt na te denken over wat hij of zij zelf zou doen in een dergelijke situatie. De Baan: “Mijn films moeten prikkelen, iets vertellen.”
Theater
Hoewel Peter de Baan vooral bekendheid geniet door zijn films en miniseries over politiek Den Haag (Retour Den Haag, Klem in de Draaideur) en het Nederlandse Koningshuis (De Kroon, De Prins en het Meisje), liggen de roots van de regisseur in het theater. Ruim dertig jaar geleden regisseerde hij zijn eerste theaterstuk en recentelijk was hij onder meer verantwoordelijk voor de successtukken De Scheepsjongens van Bontekoe en Turks Fruit. Sinds begin jaren negentig zijn zijn kunsten ook steeds vaker op televisie te bewonderen. “Ik wissel beide disciplines af. In de winter sta ik veel op het toneel, terwijl ik in de zomer voor televisie of film werk.”
Naast bovengenoemde titels, regisseerde De Baan voor televisie onder andere enkele afleveringen van Wet & Waan en is hij het creatieve brein achter het programma De Vloer op, waarin acteurs al improviserend een scène spelen. De afwisseling tussen theater en film bevalt de regisseur goed en heeft hem ook geholpen het filmvak beter onder de knie te krijgen. “Ik doe het allebei heel graag. Theater is een goede leerschool om verhalen te vertellen met acteurs. Het helpt je ze net een streepje verder te brengen. Wezenlijk is er weinig verschil tussen acteren in het theater en acteren in film; het vertellen vanuit je ziel is hetzelfde, je geeft het alleen iets anders vorm. De eerste paar stappen zijn echter identiek.”
Maatschappelijke betrokkenheid
In Julia’s Hart verliest hoofdpersoon Thomas, vlak voordat het gelukkige stel een wereldreis wil maken, zijn vriendin. In het ziekenhuis blijkt ze een donorcodicil te hebben. Haar hart wordt getransplanteerd. Als Thomas hoort dat getransplanteerde organen het bewustzijn van de overleden persoon blijven bevatten, gaat hij op zoek naar de persoon die Julia’s hart in zich draagt. Dit keer dus geen hoofdrol voor de politiek of het Koningshuis, maar een verhaal over (eeuwige) liefde en de dood. “Het is iets heel anders dan wat ik tot nu toe gedaan heb. Meer een teder liefdesverhaal. Dat was leuk en spannend om te doen.”
Ondanks de zichtbaar andere invalshoek van de film, zijn er thematisch gezien wel enkele overeenkomsten met het eerdere werk van De Baan. Julia’s Hart begeeft zich namelijk ook midden in de maatschappij. Orgaantransplantatie en donorschap zijn thema’s die de gemoederen de laatste tijd flink bezig houden. “Ik wil problemen altijd dicht bij de kijker brengen. Daarbij propageer ik geen mening, maar wil ik de kijker actief betrekken bij de problematiek. Het moet ze prikkelen, aanzetten tot denken. Wat zou jij doen als het zo dicht bij jou in de buurt komt?”
Wetenschap
Het scenario van de film werd geschreven door Mirjam Oomkes en Ger Beukenkamp. Met deze laatste werkte De Baan al vele malen samen. “Zijn manier van schrijven gedijt kennelijk goed met mijn manier van regisseren. Bovendien hebben we een goede wisselwerking. De samenwerking bevalt dan ook prima, maar ik maak het niet gecompliceerder dan dat het is. We kunnen ook goed onafhankelijk van elkaar werken.”
Het idee voor de film ontstond bij de wetenschapsafdeling van de VPRO. “De VPRO benaderde ons met de vraag of we iets konden maken op de scheidslijn tussen drama en wetenschap. Ik wilde niet dat het een wetenschappelijke documentairefilm zou worden. Het moest een spannende film worden. Julia’s Hart is uiteindelijk een film over liefde, leven en de dood, waarin de wetenschappelijke wereld een grote rol speelt. Deze wereld, die bevolkt wordt door egocentrische en ambitieuze karakters, staat op scherp en biedt zo een boeiend speelvlak.”
Prikkelend
Naast een liefdesvertelling is Julia’s Hart zo ook een film over een harde wetenschappelijke strijd. Waar de ene groep wetenschappers het hart ziet als een doodeenvoudige spier – niets meer en niets minder -, zegt een andere groep dat het persoonlijke bewustzijn in elke lichaamscel zit, zelfs wanneer deze zich buiten het oorspronkelijke lichaam bevindt. Voor De Baan zorgde de integratie van deze wetenschappelijke visies in het verhaal voor enige problemen. “De wetenschappelijke meningen stonden er eigenlijk een beetje tussen. Ze zouden het verhaal onderbreken. Toen hebben we bedacht dat ze enkel in het hoofd van het hoofdpersonage zouden verschijnen en als soort van raadgevers fungeren. Enkel hij ziet ze, zijn omgeving niet.”
Eén van de adviezen die het hoofdpersonage krijgt, is om door middel van seksuele prikkels zijn vriendin weer tot leven proberen te wekken wanneer zij in coma verkeert. Het levert een controversiële scène op, waarin Thomas in een ziekenhuisbed kruipt om de liefde te bedrijven met zijn vriendin. “Die scène is provocerend, maar wel interessant. Ze dwingt de kijker na te denken over wat hij of zij in zo’n situatie zou doen. Het is een tweeslachtige situatie. Aan de ene kant geloof of weet je dat je weinig kunt doen, maar aan de andere kant kan ik me goed voorstellen dat, wanneer zoiets in je directe omgeving gebeurt, je alles probeert wat mogelijkerwijs effect kan hebben.”
Toekomst
Na Julia’s Hart waagt De Baan zich komende zomer nog één keer aan een film over het Koningshuis. Als alles meezit zullen binnen enkele maanden de opnamen voor zijn eerste bioscoopfilm Majesteit beginnen. “De financiering voor Majesteit, een film over Koningin Beatrix, is voor 95% rond. Het zal mijn laatste film over het Koningshuis worden. Hopelijk kan hij op 31 januari (de verjaardag van Beatrix, red.) in première. Tenminste, als we niet worden tegengewerkt door de RVD, want die zijn er fel op tegen. Ze waren ook al niet blij met De Kroon en De Prins en het Meisje. Maar die tegenwerking motiveert ons juist.”
Julia’s Hart is zondag 3 mei om 20.15 uur te zien op Nederland 2.
Voor meer informatie over alle telefilms 2009 klik hier.
Reacties zijn gesloten.