“Ik denk in duistere beelden”
Elbert van Strien zal bij een klein publiek bekend zijn om korte films als Verboden Ogen en Wereld van Stilstand. Fantasievolle films met een naargeestige en droomachtige sfeer. Zijn speelfilmdebuut Zwart Water volgt dezelfde weg, maar richt zich op een groter publiek. “Dit genre zit in mijn bloed.”
Zwart Water zweeft tussen psychologische thriller en horror. Het verhaal in het kort: Een meisje maakt contact met een geest, die de zus van haar moeder blijkt te zijn. Er komen geheimen naar boven waardoor moeder en dochter elkaar steeds minder vertrouwen, de vader staat tussen twee partijen in.
“Het idee voor Zwart Water is al lang geleden ontstaan toen ik bij een slechte therapeut was. Die zei me dat mijn overleden broer bij me was en niet meer weg wilde. Ik zag er kort daarna een film in. Het genre zit gewoon in mijn bloed. Ik denk in dat soort duistere beelden, dat trekt me enorm aan. Ik heb een grote fascinatie voor de menselijke geest en wil altijd het hoofd van de hoofdpersoon binnendringen; de donkere krochten van de ziel laten zien. Het komt misschien omdat ik in slaap/waak toestand wel eens dingen zie die er niet zijn.”
Acteurs
Vader Paul en moeder Christine worden gespeeld door Barry Atsma en Hadewych Minis. “Ik vond ze het beste in de rollen passen. Natuurlijk moeten ze goed liggen bij een groot publiek, maar het is niet zo dat ik soapsterren zou casten die toevallig bekend zijn, maar niet kunnen acteren.”
“Ik heb de rollen geschreven met acteurs in mijn hoofd, maar uiteindelijk is het toch een andere cast geworden. Aanvankelijk dacht ik niet aan Hadewych voor de rol van Christine, omdat ik het gevoel had dat ze een te koude uitstraling zou hebben. Ik zocht meer een ambivalentie tussen warm en koud in haar rol. Toen de rol van de dochter was gecast, wist ik dat de moeder ook bruine ogen en bruin haar moest hebben. Dus we gaven Hadewych bruine lenzen en bruin haar, om het beter te laten passen, en toen had ik opeens precies die ambivalentie te pakken.”
“Barry was in de tijd van de auditie nog niet zo enorm bekend, ik heb hem gecast omdat hij gewoon de beste voor de rol was. Ik zocht een lichte, gemakkelijke jongen, een beetje een flierefluiter. Toen hij bij de eerste auditie kwam, had hij een overhemd aan, zijn haar heel netjes, een beetje een rechtenstudent. Ik vond het niet kloppen, maar zijn auditie was heel erg goed. Ik liet hem voor een tweede keer komen met andere kleren, en toen wist ik meteen dat hij het zou moeten zijn.”
Camerawerk
Een opvallend element in Zwart Water is het camerawerk, dat vaak voor een benauwende sfeer zorgt. Van Strien zocht er Guido van Gennep (Oorlogswinter) voor uit, met wie hij al eerder een aantal van zijn korte films mee had gemaakt. “Wij zijn twee handen op één buik. We hebben een ontzettend goede band. Ik ben ook iemand die heel graag met lenzen speelt, en daarom passen we zo goed bij elkaar. Als ik een extreme groothoeklens wil, om een kamer als een doos eruit te laten zien, zodat de sfeer claustrofobisch wordt, weet Guido meteen welke maat daarbij hoort.”
“De découpage is grotendeels door mij bedacht, maar Guido gaf commentaar en hij komt dan altijd met een aantal fantastische ideeën. Het was heel inspirerend. Zo kwamen we samen tot een uiteindelijke versie.”
Genrefilms
Het type films waarin van Strien in is geïnteresseerd zijn niet gemakkelijk van de grond te krijgen in Nederland. “Ik maak altijd thrillers, of films die met het occulte spelen en waarin fantasie en werkelijkheid door elkaar lopen. Dat is een lastig terrein in Nederland. Dat soort films wordt hier ook nauwelijks gemaakt. Ik heb Verboden Ogen van mijn eigen geld gemaakt, om toch te kunnen laten zien waar ik in geloof. Hij is drie keer afgewezen bij het filmfonds, maar hij won verschillende prijzen in het buitenland. Hier begrepen ze gewoon niet goed wat ik wilde maken.”
“Het buitenland toont een grotere interesse in wat ik wil maken. In Engeland is veel meer traditie voor dat soort films. Ze kijken niet op van wat meer fantasierijke elementen. Daar lijkt in Nederland toch een rem op te zitten, het is niet in de mode. De distributeurs willen wel. Ook het filmfonds wil absoluut mee in dit soort dingen, die willen graag een breedte in het aanbod. Maar daar heb je helaas niet genoeg aan.”
“De bottleneck zit bij de publieke omroep. Er wordt me steeds verteld dat mijn scripts goed en intrigerend zijn, maar dat het niet binnen het beleid past. Zwart Water is ook weer door alle publieke omroepen afgewezen. Ik begrijp dat ook niet goed. Met dit soort films bereik je niet alleen een groot publiek, maar kun je ook nog eens iets wezenlijks vertellen over het echte leven. En dat is ook wat ik probeer te doen met mijn films, dat het ergens om gaat en dat het meerdere lagen heeft. Gelukkig is het zo dat RTL sinds een paar jaar in films investeert. Als zij er niet bij waren, was de film nog steeds niet gemaakt geweest.”
Nu de bioscooprelease van Zwart Water een feit is, kan van Strien zich bezig houden met zijn volgende projecten. “Ik heb nu drie originele scenario’s liggen die me allemaal aan het hart gaan. Het filmfonds heeft alvast heel goed op een futuristische thriller gereageerd, ze vonden het een heel bijzonder verhaal. De VARA heeft nu ook interesse getoond, dus er lijkt licht aan het einde van de tunnel!”